Griekse massa’s weer de straat op in historische staking
Op 28 februari 2023 om 23:21, botsten twee treinen (de “Intercity 62” met meer dan 350 passagiers op het traject Athene – Thessaloniki en de commerciële trein “63503” op het traject Thessaloniki – Larissa) die in tegengestelde richting reden, op dezelfde spoorlijn, frontaal op elkaar, met de dood van 57 mensen en honderden gewonden tot gevolg. De “misdaad van Tempi”, zoals die al in het collectieve bewustzijn van de maatschappij is blijven hangen, bestaat uit twee delen: de privatisering van de spoorwegen en de schandalige manier waarop de regering probeerde dit in de doofpot te stoppen.
Privatiseringen
In Tempi werd een misdaad gepleegd die werd “aangekondigd” met de privatisering van de spoorwegen. Het beleid dat winst boven mensenlevens stelt werd sinds de jaren negentig gepromoot door de Europese Unie en werd aangenomen door Griekse regeringen, zogenaamd in de naam van “concurrentie”, “bezuinigingen” en “verbetering van diensten”. Sinds het midden van de jaren negentig splitste OSE (de nationale treinorganisatie) zich op in kleinere bedrijven en werd het uiteindelijk in 2017 verkocht aan het Italiaanse Trenitalia voor 45 miljoen euro. Zo ontstond Hellenic Train (HT). Het doel van HT was om de winstgevende lijn Athene – Thessaloniki uit te baten en elk jaar 50 miljoen te innen als subsidie van de overheid.
Het onderhoud en de verbetering van de spoorweginfrastructuur werd een “pingpongbal” tussen privébedrijven, die elk meer geld probeerden te verdienen tegen de laagste kosten en tegelijkertijd de andere ondermijnden. Tegelijkertijd werd OSE al die jaren van personeel ontdaan. OSE begon met 3.200 personeelsleden en na de memoranda (2012-2015) vanuit de Trojka waren dat er 590. OSE-medewerkers waarschuwden, gingen in staking, stuurden “buitengerechtelijke brieven” waarin ze het risico van een dergelijk ongeluk aangaven. “Niets werkt. Alles wordt gedaan door menselijke factoren, handmatig. Op het hele traject Athene-Thessaloniki wordt handmatig gewerkt. Noch de verkeerslichten, noch de verkeersregeling werken,” verklaarde K. Genidounias, toenmalig voorzitter van de vakbond van OSE-treinbestuurders.
De “Nieuwe Democratie” regering en Hellenic Train wisten dat de spoorweg niet veilig was, maar ze lieten de treinen toch rijden. Ze wisten dat er geen mechanische middelen waren om de gevolgen van menselijke fouten te voorkomen en dat er niets was onderhouden.
Doofpot van de regering
Het tweede deel van de “Tempi misdaad” is de doofpotoperatie van de overheid. Elke dag komen er nieuwe bewijzen aan het licht over de smerige doofpotoperatie die de regering heeft opgezet met Hellenic Train. In opiniepeilingen schrijft 72% van de ondervraagden de regering een doofpotpoging toe. Deze doofpotoperatie begon vanaf het allereerste begin van de misdaad met het bedekken van de plaats van delict, het “aanwijzen” van de stationschef als enige verantwoordelijke, met directe tussenkomst van de door de regering benoemde en “bereidwillige” leiding van de gerechtelijke macht, met vulgaire en seksistische aanvallen op de moeder van een van de slachtoffers Maria Karystianou en de families van de slachtoffers die vechten voor gerechtigheid.
“We wisten het niet” verklaarde de Griekse premier Mitsotakis. Maar op bevel van de regering werden vanaf de eerste nacht enorme hoeveelheden organisch materiaal van de bodem en ondergrond verwijderd van de plaats delict zodat er geen bewijs zou zijn, en drie dagen later volgde het schandalige dumpen van het gebied met niet-organisch materiaal om bewijs te vernietigen. De volgende dag schreef Mitsotakis in een toespraak de misdaad toe aan een “menselijke fout” van de stationschef en aan “al lang bestaande” beperkingen van de staat, waarmee hij Justitie een richting mee gaf over wie de schuldige zou zijn. En hij ging verder met het doen van openbare suggesties met betrekking tot het onderzoek naar de misdaad. Je kunt hier de bevindingen van de zaak tot nu toe lezen.
Algemene staking
Op 28 februari 2025 vond in Griekenland de grootste algemene staking in decennia plaats. Alle records van deelname aan rally’s werden gebroken in Athene, Thessaloniki, in alle steden en de golf verspreidde zich zelfs naar de meest afgelegen plaatsen.
