Onderwijsstaking in Duitsland
Door Mona Dohle
Sinds maandag vindt in Duitsland een landelijke staking van studenten en scholieren plaats tegen het Duitse onderwijssysteem en het Bolognaproces. Tot nu toe zijn rond 230.000 studenten en scholieren in meer dan 70 steden de straat op gegaan.
De studenten bekritiseren dat de beloftes die tijdens de invoering van het bachelor-master stelsel gemaakt werden niet gerealiseerd zijn. Duitsland werd al lang bekritiseerd vanwege de sociale ongelijkheid binnen het onderwijssyteem. Volgens de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling is er geen ander industrieel land waar de sociale afkomst dermate de toekomstperspectieven bepaald.
Voor veel Duitsers leek vanzelfsprekend: zijn je ouders arts dan maak jij grote kans op een academische loopbaan. Scholieren aan de Hauptschule, het laagste onderwijsniveau antwoorden als ze naar hun beroepspersepectieven gevraagd worden ‘ik word Hartz 4’. Voor veel jongeren is deze door de regering-Schröder ingestelde uitkeringsregeling per maand het enige toekomstperspectief.
Ook voor studenten is de toekomst vaak zorgwekkend. Door de hoge werkloosheid is een studie al lang geen garantie meer voor een baan. Daarbij komt dat een studie alles behalve makkelijk te verkrijgen is. In Duitsland heerst een grote schaarste aan studieplekken. Studenten moeten voor een studieplek soliciteren en lopen vaak tegen wachttijden van meerdere jaren aan. Darnaast is in veel deelstaten inmiddels een collegegeld ingevoerd. Er bestaat geen universele studiebeurs zoals in Nederland. Het BAFG, de Duitse studiebeurs, is aan strenge voorwaarden verbonden en is vaak een lening.
Voor jongeren uit lagere inkomensklassen is een studie daarom vaak te duur. Zelfs als zij de middelbare school met goede cijfers hebben afgerond besluiten zij een praktijkopleiding te doen. Daardoor concurreren ze met de jongeren van de Hauptschule, die vervolgens op de arbeidsmarkt nauwelijks kansen hebben. De frustratie wordt duidelijk in leuzen zoals ‘rijke ouders voor iedereen’
Volgens veel studenten heeft de invoering van het bachelor-master stelsel de problemen in het Duitse onderwijs nog versterkt. Zij stellen dat door het Bologna Proces de kansen op de arbeidsmarkt nog verlechterd zijn. De schoolse bacheloropleiding is er namelijk vooral op gericht zo snel mogelijk af te studeren. Studenten hebben dan nog maar weinig praktijkervaring. Het bachelorstelsel heeft ondertussen een enorme druk om te presteren gecreëerd.
De landelijke politiek is over de protesten verdeeld. Terwijl vooral politici uit de Linkspartei en de linker vleugel van de SPD hun solidariteit tonen, veroodeelt de Duitse minister van onderwijs, Annette Schavan van de CDU, het protest als ‘ouderwets’. Volgens haar is de invoering van het Bologna Proces een stap naar de toekomst die niet meer terug te draaien is.
Enkele maanden voor de landelijke verkezingen zijn de protesten echter ook een belangrijk signaal voor de toekomst. Terwijl de algemene politieke stemming vooral passiviteit en ontevredenheid met de gevestigde politiek uitstraalt, dragen de studenten en scholieren een behoefte aan een nieuw links geluid uit op straat.