Klimaatrechtvaardigheid centraal tijdens actiedag Fridays for Future
De protesten van afgelopen vrijdag waren onderdeel van de eerste internationale actiedag van Fridays for Future sinds de uitbraak van het coronavirus. Hoewel Covid-19 een uiting is van dezelfde tegenstelling tussen het kapitalisme en ecologie, betekende de virusuitbraak een onderbreking van het momentum van de klimaatbeweging. De maatregelen die staten tegen het virus namen, maakte het lastiger om de straat op te gaan.
Een jaar na de landelijke klimaatstaking in Den Haag waaraan 35 duizend mensen meededen, werd er dit keer gekozen voor een decentrale actiedag. Er stonden acties in tien steden door het land, met naast de plekken waar we hieronder verslag van doen ook protesten in Arnhem, Enschede, Leeuwarden, Leiden, Tilburg en Zwolle. Vaak werd er gekozen voor statische manifestaties op anderhalve meter, terwijl op sommige plekken er juist fietsdemonstraties werden gehouden.
In veel gevallen werden de protesten georganiseerd door coalities van klimaatorganisaties. Door deze bundeling van krachten konden er meer mensen gemobiliseerd worden. Deze diversiteit vertaalde zich ook naar verschillende geluiden vanaf het podium. Het is heel belangrijk dat activisten hierop verder bouwen in de aanloop naar volgende decentrale actiedagen.
Hieronder korte verslagen van de acties in Amsterdam, Groningen, Maastricht en Utrecht. Met dank aan Ron Blom, Emma Jang, Lotte Keularts en Robert Keppler voor deze verslagen.
Amsterdam: Verregend maar strijdbaar!
Honderden fietsers in Amsterdam voeren druk op en eisen klimaatrechtvaardigheid en antikapitalistische energietransitie.
In de stromende regen kwamen op vrijdagmiddag 24 september een 400 klimaatactivisten in een bonte stoet de Amsterdamse binnenstad in fietsen. Gepimpte fietsen, bakfietsen, kleurrijke rookbommen en antikapitalistische klimaatleuzen vielen niet te negeren. Luid bellend en vastberaden kwamen de grotendeels scholieren en jongeren van de Amsterdamse klimaatcoalitie onder de noemer van Fietsen For Future het centrum van Amsterdam opschudden.
Van verschillende kanten kwamen ze aan fietsen. Vanaf de locatie van de beoogde biomassacentrale van Vattenfall in Diemen, de bedreigde Lutkemeerpolder en het Homomonument. Eenmaal in het centrum besloten we luid langs de Stopera te fietsen. Terwijl de tijd om de emissies te verlagen bijna verstreken is, kiest het daar zetelende ‘groenste college ooit’ voor maatregelen die enerzijds niet groen, en anderzijds niet rechtvaardig te noemen zijn. Wat betreft de deelnemers mag het allemaal ‘wel wat groener en linkser’ zoals op een van de meegevoerde vlaggen te lezen was. Hoogste tijd om de druk op te voeren.
De vanuit het antikapitalistische blok aangeheven leuzen als ‘Climate change, system change’ en ‘1,2,3, fuck de bourgeoisie’ werden dan ook enthousiast overgenomen door de honderden deelnemers. Bovendien werd de oproep om het geld te halen waar het zit goed ontvangen binnen de grachtengordel. Ook was er veel applaus, getoeter en gingen de duimen omhoog van omstanders.
Met de Amsterdamse klimaatcoalitie bestaande uit Extinction Rebellion, Code Rood, Amsterdam Fossielvrij, Fridays for Future, Queers4Climate, Comité Schone Lucht, We Love Trees, Wijkcentrum d’Oude Stadt, Behoud Lutkemeer en Internationale Socialisten is een belangrijke stap gezet naar verdere opvoering van de druk op het establishment opdat we fundamentele veranderingen af kunnen dwingen zonder ‘greenwashing’.
De grote bedrijven moeten opdraaien voor de kosten van de noodzakelijke ecologische transitie en er moet gestopt worden met de geplande biomassacentrale in Diemen. Ook moet de Lutkemeerpolder behouden blijven als ecologisch voedselproductiecentrum in plaats van het zoveelste nieuwe distributiecentrum terwijl er al zoveel bedrijventerreinen leeg achtergelaten zijn. Daarnaast eisen zij dat Amsterdammers over deze fundamentele zaken zeggenschap hebben.
Groningen: met trommels de aandacht opeisen
Op vrijdagavond organiseerde Fridays for Future op de Grote Markt een anderhalvemeter protest. Door middel van trommels werd de regering ter verantwoording geroepen voor hun onvermogen de klimaatcrisis te bestrijden. Het lawaaiprotest trok 150 mensen. Dit is een stap in de goede richting, gezien de manier waarop het coronavirus de lokale klimaatbeweging heeft geraakt.
