Klimaattop Bali vooral over voornemens
Door Maina van der Zwan
De bewijzen voor klimaatverandering zijn onontkoombaar. De wetenschappelijke discussie gaat niet meer over óf dit proces plaatsvindt, maar over hoe de talloze factoren op elkaar inwerken, wat we aan gevolgen kunnen verwachten en wat we er aan kunnen doen. De onderzoeken naar de waarschijnlijke impact stapelen zich op en beginnen steeds verontrustender te worden.
Het laatste rapport van het International Panel on Climate Change (IPCC) doet voorspellingen die het voorstellingsniveau te boven gaan. Het spreekt van een grootschalige sterfte van koraalriffen, dreigende voedseltekorten, zoetwatertekorten en de verdroging van grote delen van de wereld, waaronder het Amazonegebied. Dit komt bovenop eerdere rapporten waarin wordt voorspeld dat rond 2100 de helft van het aardoppervlakte woestijn zal zijn en dat de zeespiegel in deze eeuw met 25 meter zal stijgen. We hebben het over niets minder dan een dreigende mondiale holocaust. Dat maakt het onvermogen van markt en overheid om hier serieuze actie tegen te ondernemen des te schrijnender.
Zoals bij de vorige klimaatconferenties gaat het ook in Bali voornamelijk over voornemens en gebakken lucht. Na jarenlang ontkennen, kwamen de kansloze plannen over vrijwillige emissie-handel en nu de laatste trend: het rijke Westen wijst de opkomende kapitalistische grootmachten als China, Indonesië, Brazilië en India aan als grootste boosdoener. Zo willen de VS niets toezeggen zolang maatregelen niet universeel voor alle ontwikkelingslanden gelden. Deze houding staat a) gelijk aan het blokkeren van het hele proces en b) hoog op het ranglijstje van meest hypocriete overheidsstandpunten ooit. De CO2-uitstoot per hoofd van de bevolking lag in 2004 in China op 5,4 ton per persoon, in India op 0,9 ton en in de VS op 20,6 ton (de Nederlandse CO2-emissie in 2002 was 11 ton per persoon). Het geïndustrialiseerde Westen is hoofdschuldige van de explosieve uitstoot van broeikasgassen en zal dus ook vooraan moeten staan in de inperking ervan.
De dreigende klimaatchaos is af te wenden. In het laatste IPCC rapport wordt gesteld dat een mondiale temperatuurstijging onder de kritieke 2 ËšC gehouden kan worden als de totale emissie van broeikasgassen in 2050 is teruggebracht tot 15 procent van het volume van 2000. Dat is niet onmogelijk, maar zoals je meteen zult begrijpen vereist dit een radicale verandering van de economie. En hier zit de kern van de problematiek. Het hele mondiale systeem wordt voortgestuwd door kapitaalaccumulatie. Effectieve klimaatoplossingen conflicteren daarmee. Bedenk simpelweg wat het op korte termijn ontkolen van de economie zou betekenen voor de winsten van de auto- en de olie-industrie.
Er staat ons twee dingen te doen. Ten eerste hebben we een informatie-oorlog te voeren tegen alle leugens en bullshitoplossingen die de ronde doen. Van biobrandstoffen en emissiehandel tot ‘klimaatvriendelijke’ creditcards, de simplistische focus op spaarlampen en de verwijten naar ontwikkelingslanden. Bedrijven zijn succesvol geweest in het kapen van het thema en proberen er nu grof geld aan te verdienen.
Ten tweede moet een kritische analyse van klimaatpolitiek wortelen in de sociale bewegingen. Morgen wordt over de hele wereld gedemonstreerd. Deze belangrijke demonstraties verhogen het bewustzijn, maar zijn nog geen georganiseerde kracht waarmee verandering daadwerkelijk afgedwongen kan worden. Daarom zullen we klimaatverandering als thema weg moeten trekken uit de lobbykamers en wetenschappelijke conferenties en integreren in linkse organisaties en de vakbeweging, sociale krachten die wel de noodzakelijke veranderingen af kunnen dwingen.