Olie voor de revolutie

Stel je voor dat je naar je werk gaat en door een megafoon wordt opgeroepen nee te zeggen tegen het imperialisme en de revolutie te verdedigen. In de film Red Oil gebeurt dit. De nieuwe documentaire van regisseur Lucinda Broadbent gaat over het Venezolaanse staatsoliebedrijf PDVSA sinds de verkiezing van president Hugo Chávez.
19 mei 2009

Bekijk op Youtube ook deel 2, deel 3 en deel 4 van de documentaire

Door Angela Ettema

Hoofdpersoon van de film is Marienella Yanes, een voormalig soap-auteur en actrice, die manager van PDVSA wordt. Het verhaal wordt verteld in de stijl van de Latijn-Amerikaanse telenovela, aan de hand van de analogie van een familievete tussen ‘oom Hugo’ en de voormalige oliebaronnen. Yanes beschrijft de situatie als een ‘totale soap’: ‘Het is een confrontatie tussen twee krachten. De ene kant is revolutionair, de andere conservatief. Het is een uit het leven gegrepen drama.’

Yanes was zelf betrokken bij de strijd tegen een bazenstaking in Venezuela in 2002, die erop gericht was te voorkomen dat olie-inkomsten gebruikt werden voor sociale programma’s. In april 2002 ontsloeg Chávez zeven oliebazen. Rechts pleegde met steun van de VS een staatsgreep. Massaal verzet maakte een einde aan de staatsgreep en bracht Chávez opnieuw aan de macht. Nadat de oliebazen waren verslagen, ontsloeg Chávez 18 duizend leidinggevenden en liet hij PDVSA sociale projecten (misiones) organiseren die de armen onderwijs, banen, elektriciteit en gezondheidszorg moesten bieden.

Producer Aimara Reques zegt: ‘Het enthousiasme voor coöperatieve principes in Venezuela is inspirerend. Iedereen wil een coöperatie opzetten en het is nu mode om dat te doen. Het is echt een beweging, in de zin dat mensen al doende leren.’

De film schetst een treffend beeld van de tegenstellingen in Venezuela. Land dat vroeger braak lag wordt nu bewerkt door coöperaties, dankzij het oliegeld. ‘Dit is de tractor van de revolutie’, zeggen landbouwarbeiders trots. Het is duidelijk waarom Chávez zo populair is onder de bevolking. Maar Venezuela kent nog steeds een enorme kloof tussen rijk en arm. Coöperatie-organisator Antonia Rada zet zich in om te zorgen dat elke Venezolaan ‘zijn of haar druppel olie’ krijgt, maar sommige activisten zeggen dat de ‘nieuwe bazen’ zich verrijken ten koste van de armen.

Regisseur Broadbent stelt dat Chávez’ aanpak veel tegenstellingen bevat. ‘In de film proberen we die zo waarheidsgetrouw mogelijk weer te geven. We proberen de kijker niet te dwingen partij te kiezen voor of tegen Chávez. Dat is een uitdaging, maar als je niet open bent over de tegenstellingen, ben je ook niet eerlijk over wat maatschappelijke verandering is.’ De film laat duidelijk zien wat de keuze is voor de Bolivariaanse revolutie in Venezuela: de mensen aan de top beschermen, of zorgen dat de mensen aan de basis daadwerkelijk aan de macht komen.