Links programma vraagt om sociale tegenmacht

Op donderdag 13 oktober presenteerde de SP haar nieuwe verkiezingsprogramma. De eisen over herverdeling van inkomen moeten kracht worden bijgezet.
8 november 2016

Door Mark Kilian

Als de SP-voorstellen werden uitgevoerd, viel miljoenen mensen een loden last van de schouders, het programma is behoorlijk links.‘De elite is na de crisis rijker dan daarvoor’, dus ‘Nu wij’, heet het programma. De SP pleit voor een Nationaal ZorgFonds; minimumloon, AOW, bijstand en Wajong worden verhoogd en huren verlaagd; studenten krijgen weer een studiebeurs.

Grote bedrijven gaan ‘gewoon’ belasting betalen, en er komt een extra belastingschijf van 65 procent voor mensen met een inkomen boven de 1,5 ton. Ook pleit de SP terecht voor een maatschappelijk investeringsprogramma: ‘Dat levert ook weer werk en dus inkomsten voor de overheid op. Maar het is zeker ook een herverdelingskwestie waarbij de rijken en multinationals meer moeten gaan betalen.’

Investeren doen grote bedrijven echter alleen als ze ook winst verwachten. Momenteel potten bedrijven honderden miljarden op en sturen de rijken hun buit naar belastingparadijzen. Dit geld moeten we met kracht opeisen voor arbeiders en anderen aan ‘de onderkant’. Maar neoliberale partijen domineren de Kamer, en de komende verkiezingen dreigen door rechts te worden gewonnen. Dit soort plannen lijken voorlopig geen Kamermeerderheid te krijgen.

Daarom zou de partij niet alleen in de Kamer, maar ook daarbuiten moeten vechten, bijvoorbeeld binnen de vakbond, voor hogere lonen en uitkeringen. Door een campagne zoals het Nationaal Zorgfonds te verbreden met andere maatschappelijke organisaties, en echt druk uit te oefenen, kunnen eisen worden binnengehaald.

Dat zou beter gaan als de SP institutioneel racisme serieus zou nemen, wat helaas een pijnlijke tekortkoming blijft. Het programma noemt etnisch profileren, maar negeert bijvoorbeeld racisme op de arbeidsmarkt.

De presentatie van het programma op straat was ‘symbolisch’ voor de SP, zei Roemer. Samenwerking met de VVD vond hij net zo onwaarschijnlijk als ‘een fusie tussen Ajax en Feyenoord’. Toch is dat precies wat de SP lokaal doet, zoals in Amsterdam. Daar dreigde afgelopen week nog wethouder Arjen Vliegenthart werkloze jongeren van kleur die ‘begeleiding’ afwijzen met het stoppen van hun bijstandsuitkering. Dat lijkt op VVD-beleid.

Roemer wil regeren – dat lijkt dan ook de belangrijkste betekenis van ‘Nu wij’: ‘Ik wil wel, maar het ligt aan de kiezer. We kunnen alleen in het kabinet zitten als we echt het verschil kunnen maken.’ Als we het overlaten aan parlementaire meerderheden, leveren we ons uit aan rechts. Om progressief beleid af te dwingen zijn linkse voorstellen niet genoeg: er moet strategisch gekozen worden voor het opbouwen van een tegenmacht in de vorm van vakbonden en sociale bewegingen.