Het spelletje van Diederik Samsom
Door Kwinten Keesmaat en Lotte Houwing, Recht op Bestaan
Binnen de PvdA wordt deze taak echter op een creatieve manier vormgegeven. De wil van de leden legt Samsom naast zich neer met de woorden ‘Ik heb een afspraak gemaakt, en mijn woord als politiek leider staat’. Dan rest het partijbestuur nog de taak om iets te doen met deze bijna unanieme uitkomst van het congres.
Zich neerleggen bij deze uitkomst doet dit bestuur zeker niet. Zij organiseren een extra ledenbijeenkomst aanstaande zondag (12-05-2013) in Utrecht om zo beter te kunnen ‘luisteren en praten’ met hun leden, maar in hoeverre luisteren ze ook daadwerkelijk? Voorafgaand aan deze uitgeroepen ledenraad organiseren ze tevens een tour langs meerdere steden. Reden hiervoor is het ‘informeren’ van lokale afdelingen en leden uit verschillende streken over hun voornemen voor het nieuwe wetsvoorstel. Samsom verklaarde dat veel mensen met een ‘katerig gevoel’ het ledencongres in Leeuwarden hadden verlaten nadat Samsom het laatste woord had gehad en hierin uitsprak de wil van zijn achterban in de wind te slaan. Dit geeft hij als motivatie om in deze tour nogmaals het dialoog aan te gaan.
Na aanwezigheid bij een van de bijeenkomsten valt ons echter op dat leden slechts één vraag mogen stellen, waar Samsom vervolgens een ontwijkende reactie op geeft. Hier vervolgens op reageren mag niet, wat een discussie onmogelijk maakt en Samsom opnieuw het laatste woord geeft. In hoeverre er dan sprake is van partijdemocratie vragen wij ons hierdoor ten zeerste af. Als het congres met zo’n grote meerderheid tegen dit voorstel stemt, lijkt deze tour langs Eindhoven, Groningen en Den Haag meer een tour om mensen te overtuigen, de bezwaren van tafel te vegen, en de schijn te wekken het dialoog aan te gaan. Een overtuigingstour om deze maatregel er door te drukken, wat de achterban er ook er van vindt. Dit lijkt zijn vruchten af te werpen nu Terphuis net voor de ledenbijeenkomst een ommezwaai maakt en zijn verzet tegen de strafbaarstelling staakt. De vraag is echter in hoeverre hij dit uit vrije wil doet, of is bezweken onder de druk van de partijtop.
Opvallend is dat wanneer de PvdA naar hun Italiaanse collega’s in de ‘Progressieve Alliantie van Socialisten’ zou kijken, zij zou zien dat zij van dezelfde strafbaarstelling af willen omdat het daar niet blijkt te werken, evenals het verschijnsel vreemdelingendetentie als geheel. Waar Samsom mee schermt zijn verbeteringen in andere delen van de migratieketen, maar een echt antwoord over vragen met betrekking tot de strafbaarstelling geeft hij niet. Vaak valt hij terug op argumenten die moeten duiden op zijn betrouwbaarheid als politiek leider, zoals ‘Afspraak is afspraak.’ en ‘Mijn woord als politiek leider staat.‘
Maar hoe betrouwbaar is een politiek leider die deze beslissing neemt als de leden van zijn eigen partij bijna unaniem bezwaar maken? In de partijbeginselen van de PvdA komen een aantal dingen naar voren. Dit zijn onder andere het belang van democratie en de invloed van burgers. In artikel 2.5 staat dan ook ‘Wie een vanzelfsprekend draagvlak veronderstelt voor wetten en regels komt nogal eens bedrogen uit. Burgers zoeken en vinden eigen wegen om invloed uit te oefenen… De democratische rechtsstaat met haar parlementaire democratie, met het klassieke evenwicht van machten en haar nadruk op grondrechten blijft echter centraal staan […] De Partij van de Arbeid staat daarom voor een politiek die mensen langs al deze wegen aanspreekt en organiseert om verantwoordelijkheid te nemen; niet alleen voor de eigen toekomst maar ook voor die van de maatschappij als geheel.‘ In deze context zetten wij vraagtekens bij Samsom zijn besluit om de strafbaarstelling in te voeren wanneer zijn achterban hier niet achter staat.
