Nederland medeplichtig aan Afghaanse tragedie

Nog geen dag nadat de Amerikanen uit Kabul vertrokken, na 20 jaar militaire overheersing,  is het land weer in handen van de Taliban. Dat spreekt boekdelen over het gebrek aan maatschappelijke steun voor de bezetting en voor het door de Amerikanen geïnstalleerde marionettenregime.

De nederlaag van de VS in de regio is de laatste in een hele reeks. Geen van de strategische doelen die de VS aan het begin van hun oorlogen in het Midden-Oosten voor ogen stonden, is behaald. Van hun mooie praatjes over het bestrijden van terrorisme en het brengen van ‘democratie’ kwam al helemaal niets terecht. Het voornaamste dat de VS en hun bondgenoten in Afghanistan hebben bereikt, is dat de Taliban meer maatschappelijke legitimiteit heeft verkregen door zich te presenteren als een verzetsbeweging. Daarmee legden zij de basis voor het herstel van het bewind van de Taliban, met alle gruwelijke gevolgen voor de Afghaanse bevolking.

‘Democratie’

Volgens extreemrechts en andere racisten bewijst het debacle in Afghanistan dat democratie in de regio onmogelijk is. Maar het was nooit de bedoeling om ‘democratie’ te brengen. Het primaire doel van de oorlog in Afghanistan was om een stap in de richting van een oorlog tegen Irak te zetten. Die diende op zijn beurt om controle te krijgen over de Iraakse olievelden en zo een belangrijk machtsmiddel tegenover China en in mindere mate tegenover Rusland in handen te krijgen.

Een tweede doel van de oorlog was om een pro-westers regime te installeren in Afghanistan zelf. Vanwege haar ligging tussen het Midden-Oosten en Oost-Azië en als buurland van China is het land van groot geostrategisch belang. Het feit dat dit regime zonder de militaire steun van de VS onmiddellijk instortte, spreekt boekdelen over haar democratische legitimiteit. Dat Joe Biden zijn voormalige marionetten de schuld geeft van de opkomst van de Taliban toont de schaamteloze hypocrisie van het Amerikaanse imperium.

In de woorden van Malalai Joya, die zich onder meer inzet voor vrouwenrechten in Afghanistan: ‘De Amerikanen hebben het barbaarse regime van de Taliban vervangen met brute krijgsheren… [ze] hebben bommen geworpen, het milieu vernietigd en het systeem zelfs nog corrupter gemaakt. Ze hebben zich nooit geïnteresseerd voor het Afghaanse volk.’

Dat de Amerikaanse terugtrekking ook niets met humanitaire motieven van doen heeft, laat zich raden. Het was allang duidelijk dat de VS niet kan winnen in Afghanistan. Maar terugtrekking zou gezichtsverlies betekenen. Dat deze stap nu eindelijk – zij het op een chaotische en onverantwoordelijke manier –  is gezet, is niet toevallig. De achtergrond daarvan ligt in de toenemende spanningen tussen de VS en China – de VS wil haar militaire middelen zoveel mogelijk vrij kunnen inzetten en de voortdurende bezetting van Afghanistan was daar een obstakel voor.

Moord

De Amerikaanse bezettingspolitiek heeft de basis gelegd voor de verschrikkingen die de Afghaanse bevolking en vooral de Afghaanse vrouwen te wachten staat. In 2001 werd cynisch beweerd dat hun belangen gediend zouden zijn bij een Amerikaanse invasie. Laura Bush riep destijds dat de Amerikaanse agressie eigenlijk ‘een gevecht voor de rechten en de waardigheid van vrouwen’ zou zijn. Bush en alle zogenaamde feministen die haar volgden, dragen een grote verantwoordelijkheid voor het lot dat de Afghaanse vrouwen wacht.

De Nederlandse regering blijft ondertussen trouw aan haar politieke principes. De Afghanen die met het Nederlandse leger collaboreerden krijgen nu een mes in de rug: Minister Bijleveld negeerde sinds begin juni de oproep van een kamermeerderheid om Afghaanse tolken zo snel mogelijk te evacueren. Terwijl mensen die het Nederlandse leger geholpen hebben doodsangsten uitstonden, was Bijleveld lekker druk met filmkijken. Een kamermeerderheid heeft inmiddels opnieuw geëist dat tolken en anderen in veiligheid worden gebracht, maar inmiddels zal het voor veel van hen te laat zijn. Tot zover het leren van de fouten van Srebrenica. 

Als je in dit geval al van een fout mag spreken. Want het is al sinds jaar en dag Nederlands beleid om vluchtelingen de dood in te jagen als dat voorkomt dat ze naar Nederland komen. Of als de regering denkt dat dat andere vluchtelingen af zal schrikken. Deze maand nog maakte de regering zich in Brussel hard om door te kunnen gaan met het deporteren van Afghaanse vluchtelingen en daarmee uit te leveren aan de Taliban. 

Dit moorddadige plan ligt in het verlengde van het vluchtelingenbeleid  van dit kabinet, dat erop gericht was om zoveel mogelijk vluchtelingen in de Middellandse Zee te laten verdrinken. Ondertussen schoffeerden en ontmenselijkten Nederlandse bewindslieden de slachtoffers van hun moorddadige beleid door te beweren dat vluchtelingen eigenlijk vooral uit waren op gratis borstvergrotingen.

Solidariteit

Nu de Taliban een nieuwe vluchtelingenstroom op gang brengt, zal de regering deze politiek vrolijk voortzetten. De hartverscheurende beelden van Afghanen die in paniek proberen om aan boord van vliegtuigen te klimmen zullen daar geen verandering in brengen. Liever tien Afghanen op de bodem van de zee dan één in een Nederlands AZC, zo is de gedachte. 

De tragedie die zich in Afghanistan voltrekt is op het conto te schrijven van de imperialistische politiek van de westerse regeringen, niet in de minste plaats de Nederlandse. Met hun cynische bezettingspolitiek hebben zij ertoe bijgedragen dat de Taliban nu sterker staat dan in 2001. De regering heeft een morele verplichting om de grenzen te openen voor Afghaanse vluchtelingen – of ze het Nederlandse leger nu hebben geholpen of niet. 

De kans dat de regering naar haar verantwoordelijkheid gaat handelen is echter net zo groot als de kans op een democratische ‘nieuwe bestuurscultuur’, dat wil zeggen: nihil. Als links moeten we daarom de druk opvoeren om de regering te dwingen om de grenzen te openen en een menswaardige opvang te realiseren voor Afghaanse vluchtelingen. 

Daarnaast moet dit een les zijn. De beweging tegen de oorlogen in Afghanistan en Irak hebben op alle punten gelijk gekregen, maar we zijn er niet in geslaagd om de tragedies te voorkomen. Dit heeft vele honderdduizenden levens geëist. Ondertussen nemen de geopolitieke spanningen toe en die zullen tot nieuwe oorlogen leiden. Als links zouden we er daarom alles aan moeten doen om onze netwerken te versterken om te voorkomen dat het de volgende keer weer zo ver komt. 

Op zaterdag 28 augustus wordt er op de Dam in Amsterdam gedemonstreerd voor het openen van de grenzen voor Afghaanse vluchtelingen. We roepen iedereen op om daarbij aanwezig te zijn.