Obama's exitstrategie uit Afghanistan
Door Alex Callinicos
De eerste is dat dat je niet moet trappen in het idee van de geschiedenis van ‘grote mannen’ waar zoveel kinderachtige mediaverhalen op gebaseerd zijn. Of het nu is om westerse leiders als helden te portretteren, of om hun vijanden te demoniseren.
De dood van Bin Laden betekent niet het einde van de jihad-campagne tegen de VS en zijn bondgenoten. Jason Burke legt in zijn fantastische boek Al-Qaida uit dat Bin Ladens organisatie nooit een gecentraliseerd terroristennetwerk geweest is.
Hij vergelijkt Bin Laden tijdens zijn hoogtijdagen vóór 11 september 2001 met een durfkapitalist. Hij gaf geld en kennis aan islamistische groeperingen die volgens hem goede ideeën hadden om het Westen aan te vallen. De jihadstrijders zijn ongetwijfeld verzwakt na bijna tien jaar oorlog. Ze zijn compleet aan de kant gezet door de Arabische revoluties.
Maar sommige gewapende groepen bestaan nog steeds. Ze stonden nooit onder het commando van Bin Laden, maar hij gold wel als inspiratiebron en als symbool voor hun verzet. Na zijn dood door Amerikaanse kogels zal hij deze rol nog steeds spelen, niet alleen voor georganiseerde jihadstrijders, maar ook voor sommige jonge moslims die woedend zijn over het westerse racisme en imperialisme.
De tweede conclusie is dat het doden van Bin Laden het makkelijker maakt voor Obama om te doen wat hij toch al wilde: de oorlog in Afghanistan afbouwen. Bijna drie jaar geleden suggereerde Anatole Lieven, een belangrijke expert, cynisch dat ‘het doden van Osama Bin Laden een topprioriteit moet worden van de westerse inlichtingendiensten in de regio’.
‘Dat is niet omdat het direct een grote invloed zou hebben op de terroristische dreiging in de wereld … maar omdat zo’n zichtbaar succes het veel makkelijker maakt om de overwinning uit te roepen en naar huis te gaan.’
Verzwakt
De Amerikaanse ‘surge’ in Afghanistan heeft misschien de westerse positie daar versterkt, maar weinig mensen geloven nog in een militaire overwinning op de Taliban. Ondertussen verandert de wereld rondom een VS die verzwakt is door economische crisis en de handen vol heeft aan de oorlogen in Irak en Afghanistan. China’s invloed in de wereld groeit snel.
Obama begrijpt dat als de VS een dominante rol in de wereld willen blijven spelen, dat ze dan veel minder geld in die oorlogen moet steken. Vorige week reorganiseerde hij het commando van de strijdkrachten; Minister van Defensie Robert Gates werd vervangen door Leon Paneta, de directeur van de CIA.
Panetta is een oud-congreslid, die onder Bill Clinton diende als begrotingsadviseur en chef-staf van het Witte Huis. Hij wordt door de Washington Post beschreven als ‘een echte insider in Washington’ en is daardoor goed in staat om de grote verlaging van het defensiebudget door te drukken die Obama nodig vindt om het gigantische begrotingstekort van de VS terug te dringen.
‘Met Gates aan het roer kon je niet snijden in defensie; hij was er faliekant op tegen’, vertelde een oud-Pentagon vertegenwoordiger onlangs aan de Financial Times. ‘Door Panetta op die post te zetten, kan Obama de bezuiniging wel doorvoeren’.
Obama verving Panetta als hoofd van de CIA door generaal David Petraeus, nu de Amerikaanse commandant in Afghanistan en het brein achter de ‘surge’ in Irak 2007-2008, die voorkwam dat de bezetting vroegtijdig beëindigd moest worden.
Petraeus is een slimme, politiek bewuste generaal die volgens de geruchten president wil worden. Belangrijker op dit moment is dat hij de terugtrekking van Amerikaanse troepen uit Afghanistan wil vertragen, die volgens Obama in juli zou beginnen. Daarom heeft Obama hem van die post afgehaald.
Maar de CIA zelf is volgens een recent commentaar van de New York Times een ‘paramilitaire organisatie’ geworden, die begonnen is aan ‘een serie bombardementen in Pakistan met behulp van bewapende, onbemande vliegtuigen’. Ook bouwt de CIA een netwerk van ‘geheime bases en geheim agenten in afgelegen delen van Afghanistan.’
Het feit dat de Amerikaanse Navy Seals Bin Laden doodden in Abbottabad, een garnizoensstad in de buurt van Islamabad, zal de verhoudingen tussen de VS en Pakistan ongetwijfeld nog slechter maken. Obama wil misschien wel de imperialistische oorlogen afbouwen, maar de VS blijft genadeloos vechten om zijn werelddominantie te behouden.