Hoed je voor groen-rechts

Direct na de verkiezingen was duidelijk dat de meest voor de hand liggende regeringscoalitie een combinatie zou zijn van het ‘motorblok’ van VVD, CDA en D66 en GroenLinks. In Het Financieele Dagblad doopte Mathijs Bouman zo’n coalitie ‘groen-rechts’.

Werkgeversorganisatie VNO-NCW liet zich niet uit over de samenstelling van een nieuw kabinet, maar gaf verkenner Edith Schippers wel zes tips mee. De eerste daarvan is misschien opmerkelijk: ‘Onze huizen en bedrijfsgebouwen kunnen veel zuiniger, onze wegen en auto’s kunnen slimmer en duurzamer, onze binnensteden kunnen bruisender, onze digitale snelwegen kunnen sneller en onze energieproductie kan en moet veel groener.’ Sindsdien wordt er veel gesproken over de mogelijkheid van een groen en rechts kabinet. Zo stelde ook Marianne Thieme een dergelijk kabinet voor – zij het in een andere samenstelling.

Het is niet vreemd dat het bedrijfsleven best heil ziet in de aanpak van klimaatverandering: dat levert namelijk orders op en helpt hun imago: bedrijven zorgen volgens het CBS namelijk voor 85 procent van de uitstoot, terwijl huishoudens 15 procent voor hun rekening nemen.

Maar hoe klimaatverandering wordt aangepakt maakt uit – zowel in termen van effectiviteit als sociale rechtvaardigheid. Een rechts kabinet zal zich in zijn aanpak van klimaatverandering hoe dan ook laten tegenhouden door de gevestigde belangen van het kapitaal en dat ondergraaft de effectiviteit van de aanpak van klimaatverandering.

Maar ten tweede kunnen we van een ‘groen-rechts’ kabinet geen rechtvaardige aanpak van klimaatverandering verwachten. Zelfs GroenLinks stelde een aparte klimaatbelasting voor die erop neerkomt dat de kosten van CO2-reductie op de consument worden afgewenteld – de mensen met de laagste inkomens, die het grootste deel daarvan uitgeven aan consumptie betalen hiermee de hoogste prijs. GroenLinks wil deze laagste inkomens via een omweg hiervoor wat compenseren, maar rechts zal hier nooit in meegaan.

Een groen-rechts kabinet zal de kosten van klimaataanpak dus eenzijdig bij de werkende klasse neerleggen, zoals rechts eerder met de economische crisis deed. Dat speelt extreem-rechtse ontkenners van klimaatverandering in de kaart. Links moet daarom niet meegaan in de ‘groen-rechts’-retoriek, maar een links klimaatbeleid verdedigen dat klimaatrechtvaardigheid als uitgangspunt neemt.