Onteigen de energiebedrijven

Foto: Wim Hoppenbrouwers
De tarieven van de energiebedrijven blijven maar stijgen. In oktober schoten die opnieuw omhoog. Dat is opvallend, want de gasprijs was begin oktober juist op het laagste punt sinds juni. Eneco verdubbelt de gasprijs. Gemiddeld is de prijs van een kuub gas bij een nieuw energiecontract nu ongeveer drie keer zo hoog als de marktprijs.
10 november 2022

Deze extreme scheefgroei is eenvoudig te verklaren: er is een energieplafond op komst. Afnemers betalen straks niet meer dan 1,45 euro per kuub gas en 40 cent per kWh stroom. Alles dat energiebedrijven daarboven vragen, wordt tot een bepaald verbruik door de staat vergoed. Dat zet de deur open voor ongebreidelde zakkenvullerij door de energiebedrijven: ze kunnen vragen wat zij willen en de belastingbetaler draait ervoor op.

Minister Kaag zegt dat het kabinet zeer bezorgd is ‘over de mogelijke (!) risico’s van overwinsten’. Maar het mogelijk maken van private zakkenvullerij op kosten van de gemeenschap was juist de enige reden om de ooit publieke nutsbedrijven te privatiseren. D66 was daar als regeringspartij destijds een van de hoofdverantwoordelijken voor. In de tussentijd is de belastingdruk steeds meer afgeschoven op werkenden. Het energieplafond is daarmee niet alleen een sigaar uit eigen doos, maar ook een groteske subsidie voor de rijken, op kosten van de armen.

In een zeldzaam moment van helderheid pleitte de SP daarom terecht voor het nationaliseren van de energiebedrijven. Deze commerciële bedrijven hebben steeds misbruik gemaakt van hun positie en worden daar nu extra voor beloond. Bovendien hebben deze bedrijven een belangrijke rol te spelen in de energietransitie.

Ze moeten terug in publieke handen en onder democratische controle worden gesteld. Op die manier zorgen we ervoor dat deze bedrijven niet alleen worden betaald door de gemeenschap, maar zich ook inzetten voor de gemeenschap. Bovendien kan dan een heleboel verspilling worden tegengegaan – in de vorm van winstuitkeringen en managementlagen bijvoorbeeld.