‘Het lachen verging me snel toen er pepernoten naar me werden gegooid’

Sinds een paar jaar laait de discussie op over de rol van Zwarte Piet. Wie kritiek heeft op dit racistische element in het Sinterklaasfeest wordt al snel afgeschilderd als ‘politiek correct’. Of nog erger, hardhandig het zwijgen opgelegd door de politie. Het overkwam rapper Jerry Kno’Ledge Afriyie. Zijn misdaad: hij stond bij de intocht van Sint in Dordrecht langs de route met een shirt met daarop ‘Zwarte Piet is Racisme’.

Foto: Jerry en collega tijdens het maken van shirts in hun studio.

Interview door Kees Hoogendijk

Wat is er precies gebeurd in Dordrecht?

Ik was op 12 november met drie bekenden aanwezig bij de intocht met een ‘Zwarte Piet is Racisme’-shirt. We hadden ook een spandoek bij ons. De politie vertelde ons dat we mochten blijven als we ons spandoek oprolden. Daar hebben we ons aan gehouden, maar even later werden we alsnog op hardhandige manier gearresteerd omdat ons lichaam ‘een platform voor protest’ was. Ik ben in een steeg geduwd, op de grond gesmeten, kreeg een knie in mijn nek en ben in mijn rug gestompt. Het is ongelofelijk. Dat alleen omdat je een shirt aan hebt met een stelling erop en de dialoog wilt aangaan.

Wat is het doel van deze campagne?

‘Zwarte Piet is Racisme’ is eigenlijk een kunstproject. Sinds de zomer zijn we op festivals door heel Nederland met mensen in gesprek gegaan over Zwarte Piet. We delen flyers uit en mensen kunnen de shirts kopen.

Veel mensen weten niet dat er een tijd was dat Zwarte Piet helemaal niet bestond. In 1850 schreef onderwijzer Jan Schenkman een prentenboek met de titel Sint Nikolaas en zijn knecht. In dat boek komen we Zwarte Piet voor het eerst tegen. Als er een tijd was dat het feest zonder dit racistische bedenksel werd gevierd, dan kan dat nu toch weer? Wij willen het Sinterklaasfeest niet afschaffen, maar het moet een feest zijn wat iedereen kan vieren.

Je bent zelf Ghanees en opgegroeid in de Amsterdamse Bijlmer. Wanneer begon het Sinterklaasfeest je tegen te staan?

Toen ik hier kwam als kleine jongen vond ik het leuk, maar dat lachen verging me snel toen mensen me Zwarte Piet begonnen te noemen en er pepernoten naar me werden gegooid. En dan vraag je je af: waarom? Zwarte Piet is een karikatuur van iemand met een donkere huidskleur.

Iemand met kroeshaar, rode lippen die niet goed Nederlands kan praten en goed genoeg is als knecht van een blanke man. Als mensen je dan Zwarte Piet noemen, doet dat pijn.

Hoe reageren mensen op jullie boodschap?

De reacties op festivals zijn over het algemeen heel positief. We willen niks verbieden maar het gesprek aangaan en dat werkt. We hebben gesproken met mensen die jarenlang het Sinterklaasfeest vierden en er nu anders tegenaan kijken. De reacties op internet na de intocht waren heel heftig, alsof wij het nationale feest willen verstoren. Maar we zagen tijdens de intocht juist opgestoken duimen.

Volgens een peiling van Maurice de Hond sprak 30 procent van alle Nederlanders wel eens iemand die ‘vraagtekens plaatste bij de rol en/of het uiterlijk van Zwarte Piet’. Dat is niet niks.

Is een ander Sinterklaasfeest mogelijk?

Meer mensen moeten begrijpen dat Nederland veel beter kan. Het geeft niet dat je Zwarte Piet leuk vond toen je klein was, maar nu ben je ouder geworden en moet je niet in de geschiedenis blijven hangen. Veel mensen denken nog steeds dat discriminatie en racisme in onze samenleving niet voorkomen. Zwarte Piet laat zien dat er wel degelijk racistische beelden bestaan en daar moeten we zo snel mogelijk vanaf.

Jerry is gastspreker op het evenement ‘Zwart van Roet’ dat van 26 november t/m 4 december plaatsvindt in het MC Theater te Amsterdam. Met een expositie, filmavond, debatten, een leesgroep en een feest rond Zwarte Piet en het Sinterklaasfeest willen de organisatoren ‘bijdragen aan een constructief gesprek rondom ons nationale feest’. Zie voor meer informatie en het programma op de site van Zwart van Roet.

Zie voor meer informatie over de campagne ook de site van Zwarte Piet is Racisme.