Noorwegen: ‘Een aanval op ons allemaal – solidariteit is het antwoord’
Foto: Op maandagavond namen 150 duizend mensen in het centrum van Oslo deel aan de ‘bloemenmars’. (foto: IS Noorwegen)
De Noorse arbeidersbeweging is aangevallen, en daarmee ook sociale rechtvaardigheid, anti-racisme, verdraagzaamheid en internationale solidariteit.
Dit is een klein land, dus veel mensen kennen wel iemand die gedood is of gewond geraakt in het gruwelijke bloedbad. We zijn allemaal overmand door verdriet. Natuurlijk, de leden van de sociaal-democratische Arbeiderspartij Jeugd Beweging (AUF) op het eilandje Utøya waren het voornaamste doelwit van de terreur. De AUF is al tientallen jaren de grootste politieke jeugdbeweging in Noorwegen. Net voor het bloedbad werd aangericht was er een herdenking van AUF-leden die in de Spaanse Burgeroorlog zijn omgekomen.
De eerste reactie op de aanval van vorige week was een ‘bloemenmars tegen terreur’ op maandagavond. Minstens 150.000 mensen gingen de straat op – Oslo heeft slechts 605.000 inwoners. Mensen brachten bloemen, maar het was zo druk op het plein bij het stadhuis en in de straten eromheen dat de demonstratie niet kon lopen.
Het was een samenkomst van het echte multiculturele Oslo – mensen van alle nationaliteiten, kleuren en religies. We zongen het oude anti-oorlogslied ‘Aan de jeugd’ van de socialistische dichter Nordahl Grieg. Het roept op tot internationale eenheid tegen honger en onrecht. Minister-president Jens Stoltenberg sprak de menigte toe en pleitte voor ‘tolerantie in een open samenleving’.
AUF-leider Eskil Pedersen zei: ‘Degenen die op Utøya bijeenkwamen vochten voor gerechtigheid, gelijkheid en tegen racisme.’ Hij voegde eraan toe dat het belangrijk was dat iedereen deze strijd voortzet. Deze demonstratie was de beste onmiddellijke reactie op de aanslag – maar na het verdriet komt de woede.
De aanslag door de terrorist Anders Behring Breivik kwam voort uit diepe haat tegen socialisten en de arbeidersbeweging. We hebben een actieve beweging nodig die onze multiculturele samenleving verdedigt en het racisme bestrijdt.
De Noorse Arbeiderspartij zit sinds 2005 in de regering. Ze leidt er de rood-groene coalitie met de Linkse Socialistische Partij en de Midden Partij, die vooral boeren vertegenwoordigt. Breivik beschuldigde de Arbeidspartij ervan ‘te vriendelijk’ te zijn voor migranten en minderheden. In werkelijkheid is de regering helaas meegegaan in de algemene aanval op asielzoekers en de rechten van vluchtelingen.
Kritiek
De AUF is echter radicaler dan zijn moederpartij. De leden bekritiseren regelmatig de leiding en doen mee met protesten tegen regeringsbesluiten. Het zijn kameraden, zowel in de strijd tegen fascisme en georganiseerd racisme, als in de protesten tegen de onderdrukking van vluchtelingen en tegen de oorlog in Afghanistan die door de regering juist wordt ondersteund.
Het jaarlijkse AUF-zomerkamp vindt al meer dan 50 jaar plaats op het eiland Utøya. Niemand had zich ooit een dergelijke aanslag kunnen voorstellen.
Breivik, de moordenaar, was tot 2007 lid van de rechts-populistische Vooruitgangspartij. Hij vertrok omdat hij de partij ‘te laf’ vond. Vermoedelijk was haar politiek tegen immigratie en multiculturalisme niet hardvochtig genoeg voor hem.
De Vooruitgangspartij is qua grootte de tweede partij in het Noorse parlement. Het is al sinds jaren de voornaamste bron van intolerantie, racisme, anti-asielzoekers- en anti-moslimpropaganda. Het is geen fascistische partij, maar heeft wel racistische elementen naar zich toe getrokken. De leiding heeft, waar ze dat ‘noodzakelijk’ vond, extremisten uit de partij gezet. Ze krijgt bijna 25 procent van de stemmen.
In de afgelopen jaren heeft Breivik op rechtse internetfora zijn diepe antipathie geuit tegen ‘cultureel-marxisme’, multiculturalisme en de islam.
Hij groeide op bij zijn moeder in het over het algemeen rijkere Oslo-West. Hij beweert dat hij in zijn jeugd allochtone vrienden had en noemt dat ‘een vergissing’. Hij zegt dat dit het gevolg was van een soort sociale samenzwering van ‘cultureel-marxisten’. Hij bewondert de middeleeuwse Tempeliers en de kruistochten.
De Engels Defence League inspireert hem, hoewel hij die nazi-organisatie verzocht om meer spectaculaire acties uit te voeren. Het ziet ernaar uit dat hij al enkele jaren bezig was met de voorbereiding van zijn verdorven aanslagen. De precieze connecties tussen Breivik en de extreem-rechtse bewegingen in Noorwegen en daarbuiten zijn nog onduidelijk.
In Noorwegen zijn racisten en fascisten teruggedrongen dankzij een reeks massale mobilisaties en militante massa-acties sinds de jaren 1980. In 2001 demonstreerden bijna 60.000 mensen in Oslo nadat nazi’s een 15-jarige zwarte jongen hadden vermoord. Nog dit jaar hebben anti-fascisten twee keer weten te voorkomen dat de Noorse Defence League (Norskforsvarsallianse) zich zou organiseren. In april hebben wij, samen met de AUF, 1500 mensen gemobiliseerd – de racisten kwamen niet verder dan negen.
Multicultureel protest staat gepland
Afgelopen zaterdag hebben de Internationale Socialisten samen met vakbondsmensen en andere activisten besloten om een demonstratie te organiseren na de periode van begrafenissen en rouw. Vakbondsactivisten en linkse mensen begrijpen dat de aanval politiek was.
Op maandag heeft de vakbond van transportarbeiders de geplande demonstratie besproken en besloten deze te ondersteunen. De LO-afdeling in Oslo (vergelijkbaar met FNV, red.) heeft ook besloten om mee te doen. We hopen dat de nationale raad van LO Noorwegen er een officieel initiatief van maakt.
Uiteraard rekenen we erop dat de Arbeiderspartij Jeugd Beweging (AUF) in het centrum van de demonstratie zal staan. Op dit moment zijn ze natuurlijk bezig het verdriet een plaats te geven. Maar ze hebben duidelijk aangegeven dat ze zullen terugkomen en hun politieke activiteiten zullen voortzetten, in het voetspoor van de slachtoffers.
Wij willen een demonstratie uit solidariteit met de AUF en tevens voor een multiculturele samenleving, verdraagzaamheid en eenheid tegen het racisme.