#MeToo doorbreekt de stilte
Door Talitha Alders
#Metoo. Net als bijna alle vrouwen die zich wel eens buiten de keuken durven te tonen. Deze twitterterm moet seksueel geweld en intimidatie uit de taboesfeer halen en ons confronteren met de nare alledaagsheid van dit probleem. De term maakt het laagdrempeliger om – zonder je verhaal te doen – te laten weten dat je slachtoffer geweest bent van de veelvoorkomende idioot die niet wil begrijpen wat ‘nee’ betekent.
En die idioot is meestal een man. Nee, mannen zijn niet inherent slecht en we komen er ook niet met een cursus respect en manieren. Mannen als Weinstein weten donders goed waar de grenzen liggen, het probleem is juist dat hen aantrekt om die grens te passeren, zeker als ze er decennialang mee weg komen. En hij is niet de enige, Sunny Bergman deed bijvoorbeeld een boekje open over John de Mol. En met haar komen nu duizenden vrouwen wereldwijd met hun verhaal. Eigenlijk wisten we het allang: bijna alle vrouwen krijgen er in hun leven mee te maken.
Hoe leggen we dit uit? Om Oscar Wilde te quoten: ‘Everything in the world is about sex except sex. Sex is about power.’ Het gaat om macht. We bevinden ons allemaal in machtsverhoudingen. Op ons werk tegenover onze managers en werkgevers, kinderen tegenover ouderen, minderheden tegenover meerderheden en vrouwen tegenover mannen. Vooral vrouwen zijn vaak afhankelijk van mannen, en deze (economische) afhankelijkheid en marginalisering maakt hen kwetsbaar. De mannen van wie zij afhankelijk zijn, zijn ook nog eens opgegroeid in een systeem wat doordrenkt is van het seksisme.
Deze machtsverhoudingen zijn een structureel probleem. Ze vloeien voort uit het kapitalisme, worden hierdoor in stand gehouden en door middel van seksisme en andere vormen van onderdrukking gerechtvaardigd. Feminisme vecht hier tegen. Het is essentieel geweest om belangrijke stappen te zetten als de invoering van het vrouwenkiesrecht en ook nu nog onmisbaar. Maar zolang het kapitalisme bestaat, zal er baat zijn bij seksisme. Naast een bron en legitimatie van machtsongelijkheid is het ook nog eens een uitstekende marketingtool.
Deze scheve machtsverhoudingen zijn dan ook niet per toeval gecombineerd met de giftige machocultuur die heerst. Het houdt elkaar in stand. ‘Laat jij jouw jongen genoeg jongen zijn? ‘werd pas gevraagd door SIRE in een verkapte spijkerbroekenreclame. Jongens moeten rouwdouwen en agressief worden, zodat ze ‘meisjes kunnen veroveren.’ Ze moeten hun zaad verspreiden over alle werelddelen, en o wee als ze tijdens deze eeuwigdurende paringsdans een traan laten of bezwijken onder de druk. Dan zijn het mietjes, homo’s of net wijven. Oftewel, de enige rol in onze maatschappij die respect verdiend is die van ‘vent’, van ‘echte man.’
‘Yippee ja ja, yippee yippee jee’, roept Hornbach blij als ze van een man een echte vent maken zodra hij een boor bij ze koopt. Degenen in onze maatschappij met de meeste macht krijgen bijna een vrijbrief om deze te misbruiken: mannen zijn nou eenmaal zo, boys will be boys. En ja, ze vroeg er toch om?
Zolang we bereid zijn achter het kapitalisme na de sloot in te springen gaat er niet genoeg veranderen. Het machtsprobleem werkt door naar andere gemarginaliseerde groepen en moet dan ook bij de wortels aangepakt worden. Al leren we onze meisjes ‘nee’ zeggen (i.e. ‘word geen afgelikte boterham’), als jongens worden gebombardeerd met hardcore porno waarin vrouwen met ‘nee’, ‘oja! oja!’ bedoelen, zullen ze dat niet horen. Dat moeten we hen wel degelijk kwalijk nemen, maar het verandert niet genoeg. Dweilen met de kraan open noem je zoiets.
Het enige wat het seksuele geweld en intimidatie gaat terugdringen is het veranderen van de machtsverhoudingen. Deze machtsverhoudingen veroorzaken niet alleen seksisme, maar ook haat jegens andere gemarginaliseerde groepen. Daarom kan het kapitalisme alleen aangepakt worden vanuit een bredere beweging, die niet alleen tegen seksisme strijdt, maar ook tegen racisme en vrouwen- en LGBTQI+-onderdrukking in het algemeen. Dit gaan we niet bereiken met een twitteractie, hoe belangrijk die ook is. Hopelijk kunnen we het gaan zien als een oproep tot solidariteit. Solidariteit voor de transgender die voor schut gezet wordt, je collega die als enige vrouw in een groep mannen bejegend wordt als een wandelende vagina en voor de jongen die geen nee durfde te zeggen tegen zijn hockeycoach.