Handen af van banen, lonen en pensioenen!
Door Maina van der Zwan
Half februari liet het Centraal Planbureau een bom los op Nederland: 3,5 procent krimp in 2009. Tijd dus, volgens Balkenende, voor ‘onorthodoxe maatregelen’. Hij riep alle betrokkenen op om ‘samen met het kabinet de recessie te lijf te gaan’. In die oproep zitten drie leugens verpakt:
1) Deze maatregelen zijn niet onorthodox, maar vormen de hele trukendoos aan neoliberale voorstellen die ze er de afgelopen jaren niet snel genoeg doorheen gedrukt kregen.
2) Van ‘samen’ is absoluut geen sprake. Alle voorstellen zijn in het belang van de BV Nederland en treffen werkenden en gepensioneerden.
3) De maatregelen gaan de recessie niet te lijf. Ze zijn bedoeld om de concurrentiepositie van Nederlandse bedrijven te versterken, zoals uitgedrukt in de strategie van de zogenaamde Lissabon-agenda.
Het doel is om van het bruto nationaal product in Europese landen structureel minder naar lonen, pensioenen en uitkeringen te laten vloeien, en relatief meer naar de winsten van de grote bedrijven en hun grootaandeelhouders. Dit is in de kern waar het al jaren om draait. Maar de storm van economische recessie zet die aanval op sociale verworvenheden nu op scherp.
De nieuwe aanval op onze sociale verworvenheden wordt onderbouwd met retoriek dat ‘pijnlijke maatregelen onvermijdelijk zijn’. Maar de argumenten van bazen en kabinet zijn hypocriet en vals. Het verhogen van de AOW-leeftijd is iets waar vrijwel alle politieke partijen wel wat voor voelen. Argument is dat er door vergrijzing een financieringsprobleem zou ontstaan. Het is een gelegenheidsargument, want financieringsproblemen door de miljarden steun aan banken zijn klaarblijkelijk geen probleem.
Het is ook een onzinargument, want uit de groeiende groep 65-plussers komen ook meer belastinginkomsten. Tekorten, mede veroorzaakt door een verlaagde winstbelasting, steun aan banken en torenhoge oorlogsuitgaven, zouden gefinancierd moeten worden door het belasten van de sterkste schouders, niet door gewone mensen langer te laten werken. Daar komt bij dat de werkloosheid weer oploopt en in de komende periode het niveau van begin jaren tachtig kan bereiken. Het past alleen in de ‘logica’ van marktfundamentalisten om een deel van de maatschappij langer te laten doorwerken, terwijl andere groepen zonder baan blijven zitten.
Dan is er het verhaal van de dreigende verlaging van de pensioenuitkeringen. Maar dit komt neer op rekentrucs. Omdat de regels zijn aangescherpt en de fondsen veel geld hebben verloren op de beurs, zouden ze nu gedwongen worden om hun uitkeringen te verlagen. Dit terwijl ze tientallen miljarden in kas hebben, de uitkeringen gewoon kunnen betalen en tijd genoeg hebben om de verliezen voor toekomstige gepensioneerden weer aan te vullen.
De verborgen agenda is duidelijk. Ten eerste: als grote groepen werknemers hun pensioenaanspraken omlaag zien gaan, zullen ze dit repareren door langer te blijven werken. Dus krijgt Donner via een omweg alsnog zijn zin. Ten tweede, als gepensioeneerden moeten inleveren is het eenvoudige argument van dit kabinet dat de werkenden dat ook moeten – uit ‘solidariteit’.
Solidariteit is zeker wat er nodig is, maar dan wel de andere kant op. Werkenden noch gepensioneerden zouden de prijs moeten betalen voor een crisis waar zij geen schuld aan hebben. Donner zegt dat ‘iedereen’ moet inleveren: ‘De ministerraad is zelf begonnen het eigen salaris op nul te zetten’ want ‘het kan niet zo zijn dat sommigen erop vooruit gaan terwijl anderen alleen maar armer worden’.
Maar dat is precies wat er onder Balkenende en Kok is gebeurd. Terwijl gewone mensen jaarlijks een paar procenten kregen, beloonde de top zichzelf met loonstijgingen van gemiddeld 10 tot 15 procent per jaar (waarbij we de bonussen nog buiten beschouwing laten). Dan is het nogal makkelijk praten over managers die een jaartje een ‘pas op de plaats’ maken. Maar voor mensen die moeite hebben met rondkomen zijn Donners maatregelen een nieuwe aanslag op hun levensstandaard.
De maatregelen zijn een frontale aanval op arbeiders en hun gezinnen. De vraag is wat de linkse oppositie en de vakbeweging doen. Als de top van de FNV vastgeplakt aan de onderhandelingstafel blijft meepolderen komen we niet verder. Sterker: het afsluiten van ‘sociale plannen’ bij ontslagen en het meepuzzelen door arbeidstijdverkorting zonder ook maar enige strijd te leveren voor het behoud van banen is een recept voor meer zelfvertrouwen aan de kant van de bazen, en vertwijfeling aan onze kant.
Ook de SP, die juist aan aanhang binnen de bond heeft gewonnen door de uitverkoop van de PvdA, moet conclusies trekken over de opstelling van het kabinet. De bazen zijn duidelijk op oorlogspad. Dan blijven steken in dat de kabinetsplannen ‘niet verstandig’ zijn zet geen zoden aan de dijk.
Ondertussen komen er wel degelijk meer geluiden los dat terugvechten het beginpunt van ons antwoord moet zijn. De woede die aan het opborrelen is over de crisis moet nu benut en aangezwengeld worden. In landen als Italië, Frankrijk, Griekenland en Ierland hebben ze dat begrepen. Dit is ook wat er in Nederland nodig is.
Op vrijdag 13 maart organiseert de FNV een eerste manifestatie in Den Haag tegen de door het kabinet aangekondigde maatregelen. Vanuit verschillende plaatsen worden bussen georganiseerd. Wil je helpen om het geluid van de IS op die dag te versterken? Mail ons of neem contact op met een van onze afdelingen.