Ook inhoudelijk gezien lijkt het besluit om de strafbaarstelling door te voeren niet zo consistent te zijn met de partijbeginselen van de PvdA. Zo staat het volgende in artikel 3.3.4 ‘Nederland dient altijd open te staan voor het opnemen van politieke vluchtelingen.‘ En ‘Wie zich bij zijn of haar emancipatie belemmerd weet door de druk van familie, traditie of religie verdient onvoorwaardelijke steun.‘
Hoe zit dat hier met ‘Afspraak is afspraak.‘ en het woord van Samsom als politiek leider? Samsom geeft toe dat deze maatregel een verschrikking is voor vluchtelingen. Een argument van hem om het toch door te voeren is dat de situatie voor vluchtelingen door het inreisverbod toch al erg is, en dat het dus niet zoveel uitmaakt dat deze wet het nog erger maakt. Dat het vreemdelingenbeleid onmenselijk is, is echter niets nieuws. Vele mensenrechtenorganisaties zeggen dat al jaren. Dat daar verbetering in moet komen staat buiten kijf. Maar een humaner beleid begint zeker niet met het strafbaar stellen van mensen die geen kant op kunnen.
Verbetering begint niet met verslechtering. Naast het feit dat dit een erg zwak argument is kun je je afvragen wie aan de basis van deze toch al slechte situatie staat. Juist, de PvdA! Job Cohen bedacht de zeer strenge vreemdelingenwet 2000, Albayrak sloot de noodopvang en verbood zelfs gemeenten nog langer mee te werken aan het opvangen van uitgeprocedeerde vluchtelingen die helemaal niet terug kunnen. Al deze wetten hebben geleid tot totale rechteloosheid van een groep vluchtelingen die voor de staat niet langer bestaan.
Verder stelt Samsom dat het invoeren van deze strafbaarstelling nog niets wil zeggen over de handhaving ervan, een typisch Nederlandse constructie. Dat het alleen maar een symbolisch karakter zou hebben is echter niet waar. Een boete die kan oplopen tot 3900 euro of vervangende celstraf zal uitlopen op meer detentie omdat vluchtelingen niet mogen werken in Nederland, en hierdoor geen geld hebben om deze boete te betalen. Ze kunnen ook geen aanspraak maken op wat voor financiële hulp dan ook. Het op zoek gaan naar hulp zullen veel vluchtelingen niet meer aandurven omdat veel instanties met de politie samenwerken. Buiten dat deze maatregel vluchtelingen criminaliseert, duwt het vluchtelingen steeds meer in de verdomhoek.
Kortom, Samsom gaat niet in op tegenargumenten die er volop zijn. De partijtop probeert met schijndemocratie dit voorstel er doorheen te krijgen en doen daarmee geen recht aan hun eigen leden. Ook de draai van Sander Terphuis om zijn verzet tegen de strafbaarstelling te staken zet aan tot denken. Het lijkt erop dat de partijtop alles op alles zet om hun leden ertoe te bewegen hun mond te houden over dit onderwerp. Er kunnen dan ook vraagtekens worden gezet bij in hoeverre Terphuis zijn verzet puur uit eigen overwegingen staakt, het lijkt er erg op dat hij flink onder druk is gezet.
Voor de vluchtelingen die van deze wet slachtoffer gaan worden is dan ook te hopen dat de andere leden van de PvdA zich niet gek laten maken door de mooie en ontwijkende woorden of druk van hun partijtop. Na alle repressieve maatregelen die in het verleden ontworpen zijn door de PvdA komt het nu op hen aan te laten zien dat zij als leden wel voor hun principes staan, en er zijn voor de mensen die alle hulp hard kunnen gebruiken.
Dit artikel is overgenomen van Recht op Bestaan