Geen ontkomen aan krimp
Foto: Maastricht Aachen Airport
Op 3 juni namen de Provinciale Staten een besluit over het sluiten van MAA. Op de stoep voor het Gouvernement (het provinciehuis van Limburg) stonden voor- en tegenstanders van sluiting tegenover elkaar.
De tegenstanders van MAA scandeerden ‘Sluiten! Sluiten!’, waarna de sfeer in een wedloop dreigde te ontaarden. Want de werknemers van het vliegveld zetten vervolgens ‘Open! Open!’ in – zij waren door hun werkgever opgetrommeld met kanten- klare spandoeken met de leus ‘We zien ze graag vliegen’. In reactie zetten de Internationale Socialisten de leus ‘Klimaatbanen ja, stop MAA’ in om de patstelling te doorbreken. Medestanders tegen MAA namen de leus snel over en de strijdlust van de vliegveldwerknemers sloeg als een blad om. Net als bij het Sterrebos doen hun bazen hen geloven dat de klimaatbeweging tegen werkgelegenheid is.
Veel demonstranten hadden de illusie impact te kunnen hebben op de besluitvorming in de Provinciale Staten. Maar het was duidelijk dat het oordeel allang vast lag: De Limburger publiceerde al weken artikelen die vooral de opening bepleitten. Daarnaast lieten twintig hotels en congrescentrum MECC in Maastricht meermaals een paginagrote advertentie plaatsen om het vliegveld open te houden. Uiteraard stemde de rechtse meerderheid in de Provinciale Staten (waaronder PVV en FvD) voor het openhouden van het vliegveld. Weliswaar met wat slagen om de arm, maar die zullen later dit jaar weer als sneeuw voor de zon verdwijnen als Schiphol om regionale support roept.
Klimaatbanen
Het zijn neoliberale politici die het sprookje van de luchtvaartsector als banenmotor blijven voeden. In 2021 beweerde de branchevereniging voor luchtvaart dat er 3300 mensen zouden werken voor MAA. Stop MAA-activisten gingen daartegen in het geweer en toonden aan dat het om maximaal 900 banen gaat.
Maar een handvol grote bedrijven heeft een onevenredig deel aan de CO2-uitstoot: de lucht- en scheepvaartsector heeft zich handig buiten de klimaatbesprekingen gelobbyd. Dit is dezelfde sector die geen belasting betaalt over hun kerosinegebruik.
Net als bij Nedcar rond de kap van het Sterrebos zijn de werknemers van MAA niet de boosdoener in dit verhaal. Zij zouden ondersteuning moeten krijgen naar duurzamer werk. De vakbond heeft jaren geleden geijverd voor het Kolenfonds, zoiets moet er ook komen voor vliegveldwerknemers.
Het luchtruim boven Zuid-Limburg zal voorlopig echter nog voller worden als de Amerikaanse e-commercegigant Amazon, die sinds kort een dependance in Heerlen heeft, op volle kracht gaat draaien. En vlak over de grens proberen Belgische activisten de komst van de Chinese webshop Alibaba tegen te houden, wat een uitbreiding van vliegveld Bierset naast Luik betekent. Bierset is het enige vliegveld in Europa dat nachtvluchten toestaat.
Dit vereist een aanscherping van de lokale beweging tegen MAA, zoals het aansluiten bij de klimaatbeweging. Voor veel activisten is geluidsoverlast nu het prangendste argument. Dat is begrijpelijk, want nergens in Nederland staan woningen zo dichtbij een vliegbaan als bij MAA, namelijk 140 meter. Maar met not-in-my-backyardsentimenten weet Stop MAA niet de jongeren te mobiliseren die in hun politieke analyse vaak al veel verder zijn.
Om breder te mobiliseren moeten we daarom als links een scherper alternatief perspectief bieden. Als maatschappij zullen wij moeten ombuigen naar klimaatbanen. Klimaatbanen zijn banen die direct de uitstoot verminderen die de wereld verwarmt. We moeten ook ombuigen naar meer collectieve milieuvriendelijkere vervoerssystemen. Gratis openbaar vervoer is een enorme banenmotor: het Europese spoornetwerk zou enorm moeten worden uitgebreid en dit moet in publieke handen komen.