Islamkritiek of islamofobie?

Islam wordt voortdurend vanuit verschillende hoeken onder vuur genomen. In Utrecht werd daar woensdag op een Basta-debat over gediscussieerd: hebben we hier te maken met islamkritiek of met islamofobie?
9 november 2007

Grietje Uphoff van Bureau Discriminatiezaken Utrecht geeft voorbeelden uit de dagelijkse praktijk. Ze vertelt hoe een moslim in de trein door een dame zenuwachtig werd aangestaard: ‘U gaat deze trein toch niet opblazen?’ Het is tekenend voor de tijd. Moslims moeten zich dagelijks verdedigen tegen wantrouwen en vooroordelen.

Die achterdocht wordt vaak verpakt als intellectuele kritiek op de islam. Bijvoorbeeld door journalist Carel Brendel, schrijver van Het verraad van links en aanhanger van Ehsan Jami. Omdat de Koran dat dicteert, beweert Brendel, houden moslims hun vrouwen klein. Dat is natuurlijk onacceptabel voor vooruitstrevend Nederland, waar nog geen 8% van de hoogleraren vrouw is, en vrouwen voor hetzelfde werk gemiddeld minder betaald krijgen dan mannen.

Drie jonge moslima’s in de zaal merken op dat politici nooit mét moslims praten maar altijd óver moslims. Ayaan Hirsi Ali gebruikte bijvoorbeeld ooit een opvanghuis voor vrouwen als decor voor een fotogeniek interview. Toen ze de moslima’s onder hen vertelde wat hun probleem was, reageerden deze dat niet islam maar hun vervelende mannen het probleem zijn.

De emancipatie van moslims schiet niets op met de ideeën van mensen als Brendel en Hirsi Ali. Want hoe zoet sommige islamcritici zichzelf ook presenteren, zo bitter is de neoconservatieve politiek door wie ze zich laten gebruiken. Peyman Jafari (Internationale Socialisten) legt uit dat er bewust een vijandbeeld wordt gecreeërd. Neoconservatieven zoals Wilders en Verdonk zaaien angst tegen alles wat op islam lijkt. Zo hopen ze steun te krijgen voor bloedige oorlogen in Irak en Afghanistan, terwijl ze de solidariteit aan de onderkant van de samenleving in Nederland afbreken.

Waarom die solidariteit nodig is, blijkt momenteel nergens duidelijker dan in de schoonmaakbranche. In de schoonmaak werken veel allochtone vrouwen, die nergens anders worden aangenomen. Zij strijden nu voor een rechtvaardiger CAO, na jarenlang zeer lage lonen, bizarre werktijden en racisme te hebben geslikt. Maar de kans dat we Hirsi Ali, Wilders of Jami gaan tegenkomen op de komende actiebijeenkomst is niet zo groot. Dat laat zien hoe beperkt hun agenda voor ‘emancipatie’ werkelijk is.