Morales wint referendum, gevaar burgeroorlog niet geweken


16 augustus 2008

Bolivia is diep verdeeld tussen oost en west, tussen indianen en witten, maar bovenal tussen rijk en arm. In de reguliere media wordt zelfs gesproken van een mogelijke afscheiding en burgeroorlog.

Door Jelle Klaas< ?xml:namespace prefix = o />

Sinds de van indianenafkomstige president Evo Morales in januari 2006 als president werd ingezworen is de rijke, witte minderheid zich aan het verzetten tegen zijn beleid. Morales is niet alleen de eerste president die afkomstig is uit de onderdrukte oorspronkelijke bevolkingsgroep, hij heeft ook enkele industrieën genationaliseerd en komt op voor de rechten van minderheden, vrouwen en armen.
Er is natuurlijk een boel af te dingen op het idee dat je als president, van bovenaf, een land echt kan veranderen. Feit is in ieder geval dat hij, samen met Hugo Chavez van Venezuela, in tegenstellingen tot alle andere presidenten in de wereld, hervormingen heeft doorgevoerd die de levens van de armere laag van de bevolking daadwerkelijk hebben verbeterd.

De gasrijke regio’s in het oosten, waar de witte, rijke minderheid het voor het zeggen heeft, willen zich nu afscheiden van Bolivia. Zoals een van de witte aanvoerders van de beweging voor autonomie verwoordde op de radio: ‘Wij willen niet opdraaien voor de armoede van de zwarten in Bolivia. Wij kunnen er niks aan doen dat wij rijk zijn en puur, en zij arm en lelijk.’< ?xml:namespace prefix = u1 />

De rijke witten uit het oosten van Bolivia schuwen geen enkel middel om Bolivia van Morales en zijn plannen te verlossen. Eerst hebben ze van alles geprobeerd om het democratisch proces te dwarsbomen. Zo liepen ze in 2006 het parlement uit omdat ze te weinig zetels hadden om Morales’ voorstellen te blokkeren. Vervolgens gingen ze geweld gebruiken. Knokploegen zijn verantwoordelijk voor honderden gewonden en enkele doden in de afgelopen maanden. Niet alleen Morales zijn aanhangers zijn het doelwit, maar alle indianen en minderheden. En in 2008 kwam daar ineens het verhaal van autonomie van de rijkste provincies in het oosten.

anti-Morales actievoerders

Vanwege protestacties en blokkades van vliegvelden is het Morales nu al enkele malen onmogelijk gemaakt om uberhaupt in het oosten van het land aan te komen. Vandaar dat het referendum werd ingesteld afgelopen weken. Om te bepalen of Morales aan mocht blijven, maar ook of de witte gouverneurs uit de oostelijke provincies mochten blijven zitten.

Zowel Morales, als de meeste gouverneurs hebben genoeg stemmen gehaald om aan te blijven. Een van de gouverneurs die te weinig stemmen gekregen heeft heeft al aangekondigd het referendum als onwettelijk te zien. Beide groepen in Bolivia hebben door het referendum het gevoel gekregen dat ze gewonnen hebben, het heeft helemaal niets aan de impasse veranderd. Morales heeft de gouverneurs die gewonnen hebben uit de witte oppositie gefeliciteerd. Hij heeft verklaard dat hij graag met hen wil blijven samenwerken.

Dit is echter op zijn zachts gezegd naïef. De witte elite in Bolivia voelt daar namelijk niets voor. Het zijn hun winsten en hun abjecte koloniale levenstijlen die in het geding zijn. De geschiedenis van Latijns Amerika, maar ook de recente geschiedenis van Bolivia, tonen aan dat de heersende elite net zo lang door zullen gaan tot de linkse hervormingen van Morales, en Morales zelf, gestopt zijn. De aanvallen van de elite kunnen alleen tegengehouden worden door de massabewegingen in Bolivia. Ze moeten hun strijd doorzetten en verdienen onze solidariteit. Juist in deze dreigende tijden waarin een door de elite veroorzaakte burgeroorlog een angstige mogelijkheid blijkt.