Het ‘feminisme’ van TERFs

In Nederland is de afgelopen jaren een transfobe beweging ontstaan die bestaat uit een monsterverbond van antisemieten, christenfundamentalisten en ‘radicale feministen’. Hoewel die ‘feministen’ zich verschuilen achter wat zij vrouwenrechten noemen, zetten zij zich in werkelijkheid in om de zelfbeschikking van gemarginaliseerde groepen te ondermijnen.

Het transfobe discours is naar Nederland overgewaaid vanuit het VK, waar het feminisme als dekmantel werd gebruikt door trans exclusionary radical feminists (TERFs). TERFs staan kritisch tegenover de rechten van trans mensen om zich te identificeren met een ander gender dan hen bij geboorte is toegewezen.

Zij voeren o.a. in NRC en op Twitter een schrikbeeld op van gewelddadige mannen die door gendertransitie vrouwenruimten in zullen komen om vrouwen aan te vallen. Zelfidentificatie voor trans mensen staat volgens hen dus gelijk aan geweld tegen vrouwen. TERFs ontkennen vaak transfoob te zijn en zeggen enkel ‘bezorgdheid’ te uiten over de status van vrouwenrechten.

Essentialisme

Het ‘radicale feminisme’ waar dit op leunt is ontstaan in de jaren 60 en komt nu weer terug in de vorm van een aanval op trans vrouwen. Centraal in deze vorm van feminisme is het geloof in een fundamentele tegenstelling tussen mannen en vrouwen. In plaats van seksisme te begrijpen als maatschappelijk fenomeen, door en door verwikkeld met het kapitalisme, worden mannen gezien als inherent onderdrukkende wezens.

Dit essentialisme leidt tot het reduceren van gender tot geslachtskenmerken. Als vrouw of man geboren blijf je dat dus voor altijd, los van hoe je zelf invulling geeft aan je gender. In hun ogen is iedere trans vrouw daarom een man met psychische problemen. Zo ontkennen TERFs het gehele bestaan van trans mensen. Het radicale feminisme heeft veel overlap met sociaal conservatisme van rechts, en zij vinden elkaar in kritiek op ‘woke’ cultuur en het aanhoudende beroep op de vrijheid van meningsuiting om hun haatzaaierij te verdedigen.

TERFs roepen moord en brand als termen als ‘mensen met een baarmoeder’ worden gebruikt in plaats van ‘vrouwen’, zoals in Asha ten Broekes artikel over abortusrechten. Dat zou namelijk onderdeel zijn van de geheime trans-agenda om vrouwen tot hun baarmoeders te reduceren. Het zijn echter juist TERFs die zich hard maken voor de definitie van vrouwen als mensen die kinderen kunnen baren. Vrouwen die dat om wat voor reden niet kunnen, worden hierdoor uitgesloten. De paniek over verkrachters in publieke toiletten leidt er in het VK bijvoorbeeld toe dat cis vrouwen die er te ‘mannelijk’ uitzien vrouwentoiletten worden uitgejaagd. Uiteindelijk leidt dit essentialistisch ‘feminisme’ dus tot het uitoefenen van controle over het uiterlijk en gedrag van vrouwen. Dit gaat niet samen met de strijd voor autonomie.

Rookgordijn

In de praktijk bedreigt het paniekzaaien van TERFs de rechten van transgender mensen. Gender transitie is onderdeel van de basale zelfbeschikking, maar TERFs willen dat dit proces zo pijnlijk en ontoegankelijk mogelijk wordt gemaakt. Kijk bijvoorbeeld naar de VS, waar in meer dan 20 staten wetgeving wordt besproken die gender-gerelateerde gezondheidszorg illegaal zou maken voor minderjarigen.

Als TERFs echt vrouwenrechten wilden beschermen, zouden ze zich hier ook voor in kunnen zetten. Maar dat doen ze niet. Marieke Hoogwout van Vrij Links is een vocale bron van transfobie op Twitter. Ze stelt links te zijn maar dit is puur bedrog: Hoogwout trekt op met extreemrechts als het uitkomt en sprak zich uit tegen een onderzoek naar aanleiding van de bekentenis van verkrachting door Johan Derksen. Opmerkelijk is dat zij Emine Uğur onterecht beschuldigde van antisemitisme maar zelf vaak in de sferen van antisemitische platforms zoals Voorzij en OpinieZ te vinden is.

Voorzij houdt zich niet in als het aankomt op antisemitische complottheorieën. Dit platform neemt zonder aarzeling het ontspoorde verhaal over de vermeende transhumanistische agenda van joodse miljonairs over van de extreemrechtse Jennifer Bilek. Voorzij heeft nauwe banden met extreemrechtse platform OpinieZ, dat zich uitsprak voor de anti-lhbt zones in Hongarije, en tegen de ‘transgender lobby’ die kinderen zou dwingen in transitie te gaan. Daarnaast trekt Voorzij op met de christenfundamentalistische SGP – volgens hen ‘de enige partij die nog weet wat de vrouw is’ – en met de conservatieve anti-abortus groep Gezinsplatform.NL.

Dit soort samenwerkingen onderstrepen dat deze zelfverklaarde feministen helemaal niets op hebben met vrouwenrechten. Pas als de daadwerkelijke gevolgen van de kritiek op bijvoorbeeld zelfidentificatie worden uitgelicht, wordt duidelijk dat de bescherming van vrouwenrechten niet het doel is van de TERF-ideologie. Het gaat om het ondermijnen van de rechten van een minderheid die al gemarginaliseerd is. De angstbeelden die TERFs aandragen zijn ongegrond, maar zijn wel effectief om een grotere groep mensen in hun verhaal mee te krijgen. Hoe TERFs zichzelf ook precies zien – ze ondersteunen het extreemrechtse project ten volle.

Aanval vanuit rechts

Op sociale media coördineren TERFs aanvallen op mensen die zich uitspreken voor de rechten van transgender personen. Maar wanneer prominente TERFs worden bekritiseerd om hun haatzaaierij worden zij, ondanks de rancune in hun beweringen over trans mensen, vaak bijgestaan door trouwe volgers die roepen dat ze enkel opkomen voor de rechten van vrouwen en niets tegen trans mensen hebben. Hun critici worden daarbij weggezet als razende woke-activisten die bezorgde vrouwen de mond willen snoeren. Dit is echter een incorrecte en oppervlakkige interpretatie die de machtsdynamiek en politieke implicaties van deze ideologie niet in acht neemt.

De wildgroei van TERF-clubjes stelt ze steeds meer in staat om transfobie samen te smelten met de extreemrechtse narratieven over vrijheid van meningsuiting en wokecultuur. Onder het mom van ‘open debat’ worden de rechten van minderheden aangevallen en krijgen complottheorieën over cultuurmarxisme de vrije hand. De aanklacht tegen ‘wokecultuur’ wordt zo steeds meer opgenomen in mainstream media. NRC gaat mee in het extreemrechtse narratief wanneer zij de misleidende framing aanhalen dat zij ‘beide kanten van het debat’ publiceren – in werkelijkheid worden extreemrechtse complottheorieën op gelijke voet gesteld met een pleidooi voor trans rechten.

Het bestaansrecht van trans mensen mag niet ter discussie staan. In plaats daarvan zouden we het moeten hebben over wat er nodig is voor mensen om een gezonde en vrije relatie tot hun lichaam te ontwikkelen. Met die vraag zouden feministen zich bezig moeten houden. Feminisme is voor alle vrouwen, niet alleen de burgerlijke witte cishetero vrouw. TERFideologie heeft niets met feminisme te maken.