Henk Sneevliet en kameraden herdacht

Ook dit jaar kwamen op zondag 16 april op uitnodiging van het Henk Sneevliet Herdenkingscomité weer zo’n vijftig belangstellenden bijeen rond het monument op de begraafplaats Westerveld ter nagedachtenis van een bijzondere groep mensen, revolutionairen van het eerste uur, die tijdens de nazi-Duitse bezetting hun leven gaven in de strijd tegen fascisme, kapitalisme en oorlog.

Bij zijn welkomstwoord stond comitélid Bart van der Steen kort stil bij twee mensen die onlangs zijn overleden en die een belangrijke rol speelden in het Sneevliet Herdenkingscomité: Renée Swart en Maurice Ferares.

In zijn Komintern-periode trouwde Henk Sneevliet met Sima Zjolkovski en samen kregen zij een kind: Sima Sneevliet. Het huwelijk hield echter geen stand, onder andere vanwege politieke meningsverschillen – moeder Sima was een fel staliniste en trouwde later met Jef Swart. Uit dat huwelijk kwam Renée Swart voort. Sima en Renée waren dus zussen en personifieerden samen de Russische tak van de Sneevliets. Ze waren dikwijls aanwezig bij de herdenking en in het boek Wij moesten door van het herdenkingscomité staat een prachtige foto met Renée, Sima Sneevliet en anderen.

Ferares sloot zich als tiener tijdens de bezetting aan bij de ondergrondse CPN en verloor vrijwel zijn gehele familie door de Shoah. Na de oorlog sloot Ferares zich aan bij de Vierde Internationale en was hij onder andere betrokken bij solidariteit met de Algerijnse onafhankelijkheidsbeweging FLN. In Violist in het Verzet schreef hij eerlijk en aangrijpend over de bezettingsjaren. Ferares werd 100 jaar oud en bleef zijn gehele leven politiek actief.

Meer revolutionair-socialistische slachtoffers

Lange tijd heeft onze jaarlijkse herdenking zich gericht op de tien mannen die in het monument zijn bijgezet. Terecht ook, want deze mensen verdienen ons respect en hun nagedachtenis moeten we in leven houden. Sinds enige tijd, echter, weten we dat méér mensen uit de revolutionair-socialistische beweging de oorlog niet hebben overleefd. Ook zij verdienen het om herdacht te worden.

Pim Alders vertelde over zijn overgrootvader Gerrit Alders en het lot van de Alkmaarse communisten en revolutionair-socialisten tijdens de bezetting. Merle Helmus ging in op de revolutionair-socialistische beweging in Leiden, haar leider Louis de Bolster en zijn lot.

Comitélid Ron Blom las het gedicht ‘Hein Vrind’ voor van de schrijver en voorman van de links-socialistische verzetsorganisatie De Vonk Jef Last. De gefusilleerde advocaat Vrind maakte in Almelo deel uit van het Vonk-netwerk, dat in Twente samenwerkte met voormalige leden van de Revolutionair-Socialistische Arbeiderspartij (RSAP).

Na een minuut stilte in acht te hebben genomen was er gezellige en informatieve nazit met boekenstand in de Dwarsligger in IJmuiden. Daar riep Ellen Santen nog op tot broodnodige solidariteit met vluchtelingen.

De toespraken van Pim Alders en Merle Helmus zijn binnenkort terug te lezen op de site van het herdenkingscomité.