Linkse fusie zal problemen van slap links alleen verscherpen

Binnen GroenLinks en de PvdA is de discussie over een mogelijke fusie een nieuwe fase ingegaan. In juni besluiten de partijen over het fuseren van de Eerste Kamerfracties. De logica achter de fusieplannen toont echter aan dat deze de problemen alleen maar zal vergroten.

GroenLinks en de PvdA overwegen hun Eerste Kamerfracties samen te voegen. Daarmee zetten de twee partijen een volgende stap in de richting van een fusie. Het idee is dat een nieuwe partij groter kan zijn dan de twee partijen afzonderlijk. Maar het is maar zeer de vraag of dat klopt. GroenLinks ontstond in 1990 zelf uit een fusie die werd gedreven door de zwakte van de fuserende partijen. De nieuwe partij wist het tij niet te keren.

Bovendien heeft het slechte electorale resultaat van de PvdA en GroenLinks alles te maken met hun politieke zwaktes die door een fusie slechts zullen worden versterkt. Dat blijkt al uit de logica achter de fusieplannen: die komt er in grote lijnen op neer dat de twee partijen samen een ‘grotere vuist’ kunnen vormen, waardoor de rechtse partijen links niet meer kunnen negeren. Dát is volgens de twee partijen namelijk het probleem.

Logica

Hun oriëntatie is op regeringsdeelname en de partijen zijn daarin bepaald niet selectief. In plaats van verzet op de bouwen tegen de rechtse, racistische en antidemocratische politiek van Rutte, probeerden de linkse partijen zelf onderdeel te worden van een vierde kabinet Rutte. Sindsdien bleven de zogenaamde oppositiepartijen de regeringspartijen de hand boven het hoofd houden: voor een paar toezeggingen zijn zij bijvoorbeeld bereid om straks in te stemmen met de nieuwe begroting.

In het debat over het wissen van gevoelige SMS-jes hielden de partijen Rutte de hand boven het hoofd. Dat het verwijderen van bewijsmateriaal al jarenlang onderdeel is van de dagelijkse routine van de premier spreekt boekdelen over het karakter van zijn bewind. Maar GroenLinks en de PvdA vonden niet dat het reden was voor de val van dit kabinet en stemden tegen een motie van wantrouwen tegen de premier.

Deze opstelling is een linkse oppositie volstrekt onwaardig en de fusieplannen zullen de onderdanige opstelling tegenover rechts slechts versterken: de hoop is immers dat een fusie samenwerking met rechts gemakkelijker zou maken. Niet omdat links dan sterker zou zijn, maar juist zwakker: het is niet voor niets dat het de rechtse partijen waren die een fusie van de twee partijen als voorwaarde stelden om überhaupt serieus te onderhandelen over regeringsdeelname van de partijen.

Loyale ‘oppositie’

Veel verzet tegen een fusie is er niet. Alleen binnen GroenLinks laten critici van zich horen. Hun insteek is echter even veelzeggend: zij beweren dat er enorme verschillen bestaan tussen GroenLinks en de PvdA en dat die eerste partij veel linkser zou zijn. Dat blijkt echter helemaal nergens uit. In het recente verleden voeren de partijen steeds al een ‘loyale oppositie’ – dat wil zeggen dat ze zich opstellen als een externe ondersteuner van de regering. Maar ook langer terug lijken de partijen als twee druppels water op elkaar.

Onder Rosenmöller heeft GroenLinks het neoliberalisme omarmd, ook steunde de partij al in de jaren 90 de imperialistische oorlogen in voormalig Joegoslavië. Klaver weigert het op te nemen voor Kauthar Bouchallikht, die slachtoffer is van herhaalde extreemrechtse aanvallen. Maar daarin volgt hij het voorbeeld van Femke Halsema, die het opnam voor extreemrechts tegenover haar toenmalige partijgenoot Mohamed Rabbae, die de zeldzame moed had om zich uit te spreken tegen fascisme.

Klaver praat misschien iets vaker uit zijn linker mondhoek, zo beweerde hij tijdens een bijeenkomst over de fusie dat hij tegen ‘kapitalisme, *ahum*, doorgeslagen kapitalisme’ was. Dat verandert evenwel niets aan het feit dat zijn partij door en door neoliberaal, pro-imperialistisch en opportunistisch is. De PvdA maakte zich als regeringspartij verantwoordelijk voor het toeslagenschandaal en de moord op vluchtelingen die zich al jarenlang op de Middellandse Zee voltrekt. De enige reden dat GroenLinks als progressiever kan worden gezien, is dat zij er nog niet in is geslaagd om mee te regeren met rechts.

Niet te repareren

Een fusie van GroenLinks en de PvdA zal de problemen van links dus absoluut niet oplossen. Het zal de huidige problemen vooral verscherpen, al verliezen we niets aan de twee partijen die als gevolg van deze fusie zouden verdwijnen. Een oplossing voor de problemen zouden we echter in een heel andere hoek moeten zoeken. Om het bestaansrecht van links aan te tonen is de eerste stap om in een positie te komen om het rechtse project te stoppen. Dat vraagt om de opbouw van een werkelijke linkse tegenmacht in de vorm van principiële en strijdbare sociale bewegingen. Linkse partijen los van de sociale strijd blijven gevangen in de electorale logica die altijd leidt tot opportunisme en medeplichtigheid aan rechts beleid. Een principieel nieuw links moet van onderop, vanuit de strijd worden opgebouwd en zal gevormd moeten worden door activisten uit verschillende bewegingen.

Om het fundament te leggen voor een nieuwe linkse beweging zouden de verschillende delen van radicaal links de handen ineen moeten slaan om de belangrijkste sociale bewegingen – bovenal de woonbeweging, de klimaatbeweging, de beweging tegen racisme en fascisme en de vakbeweging – op een strijdbare basis op te bouwen. Linkse mensen die nog lid zijn van deze ondersteuners van Rutte kunnen zich daarom het beste richten op het opbouwen van het verzet.