Meer dan een brandhaard
Door Marc van Waarden
Het voornaamste doel van de tentoonstelling is het humaniseren van de stad en de mens. Het begint met een tekst op de muur waarin de vraag wordt gesteld hoe een expositie een van de oudste steden ter wereld, kan weergeven. Aleppo is meer dan 8000 jaar oud, maar ondanks dat associëren de meeste Nederlanders de stad vooral met oorlogsgeweld en vluchtelingen.
De tentoonstelling probeert dit beeld te nuanceren door zowel aandacht te vragen voor Aleppo en de mensen als voor de ravage van de oorlog, zonder het een te reduceren tot het ander. De tentoonstelling bestaat naast foto’s uit een maquette van de stad. Vitrines tonen persoonlijke voorwerpen van oud-bewoners. De foto’s en objecten vragen aandacht voor verschillende aspecten van het leven in Aleppo.
De expositie is om meerdere redenen ontroerend. Zo is er een prachtige foto van een groenteboer die zijn kraampje heeft opgezet voor een ingestorte woning. Deze foto’s laten zien dat de inwoners niet slechts slachtoffers zijn, maar ook mensen die ondanks alles een bestaan op proberen te bouwen.
Een aantal foto’s vraagt aandacht voor de ravage van de stad. Historische locaties, waaronder de citadel en de grote moskee, worden met voor- en nafoto’s in beeld gebracht. Het laat zien hoe een door oorlog getroffen stad eruit ziet. Aleppo is door de eeuwen heen een plek geweest waar vele bevolkingsgroepen hebben samengeleefd, soms in vrede, soms in conflict. Dit wordt onder andere weergegeven in foto’s van mensen die vluchtten voor de Armeense genocide en terechtkwamen in Aleppo.
Ook wordt er aandacht gevraagd voor de strijd van de opstandelingen. Een aantal strijders van het Vrije Syrische Leger is gevraagd om een verhaal te vertellen bij objecten die zij altijd bij zich dragen. Daarnaast zijn er foto’s van vrouwelijke strijders, enkelen met een kind op hun arm, met hun verhalen waarom zij gekozen hebben om de wapens op te nemen tegen het regime.
De muur is bekleed met zelfgemaakte video’s van inwoners. Het geeft een vertederend beeld van het leven in Aleppo. Door foto’s en objecten van oud-inwoners vang je een glimp op van de geschiedenis van de stad en de persoonlijke historie van de inwoners. Ook zijn er elke zondag rondleidingen door (ex-) inwoners van verschillende achtergronden.
Het geld dat wordt opgehaald met de rondleidingen wordt gedoneerd aan Refugee Start Force. Deze stichting probeert de integratie van vluchtelingen in Nederland te vergemakkelijken.
Al met al is dit een prachtig voorbeeld van hoe een tentoonstelling mensen een stem kan geven. In plaats van enkel te verhalen over de stad, vertellen mensen zelf over hun stad en hun levens. Zo probeert het Tropenmuseum de mensen en de stad te humaniseren.
De tentoonstelling van het Tropenmuseum over Aleppo duurt t/m december 2017.