Mitch: OM houdt agenten hand boven het hoofd

Vandaag kondigde het Openbaar Ministerie aan twee daders van de moord op Mitch Henriquez te vervolgen. Dit is beter dan niets, maar geen overwinning. Structurele verandering is nodig om de steeds verder uitdijende macht van het politieapparaat te stoppen.
19 september 2016

Door Ewout van den Berg

Twee van de vijf betrokken agenten worden vervolgd. ‘Van de twee agenten die vervolgd worden, paste één de nekklem toe en de ander heeft op de neus geslagen en pepperspray gebruikt’, aldus het Openbaar Ministerie. Volgens advocaat Roethof is één van de twee de zwaar bekritiseerde commandant. Dit besluit tot beperkte vervolging is hypocriet en helpt politiegeweld in stand houden.

In vergelijkbare zaken waarbij mensen omkomen door het geweld van een groep gaan individuele daders ook niet vrijuit voor hun ‘beperkte’ rol in het geweld. Zonder de agenten die op de benen van Mitch Henriquez gingen zitten, was hij ook geen willoos slachtoffer geweest van de nekklem en de pepperspray die in zijn gezicht werd gewreven. De andere drie zijn dus medeplichtig. Zij schoten Mitch niet te hulp toen hij bewusteloos in een busje werd getild. De agenten opereerden als groep en moeten daarom ook als groep berecht worden.

Niet alleen de gedeeltelijke vervolging van de daders is een klap in het gezicht van de nabestaanden. Zo wordt geen van de agenten vervolgd voor een gebrek aan medische zorg. Hiernaast lijkt het OM voor te sorteren op vrijspraak of lage straffen omdat het de aanhouding en het naar de grond werken van de grappende Mitch ‘terecht’ noemt – in tegenstelling tot het rapport van afgelopen zaterdag. Vier jaar geleden was de vooronderstelling dat de 17-jarige Rishi Chandrikasing een wapen droeg, reden genoeg voor de rechter om de dodende agent vrij te spreken.

Het in het rapport beschreven politiegeweld in de zaak van Henriquez in combinatie met de poging door het OM om dit toe te dekken, moeten reden zijn om onderzoek te heropenen naar eerdere dodelijke slachtoffers van de politie. Ten minste zeven mensen zijn sinds de moord op Henriquez in de handen van de politie overleden. Van Rupert Lodevica, Mitchel Winters en Umaru Sesay kennen we de naam, van de vooralsnog naamloze doden uit Den Haag, Dordrecht, De Kwakel en Amsterdam-Oost niet. Publieke centrale cijfers ontbreken.

Politiegeweld is structureel

Het grote aantal dodelijke slachtoffers van politiegeweld in Nederland – ook in vergelijking met omliggende landen – is een direct resultaat van racisme en een politieapparaat dat meer bezorgd is om PR dan om mensenlevens. Dit wordt versterkt door het beleid van ministers, het OM en burgemeesters die de afgelopen jaren stelselmatig de bevoegdheden van agenten hebben verruimd en elke terughoudendheid met geweldstoepassing uit de weg gingen.

Zo werd in samenspraak met de Haagse politie een rapport gefabriceerd waarin etnisch profileren ontkend werd. Hiernaast subsidieert de gemeente Den Haag met veel geld een aantal jongerenorganisaties in de Schilderswijk. Dit mes snijdt aan twee kanten: de politie kan zeggen dat er ‘resultaat’ wordt geboekt en kan deze ‘dialoog’ tegelijkertijd gebruiken om activisten de mond te snoeren.

Elke beslissing om dodende agenten niet te vervolgen of vrij te spreken, benadrukt dat agenten boven de wet staan. Het nieuwe wetsvoorstel van van der Steur wil deze aparte berechting zelfs formaliseren door dodende agenten niet direct als verdachte aan te merken. ‘Uitgangspunt is om recht te doen aan en meer rekening te houden met de speciale – en vaak kwetsbare – positie van de politieagent.’ Het is dit beleid dat de ervaring van agenten centraal stelt – en niet die van slachtoffers – dat voorkomt dat agenten terughoudender worden in het toepassen van geweld.

De zorg om de dodende agent staat in schril contrast met de schandalige behandeling van nabestaanden van slachtoffers van politiegeweld. Zo stellen de ouders van Michael Koomen dat zij door het OM en de politie ‘werden behandeld als criminelen’, zouden er volgens de media verdovende middelen in Rishi’s bloed hebben gezeten en werd de ongewapende Mitchel als ‘fervent kickboxer’ bestempeld. De vader van Ihsan Gürz werd zelfs het zwijgen opgelegd door de rechter.

Hoe verder?

De dood van Mitch Henriquez is een voorbeeld van wat er gebeurt als agenten steeds meer mogen van de minister en de rest van de politiek. Het OM gaat enkel tot vervolging over vanwege de ophef over de beelden, de rellen en protesten. Onze burgerrechten staan steeds verder onder druk. Of we nu willen demonstreren, actie voeren in de Schilderswijk of filmpjes maken voor YouTube. Om deze trend te keren doet het ertoe welke eisen activisten naar voren schuiven.

Verschillende eisen kunnen onze positie versterken tegenover de politie:

1. Voer stopformulieren in. Deze zijn niet waterdicht, maar kunnen agenten dwingen om verantwoordelijkheid te nemen voor hun handelen. In Den Haag werd afgelopen zomer nog een raadsmeerderheid op dit punt overruled door burgemeester van Aartsen.
2. Ontneem agenten hun pistolen. In Groot-Brittannië draagt het gros van de agenten geen pistool en is het aantal dodelijke slachtoffers beduidend lager.
3. Berecht dodende agenten zoals ieder ander. Heropen hiervoor het onderzoek naar eerdere slachtoffers van politiegeweld en stop het wetsvoorstel van Van der Steur dat aparte berechting van agenten wil invoeren.

Deze hervormingen kunnen helpen om (gekleurde) levens beschermen tegen politiegeweld, maar zijn hier geen definitief antwoord op. De wortels van de politie liggen in een ontzettend ongelijke maatschappij waarin een kleine minderheid alle rijkdom in handen heeft. Deze 1% gebruikt de politie om de status quo te verdedigen en racisme om de aandacht hiervan af te leiden en mensen te verdelen.

Dit maakt de strijd tegen politiegeweld een centraal punt voor socialisten. Deze strijd kan alleen succesvol zijn wanneer die gekoppeld wordt met verzet tegen elke vorm van onderdrukking en racisme: van Zwarte Piet en islamofobie tot de hypocriete ophef over ‘tuigvloggers’. Het is deze systematische ontmenselijking in combinatie met toenemende bevoegdheden voor de politie die steeds meer slachtoffers maakt.

Berecht alle agenten die Mitch Henriquez hebben gedood!
Gerechtigheid voor alle slachtoffers van politiegeweld!

Zie voor meer info onderstaande infographic over het gedraai van de politie.

Op donderdag 22 september, om 09.00 uur, moet dichter Jerry King Luther Afriyie, beter bekend als Kno’Ledge Cesare, voor de rechter verschijnen. Wees solidair en kom ook!