Interview Carlos Latuff: ‘Het is een zaak van internationalisme’

Carlos Latuff is een Braziliaanse cartoonist. De meest voorkomende doelwitten van zijn online spotprenten zijn de regeringen van de VS en Israël, en hij schrikt er niet voor terug om hun rol in onderdrukking en uitbuiting te benadrukken. Zijn cartoons worden geprezen door diegenen die het gevoel hebben dat zij hun rechten helpen verdedigen, maar Latuff is ook het slachtoffer van zwartmakingen door diegenen die hij bekritiseert. Hij sprak met de Middle East Monitor over zijn werk.

Interview door Dr. Hanan Cheata

Je kunst wordt duidelijk gedreven door je sterke gevoel voor recht en onrecht en je persoonlijke meningen over zaken als imperialisme, kapitalisme, oorlog, mensenrechtenschendingen enzovoorts. Ben je altijd al politiek bewust geweest of is er een specifieke gebeurtenis of persoon geweest die je geïnspireerd heeft om zo politiek geëngageerd te worden?

Dat ik al sinds 1990 werk voor een links vakbondsblad heeft zeker invloed gehad op mijn gedachten. Ik heb de betekenis van solidariteit van hen geleerd.

Je bent geboren en getogen in Rio de Janeiro in Brazilië maar je bent oorspronkelijk van Libanese afkomst. In welke mate hebben je Arabische wortels je kijk op de wereld en je kunst beïnvloed?

Ik denk dat het me helemaal niet heeft beïnvloed. Ik heb mijn grootvader nooit gekend, hij was overleden voordat ik hem kon ontmoeten. Het is een zaak van internationalisme, zoals Che Guevara altijd zei. Solidariteit met alle mensen in de wereld. Maar ik moet zeggen dat sinds mijn bezoek aan de bezette gebieden van de West Bank ik me zeer verbonden voel met Palestina en het Midden-Oosten.

Je hebt Palestina bezocht aan het eind van de jaren negentig. Wat is je meest bijgebleven herinnering van je bezoek en heeft dat je blik op het Palestijns-Israëlische conflict op veranderd? Wat vind je ervan dat je door Israël op een zwarte lijst bent gezet en dus het land niet meer mag betreden?

Wat me met name opviel waren de enorme moeilijkheden die de Palestijnen het hoofd moeten bieden ten gevolge van de Israëlische apartheid, en hoe sterk en dapper ze zijn door te vechten tegen de bezetting. Wat betreft de verbanning val in dezelfde categorie als Palestijnen in ballingschap die niet mogen terugkeren naar Palestina. Soms voel ik me een beetje Palestijns. Ik zie de verbanning dus meer als een compliment.

Je schrikt zeker niet weg van controverse. Geen onderwerp lijkt onbespreekbaar voor je, maar als gevolg daarvan ben je zelf een doelwit geworden; je ontvangt haatmail, wordt online uitgescholden en soms ontvang je zelfs doodsbedreigingen. Hoe wordt, gezien het feit dat Amerikaanse buitenlandse politiek een frequent onderwerp van kritiek is in je werk, je kunst daar bijvoorbeeld ontvangen? En is de persoonlijke prijs die je hebt moeten betalen voor je kunst het waard?

De onderdrukten verwelkomen mijn cartoons. De onderdrukkers niet. Bovendien zijn lastercampagnes en doodsbedreigingen niets vergeleken met wat de Palestijnen moeten doorstaan. Dus maakt het me niet uit.

Je bent in het verleden wel eens beschuldigd van antisemitisme, iets wat vaak geuit wordt tegen diegenen die zich uitspreken tegen de Israëlische staat. Hebben zulke beschuldigingen je voorzichtiger gemaakt?

Zeker niet! Deze continue aantijgingen van antisemitisme tegen mijn cartoons, tegen activisten die solidair zijn met Palestina, tegen boycotcampagnes, het is allemaal onderdeel van een bekende strategie van de Zionistische lobby om critici van Israël monddood te maken.

In een eerder interview, toen het over censuur ging, een onderwerp dat vaak terugkeert in je tekeningen, zei je dat als één site je tekeningen verbiedt, ze opduiken op tien andere sites, en dat ‘het internet het theater is voor virtuele guerillatactieken’. Bovendien stimuleer je de gratis verspreiding van je kunst en is er geen copyright op je materiaal. Hoe belangrijk is internet geweest bij het verspreiden van je boodschap over de wereld?

Zonder internet zou ik alleen kunnen vertrouwen op de mainstream media bij het verspreiden van mijn kunst en opinies. Nu kan ik zelf mijn cartoons delen met alle hoeken van de wereld. Zonder internet zouden jullie me helemaal niet kennen! De kunst die ik maak voor de Palestijnen, Egyptenaren en anderen is niet professioneel; het is een uiting van solidariteit. Het is nodig dat een groot publiek de cartoons zien zodat er een boodschap de wereld ingezonden wordt die anders is dat die van de mainstream media.

Wat is jouw idee over vrijheid van expressie en kunst? Is er iets wat absoluut niet zou kunnen volgens jou?

Respect, dat is wat we in gedachten moeten houden. Er is een groot verschil tussen kritiek en aanval. De Mohammed-cartoons bijvoorbeeld zijn een uiting van pure haat tegen moslims, en hadden niets te maken met kritiek of vrijheid van meningsuiting.

Van al je politieke cartoons, heb je een favoriete en zo ja, waarom?

De ´Wij zijn allen Palestijnen´-serie waarin ik het lijden van de Palestijnen vergelijk met het lijden van anderen door de geschiedenis heen.

Ben je van plan om door te gaan met dit soort werk in de nabije toekomst of heb je iets anders gepland voor de komende jaren?

Het enige plan wat ik heb is om iets te maken dat zinvol is voor de strijd van mensen overal ter wereld.

Latuff op het web: deviantart, tales-of-iraq-war, artintifada