Griekenland: ‘Van onderaf de bondstop dwingen algemene stakingen af te kondigen’

Sotiris Kontogiannis van de SEK (Socialistische Arbeiderspartij) is betrokken bij ANTARSYA, de antikapitalistische formatie in Griekenland die recent een verkiezingsoverwinning boekte. Ewout van den Berg sprak met hem.
19 april 2011

De Nederlandse minister van Financiën De Jager prees de Griekse privatisering van 50 miljard euro aan staats-eigendom. Hij noemde dit een ‘hele goede manier van saneren, zonder de economie te schaden’. Is dit zo eenvoudig?

Het is paranoïde: de afgelopen twintig jaar is Griekenland erin geslaagd om 20 miljard euro aan staatseigendommen te privatiseren. Niemand gelooft dat ze 50 miljard bij elkaar kunnen krijgen in een paar jaar. Hiervoor zijn drie redenen: de meest winstgevende onderdelen zoals de Griekse Telecom zijn al verkocht, de crisis in Griekenland heeft investeerders afgeschrikt en de vakbonden in de overgebleven staatsbedrijven zijn sterk.

De regering is gehaat en zwak. De regerende sociaaldemocraten van PASOK verloren meer dan een miljoen stemmers in de verkiezingen. Vicepresident Theodoros Pangalos werd onlangs door een boze massa aangevallen met yoghurt toen hij werd gespot in een restaurant. De oproerpolitie moest worden ingeschakeld om hem van zijn diner te kunnen laten genieten! Er zijn constante geruchten dat het kabinet zal vallen en dat er vervroegde verkiezingen komen.

Wat zijn de gevolgen van het plan van de Europese Centrale Bank, de EU en het IMF, de zogenaamde ‘trojka’?

De regering en de trojka hebben een tweeledige strategie: het verkleinen van de tekorten om Griekenland weer aantrekkelijk te maken voor investeerders en het verhogen van de Griekse concurrentiekracht door het verlagen van de lonen. Maar tot nu toe heeft deze strategie gefaald: de status van Griekenland is verlaagd naar die van ‘vuilnis’, investeerders eisen hoge rentes voor Griekse staatsobligaties en de prijzen en inflatie stijgen.

Ondertussen is de werkloosheid gestegen naar 15 procent. Mensen zijn boos en zoeken naar manieren om terug te vechten. De meest spectaculaire vorm van protest vindt plaats in het dorp Keratea, waar de regering een grote vuilnisbelt wil bouwen. Er zijn harde confrontaties geweest met de oproerpolitie. De massa die minister Pangalos aanviel kwam ook uit Keratea.

De regering wil ook het onderwijs hervormen waardoor honderden scholen moeten worden gesloten en duizenden leraren worden ontslagen. Het hart van het verzet ligt bij de vakbeweging. In de anderhalf jaar dat deze regering aan de macht is, zijn zij geconfronteerd met tien algemene stakingen! En deze zijn slechts het topje van de ijsberg: er gaat bijna geen dag voorbij zonder een staking, demonstratie of een confrontatie tussen arbeiders en politie.

Werknemers van het openbaar vervoer zijn bijna in permanente staking tegen de bezuinigingen: prijskaartjes stijgen met 40 procent, er zijn gedeeltelijke privatiseringen, salarissen worden verlaagd.

De algemene stakingen zijn afgekondigd door de vakbonden van de private en publieke sector. Beide worden gecontroleerd door PASOK-bureaucraten die eigenlijk de staat steunen. Maar zij worden van onderaf ge-dwongen om de stakingen af te kondigen.

Overal in Europa neemt racisme toe samen met de bezuinigingen. Hoe zit dat in Griekenland?

Ook hier probeert de regering de schuld van de crisis in de schoenen te schuiven van migranten. Zo heeft zij voorgesteld om een ‘muur’ te bouwen aan de grens met Turkije om ‘illegale immigratie’ tegen te houden.

Maar deze verdeel-en-heersstrategie werkt averechts. Duizenden immigranten liepen met hun spandoeken in de algemene stakingen mee. Ook de recente hongerstaking van 300 immigranten was een zware slag voor de regering. Na een boel ophef en het beschuldigen van links van het ‘opjutten’ van de beweging voor politieke doeleinden, werden vier ministers gedwongen de migranten te ontmoeten om een compromis te bereiken. De regering was doodsbang voor een herhaling van rellen zoals eind 2008, toen de politie een 15-jarige scholier doodschoot.

Wat is de betekenis van de verkiezingen voor antikapitalistisch links?

Onze alliantie ANTARSYA vergrootte haar deel naar 2 procent van de stemmen, een kleine maar toonaangevende overwinning. We hebben dan ook een belangrijke rol gespeeld in het organiseren van de strijd en het opbouwen van de druk om de grote bonden een algemene staking te laten uitroepen.

ANTARSYA heeft een ‘antikapitalistisch programma’ voorgesteld tegen de crisis: het stopzetten van de betalingen aan bankieren en speculanten, de annulering van de staats-schuld, het nationaliseren van de banken onder arbeiderscontrole en het uit de eurozone en EU stappen. Ons programma is niet alleen in scherp contrast met de regering, maar ook met de rest van links, dat zich richt op het onderhandelingen met de trojka en crediteuren. Dit betekent dat het nog steeds van arbeiders vraagt om een deel van de schulden te betalen.

Dit electorale succes heeft antikapitalistisch links ook uit de obscuriteit getrokken. ANTARSYA heeft nu meerdere leden in lokale raden en gemeenteraden. Er is een grote mogelijkheid dat we de kiesdrempel van 3 procent zullen halen in de volgende landelijke verkiezingen.

Sotiris Kontogiannis spreekt in het weekend van 21 en 22 mei op het Marxisme Festival in Amsterdam.

Lees ook:

Het neoliberale aanvalsplan van de EU
Ierland: ‘Meer banen in de publieke sector, in plaats van geld in de banken’

Nederland: ‘Werknemers, kaderleden en vakbondsbestuurders moeten hun collega’s in Europa opzoeken’