Irak verwerpt Amerikaans-Brits plan
Door Simon Assaf
De ‘Status of Forces agreement’ zou het recht van de buitenlandse troepen om in Irak te blijven voor de lange termijn vastleggen. Maar toen de nieuwe voorwaarden uit het accoord bekend werden gingen tienduizenden Irakezen de straat op. Alle grote partijen in Irak eisten onmiddellijke veranderingen.
Het belangrijkste struikelblok blijft de status van de buitenlandse troepen nadat een datum voor terugtrekking is vastgesteld. De Irakezen vrezen terecht dat toekomstige regeringen onder druk van de VS zullen komen te staan om de deadline vooruit te blijven schuiven. Nu ligt die deadline voor terugtrekking op eind 2011.
Een van de voorgestelde punten in het verdrag was dat de VS en Groot Brittannië het tijdspad voor terugtrekking zouden mogen veranderen als ze het gevoel zouden hebben dat er goede redenen zijn om te blijven. Daarmee zou in praktijk open blijven wanneer de bezetting beëindigd moet worden. De bezetters zouden op elk mogelijk moment een vermeende dreiging vanuit Iran, Syrië, Al Qaida, spanningen aan de grens met Turkije of oplaaiend verzet in Irak kunnen aangrepen als reden om te blijven.
Veel Irakezen zijn ook kwaad over het feit dat de regering erin heeft toegestemd dat buitenlanders die in dienst zijn van de bezetters niet vervolgd kunnen worden in Irak, zelfs niet als ze een moord of andere zware misdrijven hebben gepleegd. De regering stelt nu voor dat het alleen buitenlandse soldaten en huurlingen zal vervolgen die een misdaad begaan buiten hun basis, mits ze dit niet doen in het kader van een missie. Maar omdat buitenlandse soldaten hun basis nooit verlaten tenzij ze op een missie zijn, zal de regering van dit recht nooit gebruik kunnen maken.
Maar ook de voorgestelde gewijzigde overeenkomst werd onhoudbaar toen belangrijke partijen, waaronder ook de aanhang van premier Nouri al-Maliki, nog meer veranderingen eisten. Ruim 50 duizend aanhangers van de sji’itische geestelijke Moqtada al-Sadr demonstreerden vorige week vrijdag in Bagdad tegen het accoord. Ayatollah Ali Sistani, de belangrijkste sji’itische geestelijke, roept op het verdrag van tafel te halen. Sistani heeft nauwe banden met Iran, dat vreest dat een langdurige bezetting van Irak een bedreiging zal vormen voor de eigen veiligheid.
George Bush hoopt nog altijd dat de Status of Forces Agreement hem in staat zal stellen een overwinning voor zichzelf op te eisen in Irak, en de toekomst van de bezetting veilig zal stellen. Mocht er aan het eind van het jaar nog geen accoord zijn, dan moeten de VS en Groot-Brittannië mogelijk een nieuw mandaat loskrijgen bij de veiligheidsraad van de VN. Dat zou het lot van de bezetting afhankelijk maken van de opstelling van Rusland, dat na de crisis rond Georgië aan zelfvertrouwen heeft gewonnen.