Nadert Syriza het moment van de waarheid?
Griekenland moet dinsdag 12 mei een schuld van 773 miljoen terugbetalen aan het Internationaal Monetair Fonds. Zal premier Alexis Tsipras toegeven aan de eis van de Griekse schuldeisers dat hij niet alleen de schuldaflossingen bijhoudt, maar neoliberale ‘hervormingen’ doorvoert? Volgens minister van Arbeid Panos Kourletis, is het Internationaal Monetair Fonds ‘onverzettelijk in zijn eis van arbeidshervormingen, inclusief bezuinigingen op pensioenen, massaontslagen en oppositie tegen het verhogen van het minimumloon’.
De signalen zijn tegenstrijdig. Aan de ene kant wordt de afzetting van minister van Financiën Yanis Varoufakis als hoofdonderhandelaar en zijn vervanging door Euclides Tsakalotos opgevat als teken dat Tsipras klaar is om een deal te sluiten. Varoufakis is zeer impopulair bij de ministers van Financiën in de Eurozone.
Aan de andere kant zei Tsipras vorige week dat ‘als de geboden oplossing voorbij ons mandaat gaat, zal het door de mensen moeten worden goedgekeurd’ in een referendum. Sommigen voorspellen dat, als Tsipras toch een compromis sluit, Syriza zou splitsen, waarbij het sterke Linkse Platform zich zou afscheiden en zich verzetten tegen verdere bezuinigingen. Persoonlijk ben ik daar sceptisch over.
Historisch gezien, als linkse regeringen van koers veranderen en capituleren voor het kanpiaat, komt hun linkervleugel niet in opstand. Dit gold voor Tony Benn toen Labour-premier Harold Wilson hem degradeerde en loongrenzen oplegde in de zomer van 1975. Jean-Pierre Chevènement nam ontslag toen de Franse president Francois Mitterrand het neoliberalisme omarmde in 1983, maar hij nam al snel weer deel aan de regering.
Signaal
Er was nog een veelzeggend signaal afgelopen week. Tsipras werd gefotografeerd in Nicosia, Cyprus, handen schudden met de Egyptische president Abdel Fattah el-Sisi, op een tripartiete top samen met de Grieks-Cypriotische president Nicos Anastasiades.
Middle East Eye schreef: ‘in een verklaring zeiden ze dat de “gesel van het internationale terrorisme” nu Europa bedreigt, de Golf en het Midden-Oosten en Noord-Afrika, evenals de Sahel-regio en sub-Sahara Afrika… De drie kwamen overeen om gezamenlijk terrorisme en gewelddadig extremisme te bestrijden in het belang van veiligheid in het oostelijke Middellandse Zeegebied, een regio vrijwel omringd door conflicten. ‘We worden bemoedigd door de recente overwinningen van Irakese troepen in Irak met de steun van de internationale anti-ISIS coalitie’, aldus de verklaring.
Dat is opmerkelijk. Toen na de aanslagen van 9/11 een Europa-brede beweging werd gelanceerd tegen de ‘oorlog tegen het terrorisme’, was het Griekse Sociaal Forum een van de belangrijkste onderdelen. Dit orgaan wordt vaak geprezen als één van de laboratoria van de linkse eenheid waaruit de hedendaagse Syriza ontstaan.
De Egyptische revolutie van 25 januari 2011 inspireerde velen om de bezetting van het Tahrirplein in Cairo te imiteren. Eén van de belangrijkste voorbeelden was de bezetting van het Syntagma-plein in Athene en van pleinen in andere Griekse steden en dorpen in de zomer van 2011. Syriza was hier nauw bij betrokken.
Dus het is schokkend om te zien Tsipras de hand schudt van de slachter el-Sisi, de architect van de Egyptische contrarevolutie, en de steun van zijn regering belooft voor de meest recente fase van de ‘oorlog tegen het terrorisme’.
De top is een weerspiegeling van de concurrentie tussen staten in het oostelijke Middellandse Zeegebied om toegang tot energiereserves die zich vooral onder zee bevinden. Over die bij Cyprus hebben Griekenland, Zuid-Cyprus en Israël een deal gesloten tegenover Turkije. The Independent Balkan News Agency citeert een Zuid-Cypriotische regeringswoordvoerder zei: ‘Er wordt een trilaterale top van Griekenland, Cyprus en Israël gepland’.
Deze ontwikkeling bevestigt dat Tsipras’ coalitie met de rechtse Onafhankelijke Grieken niet alleen ging over het krijgen van een parlementaire meerderheid. Net als zij, wil hij de belangen van de Griekse kapitalisme doen gelden in het oostelijke Middellandse Zeegebied.
Maar misschien moeten we de top ook zien als onderdeel van Tsipras’ onderhandelingen met de Europese Unie. Hij geeft het signaal aan hen af dat op hem kan worden vertrouwd om de bestaande imperialistische orde in de Middellandse Zee te verdedigen. Maar om de bezuinigingen te verslaan moet deze orde worden geconfronteerd, en niet versterkt.
Dit is een vertaling van Socialist Worker.