In het centrum van dit massale verzet stond de arbeidersklasse, die door de kracht van de algemene staking letterlijk het hele land van de ene kant tot de andere stil legde. Spoorwegen, openbaar vervoer, schepen, havens en luchthavens kwamen tot stilstand. Metro’s en bussen werkten een paar uur lang alleen maar om mensen naar de rally’s te krijgen. Gemeenten, scholen, ziekenhuizen, de hele publieke sector was verlamd of functioneerde op essentiële punten ondermaats. Fabrieken, bouwplaatsen, banken, bedrijven, winkels, supermarkten en boerenmarkten gingen allemaal dicht. Op veel plaatsen werden de bazen zelf gedwongen om hun bedrijven voor de hele dag of voor een paar uur te sluiten om publieke verontwaardiging te vermijden.
Op de bijeenkomst in Athene luisterden mensen vanaf het podium naar de toespraken van studenten, spoorwegarbeiders, de nabestaanden van de slachtoffers van Tempi, de moeder van de buiten een politiebureau vermoorde vrouw Kyriaki Griva. ‘Weg met de regering van moordenaars’, ‘Privatiseringen doden’, ‘Ik heb zuurstof nodig’ waren enkele van de slogans.
Ontelbaar waren de spandoeken en blokken van de verenigingen die op een georganiseerde manier meeliepen in de demonstratie, evenals de studentenverenigingen en de spandoeken van de studenten van de bezette scholen en hogescholen. De Palestijnse Gemeenschap van Griekenland, de Alliantie Stop de Oorlog-Solidariteit in Palestina en veel mensen demonstreerden met Palestijnse vlaggen in de hand. Iets verderop demonstreerden de “8 maart stakingsbeweging”, de “overlevenden van de scheepsramp in Pylos” samen met hun advocaten en migrantenarbeiders, onder de vlag die eiste: “Straf de moordenaars van Pylos”.
De verwoede pogingen van de regering Mitsotakis om te voorkomen dat mensen zouden meedoen door metrostations te sluiten, preventieve arrestaties uit te voeren, duizenden politieagenten in te zetten die traangas en geweld afvuurden, zijn niet geslaagd. Iedereen ziet dat de rechtse regering geïsoleerd en in een staat van paniek is met haar politieke crisis op haar hoogtepunt.
Hoe kan de beweging winnen?
De rechtvaardiging voor de strijd zal niet komen van parlementaire procedures en moties van afkeuring door de oppositie. Niet alleen omdat de controle van het parlement in handen is van de schuldige meerderheid van “Nieuwe Democratie” die er alles aan doet om zichzelf te redden, maar ook omdat de parlementaire oppositie zelfs nu niet durft te reageren op de mensen die de regering op straat afkeuren.
De crisis van SYRIZA en de rest van reformistisch links heeft de laatste jaren grotere dimensies aangenomen. Het idee dat de crisis van parlementair links te wijten is aan het conservatisme van het volk, dat zogenaamd naar rechts is opgeschoven en geen links wil, worden weerlegd door de strijd van de arbeiders en de politieke ontwikkelingen. De arbeidersklasse strijdt, de regering wordt gehaat, “Nieuwe Democratie” verloor in één jaar vijftien punten van de beruchte 41% bij de parlementsverkiezingen (2023) naar 28% bij de Europese verkiezingen (2024) en zet haar weg naar beneden voort. Maar SYRIZA blijft zoeken naar oplossingen aan de rechterkant.
Resultaat zal komen van een sterke arbeidersbeweging die haar rechten, haar eisen en haar “programma” zal opleggen met haar eigen krachten en strijd om de controle over te nemen. Door ons leven boven hun winst te stellen. De massamobilisaties laten zien dat het mogelijk en noodzakelijk is om een links te versterken dat zich niet ‘voedt’ met electorale illusies en dat de macht van de arbeidersklasse niet onderschat. Links zou moeten ophouden zichzelf te zien als een groep kiezers en moet door actie, en geleid door de strategie voor een revolutionaire breuk met het kapitalisme, banden opbouwen met de klasse. De activiteiten van de SEK (de Griekse zusterorganisatie van de IS) en antikapitalistische links zijn verantwoording schuldig aan dit arbeidersalternatief.
De strijd voor de nationalisatie van de spoorwegen en alle geprivatiseerde diensten gaat de hele arbeidersklasse aan. Het is een strijd voor de veiligheid en het leven van hen die dagelijks worden geofferd op het altaar van de winst, van ziekenhuizen tot scholen, van treinen tot fabrieken. En omdat het een strijd is die haar collectieve macht versterkt, haar vakbonden, maar ook ons vermogen om beslissingen te nemen voor de samenleving als geheel.