Groot-Brittannië: ‘Wij weten dat wij in feite de meerderheid zijn’

Na een golf van racistisch geweld tegen vluchtelingen en mensen van kleur begin augustus wist links de straten terug te veroveren op extreemrechts. Samenwerking op links was hiervoor de sleutel. Antiracismecoalitie Stand up to Racism (SUTR) bundelde het verzet.

Vrijdagavond 2 augustus verdedigden 400 mensen een moskee in Liverpool tegen extreemrechts. De moskee deelde thee en warme broodjes uit. Geconfronteerd met deze overmacht droop extreemrechts snel af. Het was drie dagen na het begin van het racistische geweld en het bleek een voorbeeld van wat er op andere plekken ook nodig was.

Voor de dag erna had extreemrechts door heel Groot-Brittannië en ook in Noord-Ierland mobilisaties aangekondigd. In de meeste steden was het in de minderheid ten opzichte van antifascisten: van Manchester, Leeds tot Cardiff. Zo probeerden rechtsextremisten in Blackpool een hotel aan te vallen en richtten zij zich daarna op de bezoekers van een festival voor punkmuziek. Pas toen punkers zich met succes verdedigden, greep de politie in.

In sommige steden waren de fascisten nog sterker, zoals in Liverpool en Stoke. In Portsmouth kozen antiracisten ervoor om zich terug te trekken omdat zij niet afhankelijk wilden zijn van de politie voor hun veiligheid. Het belangrijkste is dat er verzet is tegen extreemrechts, stelde SUTR-coördinator Samira Ali dat weekend:

‘We vechten zo hard mogelijk om zoveel mogelijk mensen in een coalitie door het hele land te krijgen om ervoor te zorgen dat deze protesten worden tegengewerkt. Wat extreemrechtse demonstranten op de dag demoraliseert, is dat mensen samenkomen als een brede massabeweging en terugvechten. Extreemrechts denkt misschien dat ze deel uitmaken van iets groters, maar wij weten dat wij in feite de meerderheid zijn en dat proberen we dit weekend te mobiliseren.’

Momentum

Na deze eerste tegenmobilisaties kwam het antiracistische verzet in een stroomversnelling. Hoewel de Labour-regering onder leiding van Keir Starmer de rellen vooral zag als  een gevaar voor de openbare orde, steunden tientallen parlementariërs een ‘statement of unity’ van SUTR. Ook veel vakbondsleiders en muzikanten tekenden de tekst die wees op het fascistische gevaar van Tommy Robinson en de noodzaak van verzet op straat.

Tijdens de antiracistische protesten op woensdag 7 augustus en zaterdag 10 augustus waren de rechtsextremisten nergens meer te zien. Een foto uit de lucht bij de Londense wijk Walthamstow toont goed de massaliteit van het tegenprotest. Zelfs de racistische Daily Mail deed alsof het aan de goede kant van de geschiedenis stond en kopte ‘reclaiming the streets’.

Dat links de fascisten heeft teruggedrongen is goed nieuws, maar geen reden voor zelfgenoegzaamheid. In de jaren zeventig leek het fascistische National Front ook voet aan de grond te krijgen in Engeland, maar dat werd met succes bestreden. Ali benadrukt dat de situatie nu gevaarlijker is. ‘Reform UK en de opkomst van het fascisme in Europa zorgen voor een veel explosievere situatie dan in de jaren zeventig.’

Muziek speelde toen een belangrijke rol in het confronteren van fascisten. Rock against Racism organiseerde concerten op plekken waar fascisten veel steun hadden en bracht op deze manier mensen samen. SUTR heeft aangekondigd om vanaf september ook ‘unity gigs’ te organiseren samen met Love Music Hate Racism. Talloze bekende artiesten, zoals Lowkey, Stormzy en Paloma Faith, steunden de organisatie. Mensen worden lokaal aangemoedigd om het initiatief te nemen.

‘We doen de lancering in Londen, wat onze thuisbasis is. Maar we willen deze optredens organiseren op plaatsen die extreemrechts als zijn territorium beschouwt, omdat we willen laten zien dat het een kleine, haatdragende minderheid vormt.’