Noodpakket is een aanval op werkenden

De Nederlandse regering verzet zich tegen steun aan zuidelijke EU-staten, maar als het gaat over subsidie aan multinationals is alles mogelijk. Onze gezondheid, economische zekerheid en het belang van een leefbare planeet zijn voor Rutte III geen prioriteit.

Als aanvoerder van de ‘zuinige vier’ verzet Nederland zich nu tegen het Frans-Duitse voorstel om een fonds op te zetten voor staten die zwaar getroffen zijn door het coronavirus. Landen zoals Italië kunnen, als het aan minister Hoekstra van Financiën ligt, alleen geld krijgen in ruil voor de belofte afbraakbeleid door te voeren.

Miljardenbedrijf KLM kon wel op een gift van vier miljard euro rekenen, maar volgens Hoekstra waren hiervoor geen ingrijpende voorwaarden nodig. ‘Politieke wensen kunnen op gespannen voet komen te staan met het floreren van de onderneming’, stelde hij. Werkende mensen moeten de rekening betalen voor een bedrijf dat op gespannen voet staat met ons voortbestaan.

Tweede steunpakket

In maart kondigde de regering een eerste noodpakket voor ‘banen en economie’ aan. Het grootste gedeelte van dit pakket was de zogenaamde NOW-regeling. Hiermee werden de salarissen van bedrijven, afhankelijk van hun omzetverlies, tot maximaal negentig procent vergoed. Het tweede pakket steunmaatregelen, dit maal ter waarde van 17,5 miljard euro, gaat in op 1 juni en is zo mogelijk nog een schaamtelozer feestje voor het bedrijfsleven.

Tijdens het eerste pakket werden bedrijven, die een beroep deden op de NOW-regeling en werknemers ontslaan, nog gekort op hun subsidie. Per ontslagen werknemer werd 50 procent van het salaris in mindering gebracht op de steun. In het tweede pakket verdwijnt deze korting voor bedrijven die minder dan twintig mensen ontslaan. Bedrijven die meer dan twintig mensen willen ontslaan, moeten hierover tot een akkoord komen met de vakbond. Lukt het niet, dan moeten bedrijven een korting betalen van 5 procent over de totale subsidie.

De FNV laat op haar website weten ‘tevreden’ te zijn met dit steunpakket en dat deze nieuwe regeling ‘het ontslaan van werknemers niet vergemakkelijkt’. Dit is onzin. Veel mensen werken niet op werkplekken waar meer dan twintig mensen werken, laat staan dat er zoveel ontslagen gaan worden. Als het gaat om massaontslag, zit de FNV straks dus wel aan tafel, maar krijgen bedrijven in het ergste geval een symbolische korting op de subsidie die ze ontvangen.

Steun, maar voor wie?

Om te voorkomen dat bedrijven hun huur niet meer betalen, is er aan het nieuwe steunpakket ook een tegemoetkoming van 1 miljard euro voor vaste lasten toegevoegd. Op de inkomensondersteuning voor ZZP’ers uit het eerste pakket wordt bezuinigd door een inkomenstoets in te voeren. Naast verslechteringen wordt de linkse ‘oppositie’ ook wat kruimels toegeworpen.

Zo komt er een fonds van maar liefst 50 miljoen euro voor om- en bijscholing. Dit terwijl er alleen al in april 160.000 mensen werkloos werden. Naar wat voor banen kunnen mensen worden omgeschoold? In sectoren zoals de zorg en het onderwijs is de werkdruk de afgelopen maanden alleen maar toegenomen, maar het kabinet weigert hierin grootschalige investeringen te doen.

Bedrijven die een beroep doen op de NOW-regeling hoeven hiervoor niet de recordwinsten van het afgelopen jaar aan te spreken, maar mogen over dit jaar bijvoorbeeld ook geen bonussen uitkeren aan bestuursleden. Dit weerhield KLM er niet van hun topman een bonus van bijna 8 ton uit te keren over 2019. Los van de steunpakketten ontvangt KLM nog eens 4 miljard euro steun, dat volgens journalisten van Follow The Money deels in belastingparadijzen eindigt.

En alsof dit allemaal nog niet genoeg is, weigert dit kabinet de 300 grootste bedrijven aan hun klimaatafspraken te houden. De CO₂-belasting die vorig jaar nog werd afgesproken wordt in ieder geval tot 2024 opgeschort. Het bedrijfsleven, dat altijd tegenstander was van deze belasting, krijgt nu zoveel vrijgestelde uitstootruimte – zogenaamde dispensatierechten – dat zij geen belasting hoeven te betalen. Terecht spreekt Greenpeace van ‘een grof schandaal’.

Perspectief

Maar met dit soort ‘verzet’ komen we er niet. Keer op keer laten de vakbondsleiders en NGO’s over zich heen lopen. Toen het FNV-bestuur in de media moest lezen dat Koolmees de ‘ontslagboete’ wilde schrappen, huilde pensioenonderhandelaar Elzinga in de media dat dit ‘het vertrouwen geen goed’ deed. Ondertussen ligt er een steunpakket waar de ‘ontslagboete’ bijna helemaal uit verdwenen is en is in het nieuwe pensioenstelsel alleen onze eigen inleg zeker.

Het gemak waarmee de vakbondsleiding deze grote verslechteringen accepteert en aan haar achterban probeert te verkopen, baart zorgen. We staan aan het begin van een diepe crisis. En terwijl het bedrijfsleven zijn messen slijpt, lijken Elzinga en Busker als enigen nog te geloven in het sprookje dat we ‘samen uit de crisis komen’. Bedrijven onderzoeken op het moment zelfs de mogelijkheid om door middel van ISDS-clausules staten aan te klagen voor hun coronabeleid!

Het coronavirus heeft klassentegenstellingen verscherpt en drijft de klimaatcrisis op de spits. Het bedrijfsleven trekt zich niets aan van afspraken uit de polder en wil altijd meer. Links moet daarom stoppen met achteruit onderhandelen en zich organiseren om terug te kunnen vechten. Maar naast collectieve strijd tegen verslechteringen moet links in deze meervoudige crisis ook een offensief programma durven formuleren dat recht doet aan onze belangen.