Nederland: stakingsstrijd en actiebereidheid

Langzaam maar zeker komt er in Nederland een golf van stakingen op gang. Deels zijn het CAO-conflicten. Deels zijn het protesten tegen dreigende ontslagen en reorganisaties. Deels worden ze gericht tegen het regeringsplan om het ondernemers makkelijker te maken arbeiders te ontslaan.
12 oktober 2007

Door Peter Storm

Met name de plannen rond het ontslagrecht zouden wel eens een felle uitbarsting van arbeidersverzet kunnen uitlokken. Maar ook de andere arbeidsconflicten zetten druk op de regering. Die houdt de inkomens van heel veel arbeiders op de nullijn, of verlaagt ze zelfs “terwijl de economie groeit. Dat dwingt de vakbonden haast om tegenover die aantasting en stevige looneis te stellen” en daar serieus voor op te komen ook. Hoe ver dat zal gaan en hoe succesvol dat gaat worden, zal met name van de inzet van gewone vakbondsleden afhangen.

CAO-strijd en reorganisaties

Een loonconflict zou wel eens tot stakingen kunnen leiden bij het bedrijf Thermphos in Vlissingen. Arbeiders eisen daar drie procent loonsverhoging. De directie biedt 1,75 procent, plus een toeslag van 0,5 procent onder voorwaarden. FNV-bestuurder L. Schoone: “De afgelopen jaren hebben de mensen gematigd om te zorgen dat het bedrijf gezond bleef. Het personeel heeft iets van: ‘nu zijn wij aan de beurt’”Arbeiders hingen een spandoek aan het bedrijf met de looneis van 3 procent erop en hebben een petitie aangeboden aan de directie. Een actiecomité beraadt zich over hardere acties.

Een CAO-stakingsreeks is deze week begonnen in het onderwijs. Het betreft het MBO, waar de onderhandelingen zijn vastgelopen. Het gaat hier om lonen, werkdruk en zeggenschap. Bonden willen een dertiende maand, eisen meer inspraak en willen dat correctiewerk en voorbereidende werkzaamheden meegeteld worden in de maximale onderwijstijd (1200 uur per jaar). De MBO-raad, de baas in het MBO, wil daarentegen dat de 1200 uur louter lestijd betreft: correctiewerk komt daar nog eens bovenop. Het gaat het onderwijspersoneel dus zowel over een beter inkomen voor hun zware werk, als voor begrenzingen aan de werkdruk. De eerste staking vond afgelopen donderdag plaats in het ROC Hengelo, waar 1800 mensen werken. Als dit niet tot resultaat leidt, dan gaan komende week arbeiders op het ROC in Utrecht staken.

Ook in de thuiszorg is een CAO-strijd gaande. Op 3 oktober betoogden zo’n duizend mensen in Den Haag. De actie was opgezet vanuit het door de SP gevormde Comité Zorg Geen Markt. Maar ook vakbonden deden mee. Edith Snoey, van de FNV zei: “De salarissen staan al sinds 2006 stil, terwijl de prijzen blijven stijgen.” Daarmee legde ze de vinger op één zere plek: het inkomen. De tweede zere plek waar mensen terecht boos over zijn is de grootschalige ontslagdreiging, nu gemeenten vanwege de invoering van marktwerking op grote schaal gekwalificeerd personeel op straat zetten en vervangen door veel goedkopere krachten met weinig tot geen opleiding. Dit is zowel een aantasting van werkgelegenheid en inkomen van het personeel als van de kwaliteit van de zorg zelf.

Bij Unilever was en is de dreigende sluiting van drie van de zes vestigingen in Nederland aanleiding tot een staking van 40 uur die vandaag werd afgesloten. Gisteren stond daar op dit weblog al een artikel over. Het gaat om fabrieken die gewoon winst maken, maar naar de zin van de directie nog niet genoeg. Op de protestbijeenkomst in Giessenburg waren gisteren zo’n 1000 stakers en sympathisanten aanwezig. Ook bij het postvberdrijf TNT leidt reorganisatie en dreigende afbraak van minstens 6000 en mogelijk 11.000 arbeidsplaatsen al tot verzet. Ook drukt de directie een loondaling van 300 euro in de maand voor postwerkers door. 8 oktober kwamen 200 personeelsleden in het sorteercentrum in Amsterdam in protest bijeen. Ze deelden pamfletten uit

Actiebereidheid groot

Loonstrijd, gevechten tegen ontslagen en reorganisaties “ ze brengen dus her en der groepen arbeiders in beweging, relatief los van elkaar. De regeringsplannen om het ontslagrecht te versoepelen raken echter de rechtspositie van alle arbeiders tegelijk. Dat voornemen dreigt dan ook een confrontatie uit te lokken, niet slechts van afzonderlijke groepen arbeiders tegen afzonderlijke ondernemers, maar van grote delen van de arbeidersbeweging tegenover staat en ondernemers gezamenlijk. Dat geeft aan dat conflict een grote politieke lading.

Het verzet tegen die plannen is feitelijk al bezig. In de bouw gaan vakbondsmensen al weken de bouwplaatsen af om bouwvakkers te informeren over de kwalijke plannen. Maar Dick van Haaster, voorzitter van FNV Bouw, zei onlangs tegen de bondsraad: “We gaan door met onze informatiecampagne. Maar er komt een moment dat we van informeren overgaan op actievoeren.” Dat zou hij waarschijnlijk niet zeggen als tijdens die informatierondes langs bouwketen geen forse woede en actiebereidheid te bespeuren viel.

Een peiling onder een kleine 1000 leden van de CNV “ doorgaans niet de vakbondsfederatie die voorop loopt in actiebereidheid “ laat opvallende dingen zien. Meer dan 90 procent is tot actie bereid als andere wegen om de regering op andere gedachten te brengen niet hebben geholpen; 56 procent vindt dat er helemaal geen wijzigingen in ontslagrecht nodig zijn. Bij actie denken de meeste ondervraagden aan een landelijke actie, zoals in oktober 2004 tegen de pensioenplannen van het toenmalige kabinet. Dat belooft wat.

De voorbereiding tot grootschalige acties lopen inmiddels. Op 24 november gaat de vakbond ABVAKABO in drie plaatse actiebijeenkomsten beleggen. Vanuit de FNV, waarbij de ABVAKABO is aangesloten, is al de slagzin gelanceerd: “Flitsontslag? Exit!” Er is een website voor acties en bijbehorende informatie: www.flitsontslag.nl De afdeling Rotterdam Rijnmond van de ABVAKABO heeft zelfs al een actielied op haar website staan, zowel de opname als de tekst ervan. Bijvoorbeeld:

Moet je nou is luisteren, hé Donner hoor je dat
EXIT met je flitsontslag, heel Nederland gaat plat

Flitsontslag, blijf af van ons recht
FNV is klaar voor het gevecht.

Hoe klaar de FNV voor het gevecht is “ en of Nederland hierdoor inderdaad plat gaat, valt nog moeilijk te zeggen. Het zal vooral van de vastberadenheid van gewone vakbondsleden afhangen of we met acties de plannen van tafel kunnen vegen. Dat rond het ontslagrecht zich een grote botsing ontwikkelt tussen arbeiders enerzijds, ondernemers en hun kabinet anderzijds, is duidelijk.

Heel veel informatie uit het bovenstaande heb ik gevonden via het Nederlandstalige deel van de website Labourstart: http://www.labourstart.org/nl/.