MissKitty Balker: ‘Genoeg is genoeg’
Wanneer kwam je zelf met het racisme van Zwarte Piet in aanraking?
Ik heb het met de paplepel meegekregen. Als je heel jong bent, dan vind je het alleen maar leuk: je bent je nergens bewust van, want je ziet alleen maar de snoepjes en cadeautjes. Ik denk dat ik op mijn achtste bewust ermee in aanraking kwam. Ik voelde me ongemakkelijk, er was iets dat ik niet fijn vond. Als jong kind kun je dat niet goed plaatsen. Ik heb dat toen tegen niemand gezegd, want ik dacht: stel je voor dat ik iets verkeerds zeg, dan krijg ik geen cadeautjes meer.
Toen ik elf was, stond ik met mijn broertje en mijn zusje op het schoolplein toen Sint en zijn Pieten aankwamen. De Pieten kwamen naar ons toe en zeiden: ‘Jullie hoeven je niet meer te schminken – jullie zijn al Zwarte Pieten!’ Toen begon het denigrerende gevoel rondom Zwarte Piet.
Net voor mijn achttiende kreeg ik een relatie met een Amerikaan. Wij waren in december in de stad, toen we daar Zwarte Pieten zagen. Het klinkt raar dat je iemand anders daarvoor nodig hebt. Maar als je in het systeem geboren bent en daarin opgroeit, dan heb je iemand nodig om van buiten naar het systeem te kijken. Pas toen hij ‘What the fuck is this?’ zei, kon ik het gevoel plaatsen. ‘If we’re ever going to have children, they will not be dealing with this shit’, zei hij.
In 2007 ging ik naar Ghana. Toen was ik al bezig met bewustwording en ging daarheen om mijn eigen geschiedenis te leren kennen. Daar is mijn activisme tegen Zwarte Piet eigenlijk begonnen. Rinchemar, met wie ik daar was, was daar al langer mee actief. In Ghana is Zwarte Piet Niet geboren – zo heette het nog niet, maar daar is het wel ontstaan.
Ben je trots op wat er tot nu toe dankzij de activisten is veranderd?
Ja, toch wel. Het ongeloof dat ontstond nadat Kno’Ledge Cesare en Quinsy Gario – en wij ook een dag later in Amsterdam – gearresteerd waren, heeft veel mensen geactiveerd. Mensen hadden vijf jaar geleden niet durven dromen dat we zo ver zouden komen als nu. Ik ben trots dat wij aan mensen duidelijk hebben gemaakt dat je zonder angst moet strijden voor rechtvaardigheid.
Hoe zie je de ontwikkeling van RTL en de uitspraken van de ombudsvrouw?
Het is een druppel op de gloeiende plaat, maar het gaat wel de goede kant op. We hebben nog een hele lange weg te gaan. Er is een diepgeworteld racismeprobleem in Nederland. We staan aan het begin van een hele mooie verandering.
Wat is de relatie tussen Zwarte Piet en het diepgewortelde racismeprobleem in Nederland?
Zwarte Piet is de meest openbare vorm van de instandhouding van racisme. Het is zo in your face. Het is niet het enige probleem, laten we dat voorop stellen, maar het is wel een groot probleem dat jarenlang, sinds het er is, wordt weggelachen. Mensen worden onder het mom van een grapje zwaar gediscrimineerd, beledigd en als inferieur neergezet.
Dat is de rol die Zwarte Piet heeft: het geeft mensen steun om racisme in stand te houden. Het is een sterk wapen tegen zwarte mensen: op het schoolplein, op het werk – je wordt er overal mee geconfronteerd. Het is een gezwel. Gezwellen zijn meestal stiekem en ergens verstopt in het lichaam, maar Zwarte Piet is van buiten voor iedereen zichtbaar.
Wie staat er nu nog in de weg van verandering van het Sinterklaasfeest?
NTR. Honderd procent. De rest van het land volgt wat de NTR doet – de nationale intocht, hun adviezen. Zij zijn de grootste speler die het roer in handen heeft, die de koers bepaalt.
In Maassluis moeten we het bericht afgeven dat het lang genoeg heeft geduurd. We hebben vijf jaar gedemonstreerd – het is nu genoeg. Men heeft lang genoeg de tijd genomen om mensen ‘in te laten zien’ en ‘te laten wennen’ aan het idee dat Zwarte Piet racisme is. Mensen die het nu nog steeds niet zien, hebben de afgelopen jaren onder een steen geleefd. Genoeg is genoeg – dat is echt het signaal dat afgegeven moet worden. Dit is een groot probleem dat we uit de wereld moeten helpen.
Dit is niet het laatste jaar dat we protesteren omdat we daar uitgeput van zijn geraakt, ik bedoel letterlijk: dit is het laatste jaar omdat we er nu voor altijd mee gaan afrekenen.