Geen tranen om Terre’Blanche

Afgelopen zondag werd ik wakker met het nieuws over de dood van Eugene Terre’Blanche, de beruchte leider van de blanke Afrikaner Weerstandsbeweging (AWB) in Zuid-Afrika. Mijn vrije dag kon niet beter beginnen. Ik leefde zelf het grootste deel van mijn leven in Zuid-Afrika en herinner me Terre’Blanche als een berouwloze racist. De meeste media zetten hem nu vooral neer als een clown – eerder als iemand om je voor te schamen, dan als een moordenaar. Maar hij terroriseerde en vermoordde zwarte Zuid-Afrikanen.

Door Viv Smith

Tot aan zijn verdiende dood moedigde Terre’Blanche grootschalig geweld aan tegen zwarten. Als voormalig politieagent richtte Terre’Blanche de AWB op in 1973, nadat hij teleurgesteld was geraakt in wat hij zag als de ‘verzwakking van de witte heerschappij’. Terre’Blanche paradeerde rond op een paard, begeleid door bewapende bewakers in uniformen met zwarte shirts. Het AWB-logo is een bewerking van het nazi-logo, het hakenkruis.

Terre’Blanche en de AWB hebben vele gewelddadige acties op hun naam staan. Hiermee probeerden zij het land in een burgeroorlog te storten. Ze probeerden de verkiezing van Nelson Mandela als Zuid-Afrikaanse president en de overgang naar heerschappij door de zwarte meerderheid te verhinderen.

Zo viel de AWB in 1991 een bijeenkomst aan, gehouden door de toenmalige president De Klerk. Een aantal mensen raakten gewond tijdens de aanval. In 1993 leidde Terre’Blanche de aanval op de onderhandelingen tussen meerdere partijen bij het Kempton Park World Trade Centre, waarbij ze met een gepantserde vrachtwagen door de deur reden.

In 1994 verzamelde de AWB vrachtwagens vol met blanke boeren, om naar het ‘onafhankelijke zwarte moederland’ Bophuthatswana in Zuid-Afrika te gaan. De beelden die de wereld over gingen toonden drie boeren die door de plaatselijke politie werden neergeschoten terwijl ze het gebied ontvluchtten. Maar zij hadden granaten van hun vrachtwagens afgegooid. Een onvoorstelbaar aantal burgers was door hen neergeschoten of vermoord. Het was een teken dat het genadeloze apartheidsregime op de knieën was gebracht.

De AWB begon vervolgens een bomcampagne, waarbij 21 overwegend zwarte mensen de dood vonden. Terre’Blanche nam later de ‘morele’ verantwoordelijkheid op zich voor deze aanvallen tijdens een verklaring voor de bekende Waarheidscommissie. Er werd hem immuniteit van verdere vervolging verleend.

Terre’Blanche kreeg uiteindelijk toch zes jaar gevangenisstraf in 1997 nadat hij pompbediende John Ndzima in 1996 zwaar had toegetakeld, waarbij hij zijn hond op hem had losgelaten. Hij werd ook vervolgd voor een poging tot moord op Paul Motshabi, een bewaker en arbeider op de boerderij van Terre’Blanche. Motshabi raakte verlamd en liep hersenletsel op. Terre’Blanche moest in 2001 de cel in, maar werd na slechts drie jaar cel weer vrijgelaten.

Terre’Blanche was gedurende zijn leven vastbesloten om zwarte mensen te onderdrukken – bewapend en met de vuist. De rechtse blanken zeggen dat zijn moord het zoveelste geval is van zwart geweld tegen onschuldige blanken in Zuid-Afrika. De waarheid is dat zwarte mensen de werkelijke slachtoffers zijn.

In een land waar 79 procent van de bevolking zwart is, wordt 96 procent gecategoriseerd als arm dankzij de erfenis van de apartheid. Zo’n 18 miljoen mensen leven van minder dan 2 dollar per dag. Niet Terre’Blanche, maar de twee arbeiders die worden beschuldigd van zijn moord zijn degenen die onze sympathie verdienen. Ze zouden slachtoffer worden van een onbeschrijfelijk misbruik, door armoede gedwongen te werken voor een fascist die hen zag als minder dan dieren.