Griekse arbeiders willen een schuldsanering van onderaf

De Griekse regering probeert de besluiten van de EU-top van vorige week te presenteren als een ‘helpende hand’ die de Griekse bevolking van de helft van hun schuldenlast verlicht. De bankiers waren schijnbaar zo vriendelijk om 100 miljard van de staatsschuld af te schrijven. Maar de aandelenmarkten reageerden de volgende dag op deze zogenaamde ‘knipbeurt’ door de aandelen van de banken met 15 procent te laten stijgen.
4 november 2011

Foto: Artsen en medicijnenstudenten protesteren buiten het ministerie van Gezondheidszorg, 2 november 2011.

Door Panos Garganas, vanuit Athene

De verklaring voor deze schijnbare tegenstelling is dat de ‘knipbeurt’ erg scheef verdeeld is. Griekse pensioenfondsen die veel geïnvesteerd hadden in staatsobligaties zullen zware klappen krijgen.

Maar Griekse schulden aan het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en de Europese Centrale Bank (ECB) blijven staan. Bovendien krijgen IMF, EU en ECB (ook bekend als de troika) veel macht over de Griekse begroting.

Geen wonder dat Griekse arbeiders woedend zijn.

En geen wonder dat premier George Papandreou een referendum had aangekondigd in januari over het ‘reddingspakket’. Deze beslissing benadrukt hoe zwak zijn regering eigenlijk is en hoe onzeker zelfs de Europese heersende klasse is van het pakket. Het intrekken van het referendum op 4 november onderstreepte dat opnieuw.

28 oktober was een nationale feestdag, waarop vanouds militaire parades worden gehouden om het Griekse verzet tegen Mussolini’s invasie in 1940 te vieren. Dit jaar gingen mensen de straat op en veranderden de parades in anti-regeringsdemonstraties.

In Thessaloniki werd de president gedwongen om het podium te verlaten waar hij de troepen het saluut zou afnemen. In veel andere steden moesten minder belangrijke ambtsdragers zich verbergen voor woedende massa’s.

De discussie over alternatieven ligt dus volledig open. Het vooruitzicht van herstructurering van schulden ofwel een ‘schuldsanering van bovenaf’ betekent vele lange jaren van ellende voor arbeiders. Volgens officiële voorspellingen zal de Griekse staatsschuld over tien jaar nog steeds 120 procent van het Bruto Nationaal Product bedragen, ook al wordt de huidige ‘knipbeurt’ doorgevoerd. Is er een manier om uit deze val te komen?

Antikapitalistisch links in Griekenland stelt een ‘schuldsanering van onderaf’ voor. Deze vooruitzichten verschillen als dag en nacht. Wanneer arbeiders het initiatief nemen om de schuld niet terug te betalen zou dat de banken pijn doen en verbetering voor werkende mensen betekenen. De kosten van de rentebetalingen aan banken is toegenomen van 10 miljard euro per jaar in 2007, toen de crisis begon, tot 18 miljard euro nu.

Rente

Als we ophouden deze enorme bedragen te betalen is het niet nodig om scholen en ziekenhuizen te sluiten of om lonen en pensioenen te verlagen. De loonlijst voor de hele overheid bedraagt 16 miljard euro, kleiner dan de rentebetalingen.

We betalen meer aan de bankiers die op de schuldenberg zitten dan aan alle leraren, verpleegkundigen en schoonmakers in openbare gebouwen samen. Het opheffen van de schuld en weigeren rente te betalen zou een enorme crisis in het bankensysteem veroorzaken. Dat is waarom een schuldsanering van onderaf hand in hand gaat met arbeiderscontrole over de banken.

Bankmedewerkers hebben samen de macht om te voorkomen dat de rijken hun geld verstoppen in belastingparadijzen in het buitenland, een actie die hen zou ruïneren. Ze hebben ook de macht om te voorkomen dat banken huizen in beslag nemen van mensen die hun hypotheek niet kunnen betalen.

Dit is geen droom. We zagen dat toen arbeiders besloten om de centrale computer te bezetten die elektriciteitsrekeningen verstuurt, en beloofden dat armen en werklozen niet zouden worden afgesloten als ze niet konden betalen.

Ambtenaren die het Griekse ministerie van Binnenlandse Zaken bezetten vertelden stakende gemeenteambtenaren dat zij elk bevel van de regering om stakers te ontslaan, zouden tegenhouden. Links moet zich sterk maken om deze initiatieven te verdedigen en te verspreiden. Dan kan arbeiderscontrole beginnen vorm te krijgen van onderaf.

Natuurlijk zal de ECB zich met hand en tand verzetten als Griekse arbeiders deze weg inslaan. Griekenland zou uit de euro gegooid worden en speculanten zouden elke nieuwe munt aanvallen die ervoor in de plaats kwam.

Dat is waarom we alle solidariteit nodig hebben die we kunnen krijgen van arbeiders in de rest van Europa. Maar het gevecht zal de moeite waard zijn. Samen kunnen we het vooruitzicht bieden op een wereld waarin menselijke behoeften voorrang krijgen boven graaiende bankiers.

Panos Garganas is lid van de SEK, de Griekse zusterorganisatie van de IS.