Iraanse socialist: ‘Imperialistische druk weegt zwaar op Iraanse bevolking’

In Iran braken in november massale protesten uit. Ondanks de oorlogsdreiging gaan Iraniërs opnieuw de straat op. Ewout van den Berg sprak erover met Taha Zeinali.

Welke impact had de moordaanslag op generaal Soleimani op de Iraanse bevolking gehad?

De moordaanslag op generaal Soleimani was naar mijn mening een daad van agressie en een oorlogshandeling van de Amerikaanse staat. Miljoenen mensen zijn de straat opgegaan tegen de aanslag. Deze protesten hadden de steun voor de Iraanse staat onder bredere lagen van de bevolking kunnen versterken. Maar het politieke klimaat is drastisch veranderd nadat de Oekraïense vlucht PS752 werd neergehaald door Iraanse raketten. De Iraanse autoriteiten hebben drie dagen lang ontkend dat ze het vliegtuig uit de lucht hadden geschoten, voordat ze het eindelijk toegaven dat de raketten ‘door een menselijke fout’ zijn afgevuurd. Deze politieke ramp heeft een grote invloed gehad op veel Iraniërs, omdat ze meer dan ooit het vertrouwen in de staat hebben verloren. Er hebben protesten op straat en op de universiteiten plaatsgevonden, maar de politieke impact reikt veel verder.

Wat dreef de protesten van de laatste weken van 2019?

De protesten begonnen op 15 november, enkele uren nadat mensen op de Iraanse nationale televisie hadden gehoord dat de brandstofprijzen drastisch verhoogd zouden worden. Voor de meerderheid van de Iraanse bevolking betekent dat een nog grotere stijging van de inflatie, zonder dat daar meer inkomen tegenover staat. Ze zagen dit besluit van de huidige regering als een extra economische last op hun schouders en wisten dat ze het moeilijker zouden gaan krijgen om rond te komen. De politiek die uit de protesten van afgelopen november sprak kan gekarakteriseerd worden als een radicaal sentiment tegen het regime. Dat bleek niet alleen duidelijk uit de leuzen die werden geroepen, maar ook uit het relatief gewelddadige karakter. Zo vielen honderden demonstranten regeringsgebouwen en banken aan, al beweren sommigen dat deze aanvallen ten minste gedeeltelijk door oppositiegroepen werden georganiseerd die voorstander zijn van regime change. De daaropvolgende staatsrepressie was bruter dan bij eerdere protestgolven, wat ik zie als een symptoom van de meervoudige crises waar de Iraanse staat mee kampt.

Op welke manier zouden socialisten in landen als Nederland solidariteit kunnen organiseren met de Iraniërs?

In de eerste dagen van dit jaar kwam het bijna tot een nieuwe verwoestende oorlog in de regio na de Amerikaanse aanslag. Het is belangrijk om de progressieve strijd van de Iraanse bevolking voor een rechtvaardiger samenleving te steunen. Maar voor socialisten in landen als Nederland is er denk ik niets belangrijker dan weerstand bieden tegen de door de VS geleide imperialistische agressie tegen de Iraanse bevolking. De imperialistische druk weegt zwaar op de Iraanse bevolking, zowel economisch als politiek. Verzet hiertegen helpt de arbeidersklasse en de onderdrukte volkeren in Iran en andere West-Aziatische landen.

Taha Zeinali is een Iraanse marxist en lid van Praxis, een organisatie van Iraanse socialisten in ballingschap.