Haagse politie behandelt geweldloze klimaatdemonstranten als criminelen

De politie zet steeds grovere middelen in om klimaatactivisten dwars te zitten en het fossiele kapitaal te beschermen. XR-activisten werden in januari preventief gearresteerd omdat zij tot burgerlijke ongehoorzaamheid hadden opgeroepen. Maar ook daarna zette de politie vol in op het intimideren van activisten.

Voorafgaand aan de aangekondigde blokkade van de A12 in Den Haag heeft de politie verschillende arrestaties verricht. De politie wist binnen te dringen in versleutelde chats, spoorde activisten op en arresteerde hen voor ‘opruiing’. Een activist werd opgepakt nadat hij zijn kind naar school had gebracht, een ander werd van het bed gelicht.

Deze 1984-achtige aanpak staat in contrast met de fluwelen handschoenen waarmee extreemrechtse boeren als die van de Farmers Defence Force werden aangepakt. Berend Roorda, universitair docent in Groningen en gespecialiseerd in het demonstratierecht, zei daarover: ‘De arrestatie van enkele aanhangers van Extinction Rebellion in de aanloop naar een aangekondigde demonstratie is een vrij fors middel, daar zet ik vraagtekens bij. Bovendien lijkt de aanpak van klimaatactivisten steviger te zijn dan de aanpak van boerenprotesten.’

De pogingen om klimaatactivisten te intimideren en te criminaliseren werden tijdens en na de succesvolle blokkade op 28 januari voortgezet. Bliksem, een van de activisten die deelnam aan de blokkade, zag hoe de politie insloeg op een mededemonstrant: ‘Toen we elkaar met armen en benen vasthielden op de A12, zag ik een agent een gummiknuppel tevoorschijn pakken en iemand rechts verderop gaan slaan. Te bizar.’

Behalve activisten werden volgens XR tenminste vier journalisten die verslag deden van de actie gearresteerd. Het was niet voor het eerst dat journalisten die verslag doen van klimaatacties en politie-ingrijpen tegen klimaatdemonstranten worden gehinderd in hun werk. Ook demonstranten die niet aan de blokkade deelnamen, maar waren gekomen om hun solidariteit te laten zien werden door agenten geïntimideerd. Groepen demonstranten werden door agenten tegengehouden en met arrestatie bedreigd. Later dreigde de politie de enkele duizenden demonstranten die langs de snelweg stonden te arresteren.

Massa-arrestatie

Uiteindelijk arresteerde de politie 768 activisten die in bussen naar het politiebureau op de Patijnlaan werden gebracht, waar ze in een grote gymzaal werden opgesloten. Nieuwe groepen demonstranten die de zaal in werden gedreven, werden met applaus en gejuich onthaald. ‘De sfeer onder de XR-rebellen was verrassend gemoedelijk en rustig. Mensen hadden een boek mee of een muziekinstrument om de tijd te doden. Sommige mensen, waaronder ik, lagen te slapen op de grond. Na de arrestatie was ik goed moe geworden’, vertelt Bliksem.

De sfeer werd gespannen toen de politie de arrestanten zonder legitimatiebewijs begonnen te intimideren om hun identiteit bekend te maken. Arrestanten die dat weigerden zouden vier jaar cel tegemoetzien wanneer hun identiteit toch werd achterhaald, zo logen de agenten. Gelukkig waren de activisten beter op de hoogte van hun rechten dan de politie had gehoopt. De leugentjes werden daarom feilloos doorgeprikt.

De sfeer sloeg helemaal om toen de politie opriep dat iedereen de zaal moest verlaten, het kantoorgebouw tegenover moest binnenlopen, om iedereens gezicht te fotograferen. Of de activisten het wilden of niet. ‘Agenten stelden zich achterin de zaal op met wapenstokken en begonnen de groep de zaal uit te drijven’, vertelt Bliksem. ‘We wisten niet wat er ging gebeuren. Ik zag hoe agenten zomaar de muts van een jongen afrukten.’

Support

Buiten werden mensen van de arrestantensupportgroep van XR die de activisten met eten en drinken opvingen door agenten beboet en weggestuurd. De anonieme arrestanten werden veel harder behandeld dan de arrestanten die zich wel legitimeerden. Die kwamen ook als eersten vrij, terwijl de anoniemen pas laat in de avond op vrije voeten kwamen. Twee activisten die al onderweg naar de actie waren opgepakt, moesten zelfs een nacht blijven.

Ypsilon, een van de activisten die de arrestanten buiten opwachtten, zag hoe de anonieme activisten werden behandeld: ‘de agenten die bij buiten bij ons postten pakten op een gegeven moment hun wapenstok en gingen het bureau in. Daarna begonnen de anons vrij te komen. Sommigen werden ruw naar buiten gewerkt.’ Een andere activist, Brockolie, bevestigt dat: ‘Een ander werd naar buiten gesleept toen die vrij mocht als een tak die een klein kind meesleept.’

Ypsilon vertelt verder: ‘Sommigen waren hevig geëmotioneerd door hoe ze net behandeld waren. Voor anoniemen werd kennelijk een andere, gewelddadiger behandeling gereserveerd, was mijn conclusie uit wat ik bij het bureau zag. Een activist van kleur werd ruw het bureau uitgesleept. De groep activisten kwam daarop bijna in het geweer. Het voelde als een pure provocatie.’

De klimaatbeweging bestaat uit mensen van verschillende leeftijden, maar is nog erg wit. Voor deze activisten wordt het moment van arrestatie over het algemeen ervaren als een ‘bevrijding’, de persoon heeft de indruk zich te hebben opgeofferd voor klimaatrechtvaardigheid. Maar voor activisten van kleur is dat anders: ‘Strijden voor het klimaat doe ik niet zomaar. Integendeel, ik kijk er erg tegenop. In het dagelijks leven hebben mensen van kleur als ik te maken met nare ervaringen op straat van de politie die je gaat lastigvallen tot (zwaar) mentaal en fysiek intimideren. Laat staan dat je gearresteerd wordt.’ vertelt Bliksem.

Klassenjustitie

Dat klimaatactivisten door de autoriteiten gecriminaliseerd worden en met massa-arrestaties, preventieve arrestaties, huisbezoeken, geweld en intimidatie worden geconfronteerd is niet verrassend. De regering is van plan gewoon door te gaan met het subsidiëren van de fossiele industrie. Bedrijven als Schiphol en Shell mogen niet alleen doorgaan om winst te maken, terwijl ze willens en wetens onze leefomgeving kapotmaken. Ze krijgen zelfs extra belastinggeld toegeschoven.

De staat vindt protestbewegingen zoals de klimaatbeweging en de woonbeweging een probleem omdat ze een bedreiging vormen voor deze zakkenvullerij. Daarom worden deze acties met grof geweld aangepakt en speelt de politie de rol van ‘knokploeg van het kapitaal’, zoals een spandoek van De Socialisten het treffend verwoordde. En om diezelfde reden moeten we ons niet laten intimideren. Bliksem: ‘Ik kan niet thuis gaan zitten niets doen. De klimaatcrisis is aan de gang. We moeten de straat op blijven gaan en ons niet uit het veld laten slaan.’

Bliksem, Brockolie en Ypsilon zijn pseudoniemen, hun namen zijn bij de redactie bekend.