Machtswisseling op Madagaskar
Madagaskar heeft zoals vele Afrikaanse landen een onstuimige geschiedenis van machtswisselingen waarbij het leger een prominente rol speelt. De meest recente had dan ook een hoog déja… vu gehalte. De nu verjaagde president Ravalomanana was namelijk in 2002 aan de macht gekomen op een wekenlange golf van stakingen en straatprotesten. Afgelopen week moest hij zelf het veld ruimen en plaatsmaken voor Andry Rajoelina, een 34-jarige ex-dj die sinds zijn ontslag als burgemeester van de hoofdstad Antananarivo de oppositiebeweging tegen de regering heeft aangevoerd.
Sinds dat ontslag begin februari is Madagaskar het toneel geweest van hevige rellen, aangewakkerd door armoede, hoge voedselprijzen en bloedige staatsrepressie. Meer dan honderd mensen zijn gedood door de oproerpolitie. Desondanks hielden de protesten stand en begonnen legereenheden over te lopen naar de oppositie. Toen jonge officieren vorige week de legerleiding afzette was het einde voor Ravalomanana in zicht. Afgelopen dinsdag capituleerde hij en droeg hij de macht over aan de nieuwe legerleiding, die op haar beurt bang was voor het brandmerk van de zoveelste militaire staatsgreep en daarom Rajoelina naar voren heeft geschoven.
Bij zijn aantreden beloofde Rajoelina het bestrijden van de armoede tot topprioriteit van zijn beleid te maken. ‘Ik zal geen rijst of olie verkopen’ zei hij refererend aan zijn voorganger die eigenaar was van het grootste landbouw-imperium op het eiland. ‘Ik zal de Airforce One verkopen en met dat geld een ziekenhuis voor de armen bouwen.’ Rajoelina realiseert zich in ieder geval donders goed met welk mandaat hij aan de macht is geholpen.
Maar zelfs al zou hij het beste voor hebben met de bevolking, leert het verleden ons dat het systeem machtiger is dan de wil van verlichte leiders. Grootmachten en de wereldmarkt zullen druk uitoefenen zodat Madagaskar doorgaat met het afbetalen van leningen en haar landbouwgrond gebruikt voor cashcrops in plaats van goedkoop voedsel.
Tijdens de onlusten heeft Rajoelina zich verschuild op de ambassade van de voormalige koloniale macht Frankrijk. Die heeft na de machtswisseling al verheugd gereageerd de banden met Madagaskar aan te willen halen. Het gevaar is groot dat de geschiedenis zich gaat herhalen. De enige garantie voor lagere voedselprijzen en het verhogen van de levensstandaard is een beweging die niet alleen presidenten kan vervangen, maar in staat is haar leiders te controleren en zo zelf het beleid te bepalen.