Frankrijk: Massaprotest tegen politiegeweld

In veel landen is de afgelopen maanden op grote schaal geprotesteerd tegen de politiemoord op George Floyd. Ook in Frankrijk is de strijd tegen racisme opnieuw losgebarsten.

In ieder land verschillen de specifieke aanleiding en context voor de protesten en daarom hebben ze overal een andere focus. Door de koloniale geschiedenis van Frankrijk kent dit land veel inwoners en immigranten uit Noord-Afrikaanse landen als Algerije, Marokko en Tunesië. Net als in Nederland heerst er enorm veel islamofobie in de Franse samenleving, onder andere doordat zij structureel als zondebok worden aangewezen voor de bezuinigingen van president Macron.

Adama Traoré

In Frankrijk wordt de naam van Adama Traoré veel genoemd. Traoré, een 24-jarige zwarte man, werd in 2016 op een vergelijkbare manier als George Floyd door de politie om het leven gebracht. In 2016 bracht dit al enorme menigtes op de been en werd ‘Gerechtigheid voor Adama’ de meest gebruikte leus tegen Frans politiegeweld, dat met name gericht is tegen jongeren met een migratieachtergrond.

We zien vrijwel overal dat de coronamaatregelen met name gemarginaliseerde groepen extra hard raken. Dit is in Frankrijk niet anders. Sinds het begin van de lockdown in Frankrijk is de politie Arabieren, moslims en mensen van kleur meer gaan lastigvallen, zo vertellen demonstranten. De politie lijkt iedere gelegenheid aan te grijpen om geweld te gebruiken of tot arrestatie over te gaan.

Een voorbeeld dat veel weerklank vindt in de protesten is het geval van Mohamed Gabsi. Er is beeldmateriaal opgedoken waarop te zien is hoe Gabsi in april aan zijn haren over de straat wordt gesleurd door drie politieagenten. Toen Gabsi in het ziekenhuis aankwam, bleek dat hij een hartaanval had gehad in de politieauto, terwijl twee politieagenten bovenop hem zaten. Een woordvoerder van de Franse Human Rights League noemt de dood van Gabsi representatief voor ‘de manier waarop de armen worden gedood.’

Repressie

De vele protesten gaan tegen de lockdownmaatregelen in en zoals we van de Franse staat gewend zijn is het politieoptreden zeer hard. Ook hier worden vreedzame demonstranten met traangas en knuppels verdreven. Ondertussen verdedigt de chef van de politie de repressie. Hij heeft het zelfs gepresteerd om in een brief aan agenten zijn sympathie uit te spreken voor ‘de pijn die ze voelen vanwege de aantijgingen van geweld en racisme uit de hoek van social media en activistische groepen.’

Maar er zijn sterke ontwikkelingen in Frankrijk. De afgelopen jaren hebben we ongekend grote protesten gezien van de Gele Hesjes tegen het afbraakbeleid van Macron. Er lijkt zich een voorzichtig begin te vormen van een verenigde strijd, waarin de strijd tegen racisme en de strijd tegen de bezuinigingen samenkomen. De Gele Hesjes-beweging is inmiddels haast vertrouwd met het politiegeweld van de staat. Deze gedeelde ervaring met de staat en het politieapparaat kan de basis vormen voor gedeelde strijd.

Het is nog verre van zeker, maar zowel in Nederland als in Frankrijk valt te verwachten dat de coronacrisis wordt gebruikt om nog meer bezuinigingen door te voeren. Deze bezuinigingen zullen de levens van werkende mensen nog moeilijker maken en de toegang tot sociale zekerheid zal verslechteren. Daarnaast zien we dat de lockdown in Frankrijk ook werd gebruik tegen de beweging die opkwam tegen de pensioenafbraak.

Massaprotest

Zo vond er op 14 juni een antiracismeprotest plaats in Parijs, dat was georganiseerd door het comité voor Adama Traoré. Aan dit protest deden volgens de organisatie ruim 120.000 demonstranten mee. Verschillende groepen hebben elkaar gevonden en steunen elkaar.

De zus van Traoré vertelt: ‘we hebben bondgenootschappen gecreëerd met de vrouwen uit de schoonmaak, met de gele hesjes en met zorgmedewerkers. Vandaag zijn we er voor de zorgmedewerkers, schoonmakers en bezorgers die tijdens de crisis het land draaiende hebben gehouden. It’s all of us!’ En er zijn spandoeken gezien met leuzen als ‘+ Hospital beds, – Police crimes’ waarmee investeringen in de zorg in verband worden gebracht met desinvesteren in de politie.

Natuurlijk liet ook extreemrechts zijn gezicht zien tijdens deze demonstratie. Er werd een grote banner aan een gebouw gehangen met de teksten: ‘anti-wit racisme’ en ‘white lives matter’. Het is tekenend voor het zelfvertrouwen van extreemrechts dat ze een dergelijke tegenactie ondernemen tijdens een demonstratie van zo’n formaat. Bewoners van het gebouw hebben echter vanaf hun balkon het doek met messen en scharen kapotgemaakt, onder luid gejuich van de demonstranten beneden.

Het is te hopen dat deze twee sterke bewegingen tegen racisme en het afbraakbeleid zichzelf verder organiseren en de Franse staat verder onder druk kunnen zetten. Samen kunnen deze bewegingen de belangen van werkende mensen weer centraal stellen in de samenleving.