Onrustmonitor 2011: verzet in Nederland is groeiende
Foto: studentendemonstratie op het Malieveld, 21 januari 2011.
Door Sjerp van Wouden
De Jonge voerde zijn onderzoek uit over de eerste zes maanden van 2011. De grote ggz-manifestatie of de Mars der Beschaving zijn dus nog niet in het onderzoek meegenomen. Maar de cijfers zijn indrukwekkend. Ten opzichte van 2010 nam het aantal arbeidsconflicten op jaarbasis toe met 76 procent van 17 naar 30; het aantal acties tegen bezuinigingen met 857 procent van 15 naar 134 en wat hij ‘overige maatschappelijke acties’ noemt met 700 procent van 3 naar 24.
Veel van de acties zijn lokaal. Hier vallen dan ook veel van de klappen. Na de gemeenteraadverkiezingen van 2010 begonnen gemeentes nog op basis van Balkenendes beleid fors te snijden. Toen het kabinet-Rutte aantrad en daarmee duidelijk werd dat de bezuinigingen heviger werden, deden ook de gemeenteraden er nog een schepje bovenop. Lokaal wordt geprotesteerd tegen de sluiting van bibliotheken, kunstverenigingen en andere sociale voorzieningen. Bekend voorbeeld zijn de brandweerlieden van Amsterdam die actie voeren tegen onder andere de sluiting van een kazerne.
Ook de toename van het aantal arbeidsconflicten heeft te maken met het kabinet-Rutte. Veruit de meeste acties zijn vastgelopen cao-onderhandelingen of protesten tegen massaontslagen. Vakbonden en arbeiders proberen het effect van de bezuinigingen, zoals rondom de AOW en pensioenen, op te vangen in de cao-onderhandelingen of met sociale plannen. De ‘overige maatschappelijke acties’ zijn niet gerelateerd aan bezuinigingen, maar zijn wel gericht tegen het beleid van Rutte. Het zijn bijvoorbeeld de protesten tegen kerncentrales, krakersdemonstraties en de wake voor de asielzoeker die zelfmoord pleegde op de Dam.
De Jonge stelt dat deze acties enig effect hebben, met name op lokaal niveau. ‘In diverse gemeenten zijn besluiten teruggedraaid of worden heroverwogen.’ Bezuinigingen op de kunst en cultuur zijn vooruitgeschoven. De studenten hebben enige concessies gekregen. Ruttes bezuinigingsoffensief gaat echter vooralsnog door. Het lijkt erop dat de successen voornamelijk eruit bestaan dat de angel uit het conflict wordt gehaald.
Volgens de blogger heeft dit te maken met gebrek aan radicale opstelling en dat de acties geïsoleerd van elkaar worden gevoerd. NRC-columnist Bas Heijne schreef hierover dat Nederlanders ook te vaak ‘redelijk’ willen zijn en een houding aannemen van ‘met ons kan gepraat worden.’ Deze redelijkheid is bij het kabinet helaas ver te zoeken.
Maar dat er meer acties zijn, en óók de mensen in Nederland het steeds minder pikken, staat als een paal boven water. Hoewel bij vele acties kanttekeningen te maken zijn is er dus reden voor optimisme. Peter de Jonge concludeert: ‘Als al die acties samenkomen en van het Binnenhof het Nederlandse Tahrirplein maken, zou het kabinet wellicht op andere gedachten gebracht kunnen worden.’
Maandag 19 september verschijnt er weer een update van de Onrustmonitor.