Griekse crisis wordt dieper, maar Syriza doet stap terug

Syriza trok internationaal de aandacht van links nadat het in Griekenland 26 procent van de stemmen won tijdens de verkiezingen van vorig jaar juni. Daarbij kreeg het 72 zetels in het parlement. Maar de partij lijkt de bakens structureel te verzetten. De rechtervleugel won de discussie van links op haar conferentie medio juli in Athene.
24 september 2013

Door Amy Thomas

De opkomst van Syriza volgde op de spectaculaire ineenstorting van de Griekse PvdA-achtige Pasok, die veel steun verloor tijdens toenemende stakingen en protesten tegen haar alom gehate bezuinigingsbeleid. Syriza won zoveel stemmen door stelling te nemen tegen de betaling van de schuld en tegen bezuinigingen.

De Trojka, bestaande uit de Europese Commissie, het Internationaal Monetair Fonds en de Wereldbank, heeft samen met de Griekse regering de voorwaarden voor het ‘reddingsplan’ en de bezuinigingsmaatregelen vastgelegd, waardoor Griekenland in de eurozone kan blijven.

Maar binnen Syriza heeft de dominante rechtervleugel van Alexis Tsipras geweigerd om te breken met de EU. Deze wil onderhandelen over de Griekse schuld. Tsipras en zijn rechtvleugel hebben hun zinnen gezet op het winnen van meer stemmen in het Griekse parlement en het verzachten van het kapitalisme in Griekenland.

Onlangs heeft Syriza aangegeven dat ze zelfs bereid is om een coalitieregering te vormen met de Onafhankelijke Grieken, een nationalistische afsplitsing van de rechtse partij Nieuwe Democratie. Tsipras is ‘op een missie om Syriza om te vormen tot een regeringspartij in plaats van een samenwerkingsverband van linkse groeperingen’, aldus journalist en Griekenland-kenner Nick Malkoutzis.

Op de conferentie midden juli kwamen 3500 afgevaardigden vanuit heel Griekenland samen. Daar slaagde Tsipras erin om onafhankelijke, linkse en socialistische groeperingen binnen Syriza terug te dringen. Ze moeten in korte tijd volledig opgaan in de partij. De bedoeling hierachter is het afstompen van kritiek op de partijstrategie.

Op de conferentie deed het Linkse Platform voorstellen voor het verlaten van de eurozone, publieke controle over de banken en het nationaliseren van strategische sectoren van de economie. Alle voorstellen werden verworpen door 70 procent van de deelnemers aan de conferentie. Syriza veranderde ook haar politieke standpunt van helemaal niet betalen van de schuld naar het gedeeltelijk niet betalen en onderhandelen over de rest. Daarbij stapt het af van principes die juist zorgden voor haar spectaculaire opkomst en massale steun.

Bezuinigingsmaatregelen zullen de Griekse economie niet uit de kapitalistische crisis redden. Ze maken de economische situatie alleen maar erger. Daarom is het tragisch dat juist nu Syriza ervoor kiest om zich neer te leggen bij een andere vorm van bezuinigen. De partij zou juist nu haar invloed moeten gebruiken om de strijd van onderaf op te bouwen. Helaas blokkeerde Syriza afgelopen mei de actie van middelbare schoolleraren die staakten tegen hun ontslag.

Vlak na de Syriza-conferentie kondigde de Griekse regering een plan aan om nog eens 25.000 banen in publieke sector weg te snijden. Maar de Griekse arbeidersklasse is nog steeds in beweging. De massale driedaagse staking door gemeentewerkers, en de algemene staking om dat te ondersteunen, was medio juli een beproeving voor de regering.

Drie maanden geleden probeerde de regering de Griekse publieke omroep ERT te sluiten. Daarop bezetten Griekse mediawerkers het gebouw en bleven ze hun programma’s draaien onder arbeiderscontrole. Dit protest dwong een van de coalitiepartners om in juni uit de regering te stappen. Door op dit soort arbeidersacties voort te bouwen, groeit een echte bedreiging voor de macht van de Trojka en de Griekse elite.