Nieuw begin voor studentenstrijd
In december organiseerden Amsterdamse studenten zich in Platform BEST (Behoud Extra Studiepunten). Een succesvolle actie die maand van driehonderd studenten tegen een bezuinigingsmaatregel op de UvA leidde ertoe dat een groep van deze studenten besloot tot de oprichting van platform HOHP (Hoger Onderwijs Heeft Prioriteit) dat op landelijk niveau probeert een netwerk te zijn. Daarnaast werd er in mei als reactie op nieuwe voorgenomen bezuinigingsmaatregelen door de Faculteitsraad Geesteswetenschappen aan de UvA binnen twee dagen een actie op touw gezet die honderdvijftig studenten trok.
Inmiddels hebben ook in Utrecht een aantal studenten zich verenigd in Comité ROUW (Redt Ons Universitair Onderwijs). Dat beperkte zich in eerste instantie tot een petitie en een briefwisseling met minister Plasterk. Daar dit geen effect bleek te hebben werd er besloten tot een demonstratie in juni in Den Haag. Ondanks de drukke tentamenperiode deden honderdvijftig studenten mee aan een strijdbare stoet rond het Binnenhof. Max van Lingen was aanwezig: ‘Het belang van deze demonstratie is dat het een focuspunt was voor wat er op dit moment aan studentenactivisme is opgebouwd. We staan nog maar aan het begin, maar de roep om vervolgacties in het nieuwe collegejaar laat zien dat er meer mogelijk is.’
Dit wordt beaamd door Chandar van der Zande: ‘De recente acties zijn essentieel geweest om het gezicht naar buiten te laten zien. Je kunt zoveel lobbyen als je wilt en daar een heel eind mee komen. In feite heeft de LSVb zich daar afgelopen jaren heel erg mee bezig gehouden. Maar ik denk dat je ook heel duidelijk moet communiceren naar je eigen achterban en naar het grote publiek, en dan is je zichtbaarheid heel erg belangrijk. Acties kunnen hier een uitermate effectief middel voor blijken. Maar ik vind wel dat als je acties doet, je ze goed moet doen – het moet onderdeel zijn van een strategisch plan.’
Wat dat betreft zal september een belangrijke maand worden voor het activisme op universiteiten en hogescholen: ‘In september zul je naar alle waarschijnlijkheid zien dat er bezuinigd gaat worden. Dat is nu juist het probleem dat HOHP op de kaart wil zetten: de financieringsproblematiek in het hoger onderwijs en de gevolgen voor de kwaliteit van het onderwijs. Het is van belang dat je dan klaar staat met de cijfers, met de stand van zaken in het onderwijs en de gevolgen daarvan. Wat dat betreft kan september een interessante maand worden, gezien het enthousiasme om actie te voeren. Hierbij moet ook duidelijk zijn dat dit het begin zou moeten zijn van een heel jaar aan acties omtrent dit thema.’
Ook volgens Van Lingen gaat er veel afhangen van welk antwoord er komt op Prinsjesdag: ‘Als we nieuwe bezuinigingen zonder strijd toestaan, zal het erg lastig worden om die maatregelen nog terug te draaien. Willen we sterker staan, dan doen we er goed aan de bezuinigingen op onderwijs te herkennen als onderdeel van een breder neoliberaal offensief in Europa, dat zijn kanonnen heeft gericht op de publieke sector als geheel. De ervaring van studentenbewegingen in andere landen laat ook zien hoe belangrijk het daarom is de aansluiting te zoeken bij bijvoorbeeld docenten, universiteitspersoneel en vakbonden.’
‘Een nieuwe studentenbeweging zou in dat kader absoluut een stap voorwaarts zijn’, stelt Van Lingen. ‘Het is de enige manier waarop we de noodzakelijke druk van onderaf kunnen opbouwen om de problemen in het hoger onderwijs op te lossen. Het eindeloos lobbyen en polderen hebben hun failliet bewezen, het is zaak dat we zelf naar Den Haag gaan om het op te eisen.’
Maar zo’n beweging komt er niet vanzelf: ‘Luister naar studentenactivisten uit de rest van Europa en hetzelfde valt op: de noodzaak om netwerken te bouwen in de colleges die vertrouwen op eigen kracht, maar die er ook alles aan doen om de meerderheid van studenten te overtuigen die nog geen actie durft te voeren. We roepen studenten dan ook op zich aan te sluiten bij de actiegroepen die nu ontstaan zodat we komend collegejaar samen een sterke vuist kunnen maken.’
Lees de volledige special over studentenstrijd in Europa in de Socialist van deze maand.