Interview Sophie Straat: ‘Ik maak muziek omdat ik iets te zeggen heb’
In 2021 werden jullie muzikaal op de kaart gezet. Jullie album ‘t Is Niet Mijn Schuld won een Edison voor Beste Album. Hoe kijken jullie terug op het afgelopen jaar?
Sophie: Enerzijds was het heel erg vruchtbaar en anderzijds ook niet. Vanwege corona waren we in feite een plantje dat werd gekweekt maar geen zon kreeg.
Wieger: We kwamen blijkbaar met een boodschap die keihard nodig is omdat er heel veel dingen behoorlijk uit de hand zijn gelopen.
Sophie: Het lijkt wel alsof mensen zich steeds meer zorgen zijn gaan maken over bepaalde onderwerpen. Blijkbaar was dit het goede moment voor ons om iets met die zorgen te gaan doen.
Wieger: We schrokken eigenlijk een beetje toen we de Edison wonnen, want ik denk dat vooral Sophie zich daar nog helemaal niet klaar voor voelde om ineens in het centrum van de aandacht te staan. Sophie is eigenlijk pas zangeres sinds de coronacrisis.
Sophie: Daardoor word ik bijna een soort televisiester en dat is echt het laatste wat ik wil. Het is voor mij lastig om het te relativeren en te bedenken dat het aan de tijd ligt waarin we leven.
Vorig jaar werd door jullie muzikaal afgesloten met het nummer ‘Wat is het kut om agent te zijn’. Wat was de directe aanleiding voor dit nummer?
Sophie: We hadden dit nummer al heel lang op de plank liggen. Ik zag er een beetje tegenop om het uit te brengen vanwege het onderwerp. Toen er bij het woonprotest in Rotterdam zoveel politiegeweld was, vonden we dat het nummer wel uitgebracht moest worden.
Wieger: We hoorden op de radio het zijdezachte nummer ‘Everywhere’ van Fleetwood Mac en dachten meteen dat een cover van dit nummer met deze harde tekst ook een soort luchtigheid kan creëren. We wisten wel dat we desondanks veel woedeen haatreacties zouden krijgen door dit nummer, maar dat is alleen maar goed want daardoor komt de discussie op gang over hoe ver de politie mag gaan.
Jullie noemen de muziek die jullie maken principiële smartlappen. Wat verstaan jullie daaronder?
Sophie: Ergens voor staan maar ook voor bepaalde dingen zeker niet. Ik maak geen muziek omdat ik een goede zangeres ben want dat ben ik niet per se, maar ik maak muziek omdat ik iets te zeggen heb. Dat breng ik met de beste producer voort omdat Wieger mijn principes en ideeën heel goed om kan zetten naar wat ik bedoel.
Wieger: Sommige mensen zeggen dat het een beetje pretentieus klinkt, een principiële smartlap. Maar als je het woord principieel er niet bij zet zou je zo’n vertekend beeld geven. Wij vinden het juist leuk om het smartlapgenre te gebruiken wat over het algemeen over liefde en koetjes en kalfjes gaat. Wij gebruiken het om er iets anders mee te zeggen. Ons grote voorbeeld hierbij is de Zangeres Zonder Naam die dit al fantastisch deed. Het genre levenslied lijkt wel overgenomen te zijn door feestmuziek dat tegen het carnavaleske aan zit.
De smartlap kent ook een activistische achtergrond. Hoe zit dat?
Sophie: De Zangeres Zonder Naam was echt heel erg vooruitstrevend voor haar tijd. Ze nam het op voor alle achtergestelde groepen. Of het nu ging om homoseksuele mensen, zwarte mensen, prostituees. Ze zong ook over de Vietnamoorlog. Terwijl gelijkwaardigheid bijvoorbeeld niet iets was waar witte mensen zich in die tijd mee bezighielden. Zij was al in protest ondanks dat zij niet tot die groep behoorde.
Wieger: De mensen die dat luisterden waren niet per se activistisch of links. Die vonden het leuk en zongen het mee.
Sophie: Dat is het mooie aan een smartlap. Je zingt mee terwijl je over het hele onderwerp nog niet eens hebt nagedacht.
Wieger: We proberen mensen soms ook op het verkeerde been te zetten. Daarom proberen we in een nummer als Tweede Kamer niet heel erg duidelijk onze politieke voorkeur te vertellen, maar te zeggen: stem op een vrouw.
Jullie traden ook op tijdens een van de woonprotesten. Hoe kijken jullie aan tegen dit verzet?
Sophie: Het is te gek dat dit protest is ontstaan en het laat vooral ook zien dat iedereen met de wooncrisis te maken heeft. De achtergestelde groep is inmiddels zo groot geworden dat ook de middenklasse er mee te maken heeft. Dat maakt dat de protesten zo groot zijn geworden en iedereen er aan mee kan doen.
Wieger: Ik vind het heel goed dat ze het ook zo inclusief mogelijk proberen te maken. De protesten groeien en de woede ook. Als we erin slagen de protestbeweging nog groter te maken dan kunnen we denk ik echt wel iets veranderen.
Jullie nieuwe plaat Vrijheid Gelijkheid Zusterschap die komende maand uitkomt gaat over dromen van een betere wereld. Wat is er voor nodig om daar te komen?
Sophie: Het begint met meer solidariteit naar je medemens.
Wieger: Of juist niet. Revolutie, opstand!
Sophie: Ja, maar dat dan solidair met z’n allen doen. Je kunt niet in je eentje een revolutie gaan starten.
Wieger: Nee, maar je moet ergens beginnen.
Sophie: Als je met z’n allen de krachten gaat bundelen, dan ontstaat er misschien wel een revolutie.