Frankrijk op de barricade: ‘Dit gaat om meer dan de pensioenleeftijd alleen’

Aanhoudend verzet van arbeiders, studenten, scholieren en uitkeringsgerechtigden brengt Frankrijk samen in een overweldigend massaprotest tegen Sarkozy’s aanval op het pensioenstelsel. Vandaag vindt opnieuw een algemene staking plaats, die in meer dan 200 steden gepaard zal gaan met demonstraties en acties. Ondertussen zet de staking bij de olieraffinaderijen die inmiddels al een week duurt de Franse elite verder onder druk, op de vooravond van de stemming over het pensioenvoorstel.

In de afgelopen week vonden reeds twee landelijke actiedagen plaats, op 12 en 16 oktober, waaraan alle belangrijke vakbonden van het land deelnamen. Op 12 oktober namen ruim 3,5 miljoen arbeiders deel aan een algemene staking, op 16 oktober waren het ruim drie miljoen Fransen die de straat opgingen. Maar sommige groepen arbeiders zetten hun acties voort tussen de actiedagen in, en beslissen van dag tot dag of ze zullen doorgaan met staken.

De protesten richten zich tegen de herziening van het Franse pensioenstelsel, die de pensioenleeftijd van 60 naar 62 jaar zou opvoeren. Het pensioenvoorstel is het geesteskind van Sarkozy, en wordt waarschijnlijk midden deze week in de Franse Senaat definitief in stemming gebracht.

Jeroen van der Starre en Peter van Eerbeek uit Nederland bezochten namens de IS afgelopen weekend een antikapitalistisch congres in Parijs op uitnodiging van de NPA, de Nouveau Parti Anticapitaliste. Ze demonstreerden op zaterdag ook mee met 300 duizend anderen. Er was een demonstratie van de grote vakbonden CGT en CFDT vanaf de Place de la Republique en een andere demonstratie van vooral jongeren en docenten, die bij elkaar kwamen op een gezamenlijk eindpunt.

Jeroen: ‘De demonstratie in Parijs was enorm groot en strijdbaar, de zee van mensen was zo groot dat er naar voren en naar achteren geen einde aan leek te komen. Vanaf Place de la Republique liepen demonstranten in twee brede straten die parallel aan elkaar lopen, omdat het niet te doen was om iedereen door één straat te krijgen. De gematigde vakbond CFDT vulde de ene straat, de radicalere CGT de andere. Overal klonk de oproep voor een algemene staking. Het is duidelijk dat de activisten niet van plan zijn om te zwichten voor de aanval van Sarkozy.’

Oliearbeiders

Steeds meer medewerkers van de spoorwegen leggen het werk neer en truckers houden het verkeer op door langzaam te rijden. In een voorstad van Parijs liep een protest bij een middelbare school uit de hand. De politie zette traangas in tegen de actievoerders die de school hadden bezet.

De grootste bedreiging voor de regering komt op dit moment van de oliearbeiders, een van de best betaalde secties van de Franse arbeidersklasse. Hun acties in de havens en de twaalf olieraffinaderijen in het land veroorzaken tekorten aan benzine en diesel. Op de internationale luchthaven Charles de Gaulle, de grootste van Frankrijk, zal deze week de brandstof opraken als de stakingen voortduren, zodat de vliegtuigen daar vast komen te staan.

De regering doet zijn best om te ontkennen dat er een tekort is. Zij benadrukte vorige week al dat een aantal bezette brandstofdepots was ‘schoongeveegd’. Ondertussen zitten 1500 tankstations zonder benzine en krijgen vliegtuigen met bestemming Frankrijk te horen dat zij extra moeten tanken, omdat er in Frankrijk onvoldoende kerosine is.

De stakingen en demonstraties hebben duidelijk succes. Om te kunnen winnen moet de druk echter worden opgevoerd: de stakingen moeten permanent worden in plaats van steeds één dag. Jean-Pierre Delannoy, een vertegenwoordiger van metaalarbeiders in de vakbondsfederatie CGT, zegt dat zijn leden ‘het zat zijn om alleen maar over straat te wandelen.’ Hij is het niet eens met de koers van de vakbondstop om afdelingen ieder voor zich te laten bepalen of ze gaan staken.

Permanente staking

Kortom: er moet een permanente staking komen. Op sommige plaatsen is die al aan de gang: havenarbeiders in Marseille staken al sinds de zomer tegen de privatisering van het havenbedrijf en tegen de pensioenplannen. Volgens vakbondsbestuurder Pierre Brossat willen de vakbondsleden ‘staken om te winnen. Dat betekent permanent staken, en een algemene staking die de economie platlegt en de bazen in de portemonnee treft.’

Dat gebeurt echter niet als het aan de vakbondsleiders ligt. Zij steunen tot nog toe de stakingen, maar lopen opvallend genoeg niet vooraan. Zij zeggen ook dat zij verdere stakingen zullen afwijzen als de Senaat de pensioenwet deze week aanneemt. Een senaatsbesluit is immers ‘democratisch’.

Maar dat argument is onzin: 69 procent van de Fransen steunt de stakingen tegen de pensioenafbraak, en 54 procent steunt een algemene staking als de regering het plan niet terugneemt. Door de staking niet langer te steunen handelen de vakbondsbazen in het belang van de heersende klasse.

Om een doorbraak te forceren stuurde de regering afgelopen vrijdag de mobiele eenheid op stakende arbeiders af om de blokkade van vier oliedepots te breken. De regering hoopt dat het gebrek aan een antwoord van de vakbondstop op de aanvallen leidt tot demoralisatie en een einde aan de stakingen. Nadat het aantal demonstranten afgelopen zaterdag ‘slechts’ drie miljoen bedroeg riepen rechtse politici dat het Franse volk begint in te zien dat er ‘geen keuze is’ en dat de stakers zich bij het onvermijdelijke moeten neerleggen: bezuinigen moet.

Symbool

Maar op de demonstraties is sprake van een volledig ander sentiment, dat bovendien veel verder gaat dan het thema van de pensioenleeftijd alleen. Peter van Eerbeek: ‘De Franse media vragen zich af hoe het komt dat jongeren zich zo druk maken om de pensioenleeftijd. Ze zien blijkbaar niet in dat deze beweging inmiddels over veel meer gaat: de aanval op de pensioenen is het symbool van het overheidsbeleid om normale mensen te laten betalen voor de crisis.’

De beweging tegen de verhoging van de pensioenleeftijd is daarmee een strijd geworden over de toekomst van Frankrijk en Europa. Peter: ‘Het is een gevecht tegen neoliberalisme, tegen het Europa van de multinationals en voor een solidair Europa dat mensen boven winst plaatst.’

Frankrijk staat dus op een tweesprong. Een nederlaag in deze strijd zal de deur open zetten voor verdere aanvallen op de rechten van arbeiders, scholieren en studenten. Maar als de stakingen doorzetten dan kan Sarkozy gedwongen worden zijn plannen in te trekken. Zo’n prestatie zal een belangrijk effect hebben op de rest van Europa, waar alle regeringen kaalslag willen plegen om de rijken te ontzien. De Franse arbeiders, studenten en scholieren zullen hiervoor echter zelf het initiatief moeten blijven nemen.