Onderdrukking van Uiguren leidt tot massaprotest
De protesten braken uit in de Xianging-regio. Honderden mensen zijn gedood, en honderden anderen zijn gewond of werden gearresteerd. Het is een van de hevigste opstanden in China sinds de opstand om het Plein van de Hemelse Vrede in 1989, dit jaar precies twintig jaar geleden. De Chinese heersers zijn nog altijd bang voor een herhaling van de opstand die het regime aan het wankelen bracht. Daarom onderdrukken ze elke vorm van oppositie, zoals de massaprotesten in Tibet vorig jaar.
De Uigur zijn etnisch Turkse moslims. Al generaties lang worden ze onderdrukt. In 1949 werd de nog maar pas gevormde zelfstandige Uigur-staat Oost Turkistan veroverd door het nieuwe Chinese bewind van Mao. Sinds die tijd zijn er verschillende opstanden geweest tegen de Chinese overheersing in Xianging.
De recente demonstraties braken uit nadat twee Uiguren warden gedood bij een vechtpartij in een fabriek. Op de achtergrond spelen de ondedrukkende maatregelen tegen de uitoefening van hun islamitische geloof, de verdrukking van de eigen taal door het Chinees in het onderwijs, en het economische beleid van de Chinese staat in de Xianging-regio.
Xianging is belangrijk voor de Chinese economie vanwege de rijkdom aan olie en andere grondstoffen. De economische ontwikkeling ging gepaard met grootschalige immigratie van Han-Chinezen, de dominante etnische groep in China. Moslims werden ondertussen gediscrimineerd op de arbeidsmarkt. Moskeeën waren verboden. Er bestaan nog steeds wetten tegen het gebruiken van het traditionele Arabische alfabet, vooral op de universiteiten. China heeft de ‘War on Terror’ gebruikt om de onderdrukking van de Uiguren te verhevigen. Maar de recente protesten zijn niet alleen gericht tegen de staat. Er zijn ook gevallen van nationalistisch geweld tegen Han-Chinezen.
China-specialist John Gittings ziet de protesten als deel van een langer patroon. ‘De Chinese staat heeft grote moeite om de protesten te onderdrukken. In Tibet vonden vorig jaar de eerste gewelddadige demonstraties sinds jaren plaats. De nieuwe protesten zijn een uiting van de weigering van de Chinese autoriteiten om de oorzaken van de onvrede aan te pakken.’ Het aantal protesten is de afgelopen jaren sterk gestegen. De economische groei ging gepaard met verslechteringen voor miljoenen arbeiders en boeren. In de eerste helft van 2009 vonden 59.000 demonstraties, stakingen, protesten en wegblokkades plaats. In heel 2008 waren er 180.000 protesten.
De extreme uitbuiting door de Chinese heersers en de onderdrukking van bewegingen voor nationale bevrijding en de rechten van arbeiders en boeren zullen alleen nog maar tot meer protesten leiden.