Haren: escalatie door politiegeweld
Twee weken lang werd ‘Project X Haren’ gehyped door dj’s en de reguliere media. Door hun toedoen werden duizenden bezoekers verwacht. De burgemeester en politie zeiden dat ze ‘met alle scenario’s rekening’ hielden. Maar het enige scenario dat ze uitkozen bestond uit schild en wapenstok.
Er werden 500 agenten aangerukt – waarvan de helft ME. Als VVD-burgemeester Bats een terrein had aangewezen voor een feest en was ingegaan op de vele aanbiedingen van artiesten om op te treden, waren de jongeren overwegend daarheen gegaan. Een opstootje in het centrum was hanteerbaar geweest. Maar de krenterige gemeente had noch een alternatief, noch een scenario om te de-escaleren. De politie zag niet alleen een groepje kwaadwillende hooligans, maar een ‘vijandige menigte’ in het geheel aan feestgangers, en reageerde noch gericht noch proportioneel.
Een inwoner van Haren vertelde bij Pauw en Witteman hoe de sfeer eerst gemoedelijk was, en de jongeren aanspreekbaar waren op hun gedrag. Het was een kleine groep die de supermarkt plunderde. Nadat dit gebeurde trad de ME op met grof geweld tegen alle aanwezigen, en daardoor verhardde de sfeer. Zelfs journalisten kregen klappen. De hele afwikkeling lijkt nu erop gericht om dit bestuurlijk en politiële falen te verhullen.
Vergeleken met de rellen vorig jaar in Groot-Brittannië – gericht tegen politiegeweld – was dit een apolitieke ‘rel’. Maar hij staat niet volledig los van de maatschappelijke context. Decennia van neoliberalisme proppen arbeidersjongeren steeds strakker in een dwangbuis. Op school en werk ben je een nummer, je rechten worden uitgehold, en consumeren mag alleen hoe en waar bedrijven en autoriteiten dat goed vinden. Vrijwel iedereen wordt dat een keer zat, en wil eruit – al is het maar even.
Door bewust te kiezen voor een bataljon ME’ers in plaats van amusement, riep de gemeente de rellen over zich af. Niet de jongeren, maar de autoriteiten zijn primair schuldig aan de escalatie.