‘Grieks links moet verzet tegen bezuinigingen verbinden met strijd tegen fascisten’
In 2009 haalden de oude regeringspartijen samen nog 266 van de 300 zetels in het Griekse parlement. Nu is dat gedaald tot een totaal van 149. En zelfs dat is een misleidend aantal, omdat ze 50 zetels als ’bonus’ krijgen, door het Griekse kiesstelsel dat deze toekent aan de partij met de meeste stemmen.
De sociaal-democratische PASOK (vergelijkbaar met de PvdA, red.) won in 2009 nog 44 procent van de stemmen. Zondag kreeg PASOK nog niet eenderde van zijn vorige resultaat: maar 13 procent. De conservatieve Nieuwe Democratie daalde van 33,5 procent naar 19 procent en de uiterst rechtse LAOS-partij blijft onder de grens van 3 procent steken. Deze partij komt daardoor niet in het parlement.
Ongekend hoogtepunt
Opvallend is de grote verschuiving naar links. In totaal kregen in 2009 de linkse partijen 872.000 stemmen, nu 2.115.000. Met 33,75 procent van de stemmen vormt deze verkiezingsuitslag een ongekend hoogtepunt voor links.
In 1958 haalde Verenigd Democratisch Links (EDA) 25 procent van de zetels. Dat electorale succes ontketende toen een massale golf van arbeidersstrijd in de jaren ’60. Er was een militaire staatsgreep voor nodig in 1967 om die sociale dynamiek neer te slaan. Anno 2012 is de beweging veel sterker en de uitkomst van deze strijd kan dan ook heel anders zijn.
Het gaat hier niet om een ‘oppervlakkige’ electorale radicalisering. Er ging een golf van verzet aan vooraf. In december 2008 kwamen jongeren in Athene in opstand nadat de politie een 15-jarige scholier neerschoot. In 2010 en 2011 hadden we 17 algemene stakingen tegen pogingen van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en de Europese Unie (EU) om het land harde bezuinigingsmaatregelen op te leggen.
Activisten die midden in de verkiezingscampagne stonden, zorgden voor de verschuiving naar links. Ze zijn gehard door hun ervaring met stakingen, bezettingen en grote demonstraties waarbij ze werden geconfronteerd met politiegeweld.
Hun rol in de verkiezingscampagne verklaart voor een belangrijk deel de uitslag. Toen de verkiezingen werden uitgeroepen, probeerden zowel PASOK als ND de kiezers te chanteren. Zij beweerden dat een stem voor links zou betekenen dat Griekenland uit de eurozone zou stappen en in een economische wildernis terecht zou komen.
Uit opiniepeilingen bleek op dat moment dat Democratisch Links, de meest gematigde partij ter linkerzijde, het populairst was. Maar de steun voor links verhardde, de radicaal-linkse partij Syriza won terrein. Zondag kreeg Syriza bijna 17 procent van de stemmen, de communistische partij (KKE) 8,5 procent, Democratisch Links 6,1 procent en de antikapitalistische partij ANTARSYA kreeg 1,2 procent. Deze partij komt door de 3-procentsgrens niet in het parlement, maar verdrievoudigde wel het aantal stemmen van 25.000 in 2009 naar 75.000 nu.
Schaduw van fascisme
De enige donkere schaduw in de uitslagen is het succes van de partij Gouden Dageraad. Deze neonazi’s kregen bijna 7 procent van de stemmen en daarmee 21 parlementsleden. Veel Grieken waren zich niet bewust dat ze op nazi’s stemden, want Gouden Dageraad gebruikte anti-bezuinigingsretoriek. Daarnaast reageerde links traag om de ware identiteit van de nazi’s te onthullen.
Gouden Dageraad profiteerde ook van de zeer racistische campagne van ND en PASOK. Beide partijen richtten hun pijlen op illegale immigranten: ND-leider Samaras beloofde de binnensteden ‘schoon te vegen’ van migranten. En de PASOK-minister van Openbare Orde, die niet overtroefd wilde worden, begon met het opsluiten van mensen in detentiekampen.
Dus links in Griekenland moet tegelijkertijd zijn antifascistische campagne opvoeren én de strijd tegen bezuinigingen. Waarschijnlijk leidt de politieke crisis binnen een paar weken tot nieuwe verkiezingen, als blijkt dat de oude coalitiepartners geen regering kunnen vormen.
De trojka van EU, IMF en Europese Centrale Bank wordt geconfronteerd met toegenomen instabiliteit in Griekenland op het moment dat de economische crisis verdiept. Voor activisten ligt de uitdaging erin om de electorale opmars van links om te zetten in een sterkere beweging tegen de bezuinigingen.
De trojka heeft als kortetermijndoel gesteld om een nieuwe ronde van bezuinigingen door te voeren van 11 miljard euro direct na de verkiezingen. Met de openingen die de verkiezingsuitslag biedt, kunnen deze bezuinigingsplannen worden gestopt.
Op het Marxisme Festival, zaterdag 19 mei om 12.45, spreken Dimitris Pavlopoulos en Yiorgos Vassalos over ‘Greece: from revolt to revolution?’
Het artikel is een vertaling van de Socialist Worker. Panos Garganas is hoofdredacteur van Arbeiderssolidariteit, de krant van onze Griekse zusterorganisatie SEK.
______________________________________________________________________________________________________________________
Video: leider van nazipartij Gouden Dageraad houdt toespraak in de stijl van Hitler