Klimaatalarm brengt tienduizenden in beweging

Duizenden mensen gingen gisteren in het hele land de straat op voor een linkse klimaatpolitiek. Het Klimaatalarm is een overwinning voor de klimaatbeweging: niet alleen waren dit de grootste linkse acties sinds de Black Lives Matterprotesten, ook zijn in tientallen lokale klimaatcoalities opgebouwd die de basis kunnen zijn voor een sterkere klimaatbeweging.

Na de massale acties rondom klimaat van de afgelopen jaren – 35.000 stakende scholieren in Den Haag en 40.000 demonstranten in Amsterdam – was het afgelopen jaar relatief stil. De klimaatbeweging en links in het algemeen hebben zich tijdens de coronapandemie te weinig laten horen, terwijl vandaag weer duidelijk werd dat het urgent is en met maatregelen wel veilig kan. 

De landelijke organisatie werd getrokken door een coalitie van Milieudefensie, FNV, Greenpeace, DeGoedeZaak, Extinction Rebellion, Code Rood, Fridays For Future, Fossielvrij NL, Oxfam Novib, De Woonbond en Grootouders voor het Klimaat. In de lokale coalities waren ook veel grassroots groepen actief waaronder de Internationale Socialisten.

Van Groningen tot Maastricht

Door het hele land kwamen in totaal zo’n 35.000 mensen bijeen in lokale demonstraties en via een online programma. In 44 gemeenten vonden acties plaats, van Groningen tot Maastricht. Vooraf kon je je via de site van de centrale organisatie aanmelden. De site vloog er zondagochtend uit omdat het aantal aanmeldingen op het laatste moment nog met tienduizend toenam. Het is illustratief voor het gevoel van urgentie. 

In Groningen sloegen minstens 800 mensen alarm. In Den Haag kwamen zo’n 500 mensen samen op de Koekamp. Op het naastgelegen Malieveld werd tegelijkertijd een extreemrechtse demonstratie tegen de coronamaatregelen ontbonden. Alle 800 stippen in Nijmegen waren bezet. In Amsterdam had de gemeente een beperking van 500 mensen opgelegd, maar kwamen er ruim 1000 mensen bijeen. In Utrecht liet de politie niet meer dan 500 mensen toe en stuurde politie actief mensen weg. In Haarlem en Maastricht demonstreerden 500 mensen. Verder waren er nog tientallen demonstraties in steden zoals Roermond, Eersel, Zwolle en Leeuwarden.

Hoewel het om stilstaande anderhalvemeter-acties ging, was de energie er niet minder om. Vanaf de podia kwam een veelzijdig geluid. Zo gingen de toespraken over klimaatrechtvaardigheid, de link tussen de coronacrisis en de klimaatcrisis en de verkiezingen van volgende week. Er werd bijvoorbeeld gesproken over de schijnoplossing van kernenergie en de strijd van de inheemse bevolking in West-Papua. In Groningen werd logischerwijs aandacht besteed aan de desastreuze gevolgen van de gaswinning. Ook waren er bijna overal strijdbare scholieren van Fridays for Future die vanaf het podium nog maar eens duidelijk maakten dat ze noodgedwongen hun stakingen zullen doorzetten. 

Over het algemeen waren de toespraken gefocust op de verkiezingen door op te roepen om links en groen te stemmen. Maar er was ook ruimte voor revolutionaire perspectieven en de verwevenheid van de klimaatverandeirng met andere maatschappelijke problemen. Zo werd er de link gelegd tussen racisme en extreemrechts en de klimaatcrisis en werd er opgeroepen om op 21 maart tijdens de antiracisme demonstratie de straat op te gaan. 

Demonstratierecht

In de aanloop naar de demonstratie eisten vijf landelijke klimaatorganisaties in een open brief dat hun recht op demonstratie zou worden gewaarborgd. De klimaatcrisis is immers urgent genoeg en klimaatactivisten hebben eerder bewezen dat ze veilige protesten kunnen organiseren.

In een reactie lieten 22 burgemeesters gezamenlijk weten dat ze ‘met stijgende verbazing’ de brief van de landelijke organisatie hebben gelezen. Ze beroepen zich op hun plicht de noodwet uit te voeren en daarmee het demonstratierecht in te perken. 

De politie was dan ook bij alle protesten zeer aanwezig. Gemeenten hadden van tevoren, soms bizarre, beperkingen opgelegd. In veel steden gold een maximaal aantal demonstranten van een paar honderd mensen. De politie stuurde in sommige steden, zoals in Utrecht, actief demonstranten weg terwijl er genoeg ruimte was op de pleinen. In Nijmegen mochten geen flyers worden uitgedeeld en in Heerlen wilde de politie van tevoren de sprekerslijst zien en kreeg de organisatie een reprimande voor het laten spelen van muzikanten. 

Klimaatbeweging

De opbouw van lokale coalities in zó veel steden is een stap in de goede richting voor de klimaatbeweging. Het is te hopen dat mensen zich ook buiten het stemhokje laten horen – links staat er niet goed voor de peilingen. Het is noodzaak om ook na de verkiezingen verder te bouwen aan de beweging. De lokale klimaatcoalities die in het hele land zijn opgebouwd kunnen daar een drijvende kracht achter worden. 

De roep om systeemverandering zoals die vanaf het podium klonk kan niet via verkiezingen eens in de vier jaar worden afgedwongen. De stand na tien jaar Rutte en een extreemrechtse beweging groter dan ooit draaien we niet in één verkiezing om. Het is nodig om een tegenmacht op te bouwen van werkenden en activisten die op verschillende terreinen actief zijn. 

Daarbij is het ook belangrijk dat er binnen de beweging wordt gediscussieerd over hoe we tot een ander systeem komen en wat dat dan moet zijn.

Kom morgen naar onze zoombijeenkomst Revolutionaire politiek op een brandende planeet. Hou onze social media in de gaten voor foto’s en filmpjes van de verschillende klimaatalarmacties.