Sprekers van onder andere Code Rood en Extinction Rebellion vestigden de aandacht op de grote gevolgen van het (fossiele) kapitalisme en het regeringsbeleid op zowel de levens in het wereldwijde zuiden als de inwoners van Groningen die geraakt worden door de aardbevingen. Hiermee werd er een lokaal perspectief geschetst voor verdere mobilisatie rond de gas- en huizencrisis.
Activisten deelden een breder antikapitalistisch sentiment en een gevoel van urgentie over de noodzaak van klimaatrechtvaardigheid. ‘System change, not climate change’ was een populaire leus tijdens het protest. En een groot spandoek met daarop de tekst ‘climate justice = social justice’ was over het plein gespannen. De actie was goed georganiseerd, hoewel Fridays for Future in de mobilisatie ook meer gebruik had kunnen maken van het brede netwerk van de coalitie.
Jack Dunn van de Internationale Socialisten benadrukte het belang van het bouwen van een duurzame klimaatcoalitie en de noodzaak hierbij verder te kijken dan alleen de (beperkte) hervormingen die binnen de parlementaire democratie mogelijk zijn.
Als het gaat over strategie zijn er volgens Jack een aantal uitdagingen. In de eerste plaats de noodzaak om de klimaatbeweging samen te brengen met de strijd van werkende mensen op hun werkvloer. Jonge activisten kunnen een belangrijke rol spelen in het opnieuw opbouwen van de vakbond op een strijdbare basis.
Hiernaast is er de noodzaak om een sterke lokale klimaatcoalitie op te zetten. Groningen biedt een thuis aan verschillende (kleine) klimaatorganisaties, maar een sterke coalitie kan een belangrijke rol spelen in het vasthouden van het momentum van de klimaatbeweging.
De actie van Fridays for Future vond plaats in een twee weken durende ‘climate action forthnight’ die we samen organiseren met de Democratische Academie Groningen, Groningen Feminist Network, Kick-Out Zwarte Piet, en Decolonize Groningen. Dit is een springplank voor verdere samenwerking in de aanloop naar het grote protest in maart waartoe Milieudefensie het initiatief heeft genomen.
Maastricht: March on Wheels
Met meer dan 180 mensen door de stad fietsen om aandacht te vragen voor klimaatverandering, dat is hoe Maastricht invulling heeft gegeven aan de wereldwijde klimaatactiedag. De actie werd opgezet vanuit een brede samenwerking van organisaties die strijden voor klimaatrechtvaardigheid: de FNV, Milieudefensie, Extinction Rebellion, Fossil Free Nederland, Precious Plastic, KAN, Stop MAA, Maastricht For Climate en de Internationale Socialisten.
Tijdens de actie vroegen sprekers aandacht voor een achttal eisen die tijdens de actie ‘ONE SYSTEM ONE FIGHT’ op 21 juni ook belicht werden. De acht eisen zijn zeer concreet en roepen de gemeente Maastricht op om eindelijk stappen te zetten richting een duurzame stad. De March on Wheels kwam tot stilstand op Plein 1992 waar vervolgens gespeecht werd door de verschillende organisaties. Iedere spreker nam een andere eis voor diens rekening.
Ezekiel Stevens, Co-Founder van Precious Plastic Maastricht, benadrukte dat de focus op het verminderen van plastic verspilling door consumenten een druppel op een gloeiende plaat is aangezien plastic producenten alleen maar aan het opschalen zijn. Cassandra Troost van Internationale Socialisten sprak over het invoeren van gratis openbaar vervoer. Ze benadrukte dat de gemeente wel blijft investeren in Maastricht Aachen Airport, maar deze middelen beter zou kunnen inzetten voor het verwezenlijken van gratis openbaar vervoer.
Meer informatie over de acht eisten is te vinden op de website van Maastricht for Climate.
Utrecht: Een sterke focus op de grote vervuilers
In Utrecht kwamen voor de demonstratie op het jaarbeursplein ongeveer 200 mensen bij elkaar, vooral met name leden van Fridays for Future, maar ook veel activisten van Extinction Rebellion die vorige week nog de Zuidas blokkeerden. De toespraken waren beter dan met eerdere klimaatprotesten, omdat ook duidelijk de vervuilers werden genoemd zoals de grote oliebedrijven.
Hiernaast benadrukten sprekers dat het kabinet niet genoeg doet om de klimaatcrisis op te lossen. Sterker nog, ze geven subsidies uit aan de fossiele industrie en komen met schijnoplossingen zoals het verbieden van rietjes!
Er was ook veel aandacht voor de positie van scholieren. Sprekers hekelden de invloed van het bedrijfsleven op het onderwijs en eisten educatie over de klimaatcrisis in de klas. Het was een positieve ontwikkeling dat bedrijven duidelijk werden aangesproken op hun vernietigende handelen en dat het verhaal waarbij mensen met hun consumptiekeuzes verandering zouden kunnen afdwingen grotendeels afwezig bleef.