Nederlandse vluchtelingenopvang groot schandaal
Door Renate Klinkenberg
De grootste groep vluchtelingen, 11 miljoen mensen, is afkomstig uit Syrië en Irak. Ook in Soedan, Afghanistan, Somalië en Congo zijn miljoenen mensen ontheemd geraakt. De opvang vindt vooral in buurlanden plaats. Volgens een conservatieve schatting zijn er dit jaar al 2200 migranten omgekomen bij deze riskante oversteek van Noord- Afrika naar Europa.
Opvallend is dat Nederland in de eerste helft van dit jaar 12.280 asielaanvragen heeft gekregen, een verdubbeling van het aantal het jaar daarvoor. Maar dit is weinig vergeleken met de miljoenen mensen die in Turkije, Libanon en Irak worden opgevangen. Libanon heeft 1 miljoen Syrische vluchtelingen binnen zijn grenzen, terwijl het land zelf 3 miljoen burgers heeft. Turkije ving in september meer dan 150.000 Syriërs op die op de vlucht waren voor het leger van Islamitische Staat, bovenop de vele duizenden Syriërs die al waren gevlucht voor dictator Assad.
Toch lukt het duizenden mensen Europa te bereiken en een asielvraag te doen. Maar dat betekent nog niet dat ze veilig zijn en hulp krijgen. Afgelopen zomer stierf een vluchteling tijdens een groot gevecht. Een ander raakte zwaar gewond bij een val van een trap in het gekraakte Vluchtgebouw in Amsterdam-West.
Beleid
Ogenschijnlijk zijn de gekapseisde boten en de doden ongelukken, maar ze zijn het gevolg van het beleid van de Europese Unie en de Nederlandse regering. Het is hun beleid om zo min mogelijk vluchtelingen op te vangen en ze zo mogelijk weer terug te sturen naar de oorlogsgebieden waar ze vandaan kwamen.
De vluchtelingen in Nederland worden geconfronteerd met een scala aan problemen. Zo leidt de plotselinge, maar voorspelbare toename van het aantal vluchtelingen ertoe dat er extra opvangplekken moeten worden gerealiseerd. Vierhonderd Syrische vluchtelingen zullen moeten overnachten in een markthal die wordt omgebouwd tot opvangcentrum.
Deze locatie is niet geschikt omdat er totaal geen privacy is. Ook worden vluchtelingen opgevangen in leegstaande bejaardenhuizen. Dat is aanleiding voor Geert Wilders om te roepen dat vluchtelingen worden voorgetrokken ten opzichte van bejaarden, terwijl dit twee kanten zijn van dezelfde medaille: hulpbehoevende mensen worden in de steek gelaten door deze regering.
Wij Zijn Hier, de groep vluchtelingen die al sinds 2012 actievoeren voor hun rechten in Amsterdam, hebben de afgelopen jaren door de stad moeten zwerven. Vanaf december 2013 tot juni 2014 bood de gemeente hun onder zware restricties onderdak aan in een voormalige gevangenis, die de Vluchthaven werd gedoopt. Bij een raadszitting over de vluchtelingen zei burgemeester Eberhard van der Laan dat dit project een mislukking was: ‘Het doel van het experiment was terugkeer, en het is mislukt doordat ze niet meewerkten aan hun terugkeer.’ Slechts één man keerde terug naar zijn land van herkomst, Somalië.
Dit terwijl de burgemeester de wantrouwige vluchtelingen eerder had gezegd dat ze hem moesten vertrouwen en dat de opvang niet ging over terugkeer maar over ‘werken aan je toekomst’. Meneer Juma, die namens Wij Zijn Hier sprak bij de raadsvergadering, zei: ‘Wij zijn geen experiment, wij zijn mensen.’
Een deel van de actievoerende vluchtelingen betrok een gekraakte garage in Amsterdam Zuidoost. Hier Nederlandse vluchtelingenopvang groot schandaal zijn de omstandigheden zwaar, met te weinig eten, haperende elektriciteit en te weinig financiële middelen om iets aan dit probleem te doen.
Hierdoor lopen de spanningen vaak hoog op. Dit werd op zondag 24 augustus fataal voor de 32-jarige Guled Nasir, Hamza, die overleed aan de verwondingen die hij opliep bij een groot gevecht. Het College voor de Rechten van de Mens had in juni al in een advies geschreven: ‘Voorkom dat het zover komt dat er daadwerkelijk mensen sterven.’
In dezelfde week raakte een bewoner van het Vluchtgebouw in Amsterdam-West in coma na een val van een loszittende trap. Zijn huisgenoten moesten de man, die een gebroken nekwervel en een hersenbloeding had, naar buiten brengen omdat hulpverleners weigerden het pand te betreden omdat er asbest zou zijn. De vluchtelingen lieten in de raadsvergadering weten kwaad te zijn dat de hulpverleners hen lieten zitten met een man die in levensgevaar was.
Verantwoordelijk
In reactie op deze gebeurtenissen stelt Van der Laan de Amsterdamse gemeenteraad voor om de vluchtelingen dezelfde behandeling te geven als daklozen: ze krijgen dan ’s avonds bed, bad en brood en moeten overdag rondzwerven. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten steunt zijn plan om een landelijk netwerk van opvangcentra te creëren, maar staatssecretaris Teeven dwarsboomt dit plan. Hij zegt dat hij moet wachten tot oktober. Dan reageren de Europese ministers op het advies van het Europese Comité voor Sociale Rechten dat stelt dat Nederland mensenrechten schendt bij de behandeling van uitgeprocedeerde asielzoekers.
De bestuurders en ministers blijven ondertussen de mensenrechten van vluchtelingen schenden en hun verantwoordelijkheid afschuiven, terwijl elke dag nieuwe slachtoffers vallen. Mouthena van Wij Zijn Hier stelde burgemeester Van der Laan na de ongelukken in zijn stad de vraag: ‘Wie? Wie?! Wie is verantwoordelijk?’