‘Had je maar een inboedelverzekering moeten hebben’

Eind februari rukte storm Eunice de daken los van de containerwoningen in Startblok Riekerhaven in Amsterdam, waar studenten en statushouders gehuisvest zijn. Bewoners organiseerden een huurstaking tegen het nalatige beheer van woningcorporatie De Key. Jens Appelo sprak met één van de organisatoren.
31 maart 2022

Wat was de aanleiding voor de huurstaking en hoe werd de actie opgezet?

Onze daken vlogen letterlijk door de straat door de storm. Maar er was ook veel opgebouwde frustratie over achterstallig onderhoud en gebrekkige communicatie vanuit De Key dat bij iedereen naar boven kwam. Als er een kraan, slot of een keukenkast kapot was, duurde het vaak weken voordat we reactie kregen en zelfs dan was het onduidelijk wanneer het gerepareerd ging worden.

De Key reageerde ook erg traag op het feit dat onze daken loskwamen. Bijvoorbeeld met het regelen van vervangende slaapplekken. Er werd ons gezegd dat we bij vrienden of in de gemeenschappelijke ruimtes moesten gaan slapen totdat er een plek was geregeld. Ook was het heel onduidelijk of het nou wel of niet veilig was om op de bovenste verdieping te slapen – volgens De Key was het dat wel, maar de brandweer zei van niet. Dat zorgde ook voor die explosie van frustratie: het werd ineens heel zichtbaar.

De actie is redelijk snel na de storm opgezet. Meerdere mensen zeiden gewoon: hier ga ik niet voor betalen. En de reactie daarop was weer: laten we dat dan samen organiseren, zodat mensen niet individueel in de problemen komen. Nu doen er 124 mensen mee met de huurstaking, waaronder studenten, statushouders en werkende jongeren. Ondanks de Key en het gebouw zelf heb ik veel goeds te zeggen over de bewoners zelf – we zijn een hechte groep.

We organiseren bijeenkomsten om samen te praten over onze problemen en hoe we die moeten aanpakken. Verder communiceren we met de stakers via flyers die we op deuren plakken en onze instagram. Het belangrijkste was om duidelijk maken wat eventuele risico’s zouden kunnen zijn en daarmee ook de mensen te respecteren die niet wilden doen. Sommigen van hen organiseren trouwens wel mee, bijvoorbeeld met de communicatie of op de demonstratie.

We hebben De Key een mail gestuurd met onze eisen. Daar reageerde zij eerst wat terughoudend op: ze zouden ‘graag een keer in gesprek gaan over onze vragen’. Daarop zeiden wij: nee, we gaan nu in gesprek over onze eisen.

In het eerste gesprek kwamen veel mooie praatjes en onduidelijke beloftes. Maar in het tweede gesprek, toen ze op de hoogte waren van het aantal deelnemers [die gezamenlijk 60.000 euro huur achterhouden] kwamen er meteen meer toezeggingen.

Wat heeft De Key geprobeerd om de huurstaking te stoppen?

De Key heeft ten eerste aanmaningen gestuurd naar iedereen die de huur niet heeft betaald. Daarin stond dat, als je 15 dagen na het ontvangen van de brief je huur niet had overgemaakt, er een deurwaarder ingeschakeld zou worden waarvoor jij moet betalen. Dit was niet de standaardbrief die verzonden wordt als iemand zijn huur vergeet over te maken. Meestal krijg je eerst een herinnering en pas na een tijdje wordt er met een incassobureau gedreigd. Dus wij denken dat het op deze manier is ingezet als intimidatie. De medewerkers van De Key waarmee we in gesprek zijn over de huurstaking zeiden niet op de hoogte te zijn dat deze brief verstuurd werd. Nadat wij hen hierop aanspraken hebben ze het dreigement ook ingetrokken.

In de aanmaningen die we ontvingen stond ook dat De Key verplicht was om onze contactgegevens en de hoogte van het betaalachterstand door te geven aan de gemeente. Vervolgens heeft de gemeente (of dit op aandringen van De Key is gebeurd, weten we niet) specifiek de mensen met een uitkering eruit gepikt om hen op te bellen en te zeggen dat zij hierom op hun uitkering worden gekort. Hopelijk worden hier raadsvragen over gesteld, waarom de gemeente dit doet.

Welke toezeggingen heeft De Key tot nu toe gedaan naar aanleiding van de huurstaking?

De Key gaat de schade vergoeden door de lekkage bij de mensen die geen dak meer hebben. In eerste instantie zeiden ze ‘had je maar een inboedelverzekering moeten hebben’, maar nu gaan ze het toch vergoeden. Ze hebben beloofd een wekelijkse nieuwsbrief te sturen over de status van de reparatie en onderhoud.

Verder gaan ze een ‘nulpunt’ bereiken qua onderhoud, dus al het achterstallig onderhoud gaan ze in de komende weken uitvoeren. Ze zijn dus terug aan het kijken in hun archieven op welke reparatieverzoeken er niet gereageerd is en we moedigen mensen aan om alle nodige reparaties nu aan te geven. We gaan ook een werkgroep opzetten met bewoners en medewerkers van De Key voor het afhandelen van de reparatieverzoeken zodat er structurele verandering komt en dat het niet blijft bij één inhaalslag.

De Key werkt ook met het concept van ‘zelfbeheer’, wat betekent dat huurders klusjes uitvoeren voor korting op de huur. Dat is op zich een mooi idee, maar voor veel dingen zijn deze huurders alsnog van De Key afhankelijk. Als De Key niet reageert, krijgen zij de woede van andere bewoners over zich heen. We hebben afgesproken dat we dit zelfbeheer anders gaan inrichten.

Nog een belangrijke winst is dat we eindelijk een bewonerscommissie mogen oprichten, wat vijf jaar lang is afgehouden. Op deze manier gaan we ervoor zorgen dat verandering blijvend is. Er zijn nog altijd dingen die we nog niet voor elkaar hebben gekregen. De beloftes moeten eerst worden ingelost. We willen ervoor zorgen dat De Key doet wat ze zegt.

Wat is de kracht van de huurstaking?

Die hele lijst met toezeggingen hebben we nu bereikt met het inhouden van één enkele maand huur. We hopen, nu dit een succes is gebleken, dat andere buurten zullen volgen. Het is een heel goed middel in de huidige wooncrisis. Het is bijvoorbeeld een stuk minder strafbaar dan bijvoorbeeld kraken, waardoor je meer mensen kunt betrekken. Bovendien is het zo’n beetje het enige drukmiddel dat huurders in kunnen zetten tegen hun huisbazen. Het raakt ze financieel, dus dan luisteren ze meteen.

Wij hadden wel nog het voordeel dat er veel media-aandacht was voor onze zaak. Hier zijn we zelf op in gaan spelen door zelf filmpjes te maken en contact op te nemen met kranten en zelf persberichten te versturen. We hebben ook gedemonstreerd bij het hoofdkantoor van De Key om onze woede zichtbaar te maken. Dit alles was heel slechte PR voor De Key. Dat werd ook een drukmiddel.

Ik heb het idee dat door de wooncrisis veel wooncorporaties denken: de huurders kunnen toch nergens heen dus we hoeven niet te veel moeite te doen om de woningen leefbaar te houden. Tegen dit idee is de huurstaking het beste middel.

Update: Deze week is de huurstaking na twee maanden beëindigd nadat De Key de meeste eisen van de stakers heeft ingewilligd.