Groot kunstwerk geeft Palestijns verzet een gezicht
Toen ik op 20 juni langs de muur van Palestine Solidarity Action (PSA) in Amsterdam-Noord fietste, kon ik mijn ogen er niet van afhouden. Ik fietste terug, pakte mijn telefoon en maakte een video van het dertig meter lange kunstwerk. In de daaropvolgende dagen werd mijn video van de mural duizenden keren gedeeld en door een half miljoen mensen bekeken.
‘Inmiddels zijn er meerdere reportages over de mural in Amsterdam Noord gemaakt. Van Japan tot Palestina zijn beelden van de muur uitgezonden en miljoenen mensen hebben het werk gezien’, zeggen Frida en Isä, de kunstenaars van PSA.
PSA is een collectief dat opgericht is uit de overtuiging dat het onze gezamenlijke plicht is om getuigenis af te leggen van de genocide in Palestina en om niet weg te kijken van degenen die hun leven riskeren om de waarheid te documenteren en te vertellen.
‘Het is opvallend dat na bijna drie maanden je de eerste Nederlandse journalist bent die aandacht besteedt aan de muur,’ zegt Isä. Het is niet dat er geen belangstelling voor het kunstwerk is. Integendeel, de belangstelling is groot. Media zoals Al Jazeera, Middle East Eye, en Al Quds Network hebben aandacht besteed aan de mural over Palestina. Maar geen enkele Nederlandse.
‘Door die aandacht krijgen we nu steeds meer verzoeken voor samenwerking. Veel mensen willen de muur uitprinten en als poster gebruiken. Voor op een eigen muur, of tijdens een demonstratie. Er zijn veel Palestijnse solidariteitsbewegingen in het buitenland die een eigen versie van de muur willen maken om mensen bewust te maken van de genocide in Palestina door Israël. Maar in de Nederlandse media blijft het stil.’
‘Toen we ermee begonnen, was de spanning rondom onze keuze voelbaar. Wij hebben geluk gehad dat de Tolhuistuin de moed had deze muur aan ons te geven.’ Sinds de moord op George Floyd stelt het culturele instituut in Amsterdam-Noord de muur elke drie maanden beschikbaar aan kunstcollectieven voor een nieuw werk.
‘Wij willen met ons kunstwerk de Palestijnen humaniseren’, zegt Frida. ‘Palestijnen worden decennialang gedehumaniseerd, door Israël en zijn bondgenoten, waaronder Nederland. Mensen die het over Gaza hebben en voor de mensenrechten van de Palestijnen opkomen worden door grote socialmediaplatforms als Instagram en Twitter geshadowbanned. Daarom wilden we een kunstwerk in de openbare ruimte maken dat niet geblokkeerd zou kunnen worden. Zodat mensen zouden kunnen voelen wat er in Palestina gaande is. Een kunstwerk vanuit empathie, solidariteit en plichtsbesef.
Daarom gebruiken we ook het gedicht “If I Must Die” van de door Israël vermoorde Palestijnse dichter Refaat Alareer, omdat hij in zijn gedicht oproept om zijn verhaal – het verhaal van alle Palestijnen – te blijven vertellen. Door Alareers gedicht te koppelen aan de gezichten van Palestijnse kinderen, artsen en journalisten, sommigen vermoord, sommigen nog in leven, krijgen voorbijgangers van de muur de kans te voelen wat er gebeurt in Palestina.’
De gezichten op de mural zijn niet alleen de slachtoffers in Gaza, maar ook de journalist Shireen Abu Akleh, die op de Westelijke Jordaanoever door Israël werd doodgeschoten, en Ahed Tamimi, een Palestijnse activiste bekend door haar verzet tegen de militaire bezetting.
Ahed komt uit het dorp Nabi Saleh op de door Israël bezette Westelijke Jordaanoever. Ook zichtbaar zijn Wael Al Dahdouh, wiens vrouw, dochter en zoon omkwamen bij Israëlische bombardementen, en de Palestijnse fotojournalist Motaz Azaiza.
Met de keuze voor deze gezichten willen Isä en Frida aandacht vestigen op het aandeel van journalisten. Journalisten in Gaza riskeren elke dag hun leven om het verhaal van de genocide aan de buitenwereld te vertellen. Deze genocide is ook het bloedigste bombardement voor journalisten geweest. Volgens Middle East Eye zijn er sinds 7 oktober tenminste 158 journalisten vermoord.
Isä en Frida hopen dat hun kunstwerk ergens een permanente vestiging krijgt zodat mensen zich bewust blijven van wat er in Palestina gaande is.
‘Wij zijn niet alleen voor de Palestijnen, wij zijn tegen zionisme, tegen imperialisme en tegen onderdrukking. Wij mogen niet medeplichtig zijn aan genocide. Het is onze plicht in verzet te komen. Wij eisen niet alleen een staak-het-vuren, maar ook het einde van de bezetting en een einde aan alle instituties en politici die deze situatie in stand houden.’
‘Dat mensen in Gaza onze muur gezien hebben is een groot geschenk. De muur is nog tot begin september bij de Tolhuistuin te zien, en we zijn actief op zoek naar een vervolg. Misschien dat dit in een andere stad in een ander land zal gebeuren. Zodat meer mensen het gedicht van Refaat Alareer kunnen lezen, het verhaal van Hind Rajab zullen vertellen, en zich zullen uitspreken tegen onrecht. Zodat Palestina vrij zal zijn.’
De namen Farida en Isä zijn een pseudoniem. Echte namen zijn bekend bij de redactie.