Frankrijk: Macron toont zijn minachting voor de democratie
Feministisch protest tegen extreemrechts op 23 juni in Parijs (copyright: Phototheque Rouge)
Zeven weken geleden werd de partij van president Macron verslagen bij de parlementsverkiezingen in Frankrijk. Hij verloor meer dan 90 zetels. Voor de verkiezingen hadden ze al een minderheidsregering. Maar Macron heeft tot nu toe geweigerd om een linkse premier te benoemen, ondanks het feit dat de linkse alliantie Nieuw Volksfront de grootste groep parlementsleden is in het parlement, met meer dan 185 zetels tegen de 160 van Macron. Jean-Luc Mélenchon, een leider van de France Insoumise, heeft de president ervan beschuldigd “een alleenheerser” te zijn die “chaos veroorzaakt”.
Macron verklaart de oorlog aan de France Insoumise
Ondertussen heeft Macron geprobeerd om het laatste beetje politiek kapitaal uit het succes van de Olympische Spelen en Paralympische Spelen te halen door atleten te onderwerpen aan gênant lange omhelzingen, terwijl zijn handlangers een soort links-rechts coalitie proberen samen te stellen. De prioriteit, zeggen de antidemocratische Macronisten, is om “extremisten van links en rechts” uit te sluiten – dat wil zeggen de France Insoumise, de meest radicale van de vier partijen in de linkse alliantie, en de fascistische Rassemblement national. Ze zijn dus op zoek naar een premier, bij voorkeur van een linkse partij, die het radicale programma van de NPF verwerpt en de France Insoumise haat. De traditioneel rechtse Republikeinen steunen Macron door te zeggen dat ze onmiddellijk een motie van wantrouwen zullen voorstellen als er ministers van de France Insoumise in de nieuwe regering zitten, maar niet als er een zachte linkse alliantie met Macron is.
Macron heeft in feite de oorlog verklaard aan de France Insoumise. Rima Hassan, een FI-Europarlementariër, publiceerde een pro-Palestijnse tweet waarin ze erop wees dat zelfs de Verenigde Naties de gebeurtenissen van 7 oktober jongstleden niet behandelden als terroristische aanslag en dat buiten de Westerse mogendheden bijna niemand Hamas als een terroristische organisatie afwijst. Hierop organiseerde Macron 51 van zijn parlementsleden om te eisen dat de parlementaire immuniteit van Rima Hassan zou worden opgeheven en dat ze zou worden berecht voor steun aan terrorisme. Hij hoopt dat dit soort verzonnen “schandalen” het Nieuwe Volksfront zal verdelen en verzwakken. De rechtse media zullen op walgelijke wijze proberen te beweren dat er een verband is tussen principieel verzet tegen de genocide in Gaza en de afschuwelijke antisemitische aanval op een synagoge in La Grande Motte in Zuid-Frankrijk dit weekend.
In zijn toespraak tijdens de viering van de 80e verjaardag van de landing van de geallieerden in Zuid-Frankrijk, bereikte Macron het toppunt van hypocrisie door te verklaren: “We mogen niet toegeven aan verdeeldheid”. Dit is de president die iedereen twee jaar langer liet werken en de werkloosheidsuitkering verlaagde, terwijl hij de vermogensbelasting afschafte, de gele hesjes wreed onderdrukte en moslims demoniseerde.
Kan Macron de linkse alliantie opsplitsen?
De zombieregering van Macron, die officieel is afgetreden, zet haar werk tegen ons voort. Darmanin, minister van Binnenlandse Zaken, wakkert islamofobie rabiaat aan, omdat hij weet dat de linkse strijd op dit punt zal worden gedempt. Een moslimprediker uit Pessac in het zuidwesten van Frankrijk wordt bedreigd met deportatie omdat hij Palestina verdedigt en omdat hij heeft verklaard dat Frankrijk “een islamofoob land is”. En een grote moskee in Marseille wordt bedreigd met sluiting door de politie op basis van verzonnen beschuldigingen.
De bezuinigingen gaan ook door. De ex-premier Gabriel Attal heeft brieven gestuurd naar de ministers van Volksgezondheid, Onderwijs en anderen, waarin hij hen vertelt dat ze het komende jaar honderden miljoenen euro’s in reële termen moeten bezuinigen op hun budgetten. Zelfs centrumrechtse parlementsleden zoals Charles de Courson protesteren dat “het niet goed is voor de democratie” als een regering die in theorie is afgetreden na haar verkiezingsnederlaag dit doet.
Op 23 augustus ontmoette Macron de hoofden van alle politieke partijen en beloofde hij kort daarna een premier te kiezen. Hij hoopt de democratische procedure te kunnen omzeilen en Lucie Castets niet te benoemen, een kandidaat die loyaal is aan het radicale NPF-manifest en met wie de vier linkse partijen hebben ingestemd.
In deze zich langzaam ontwikkelende maar diepe crisis onthullen de vier partijen van de linkse alliantie (France Insoumise, Socialisten, Communisten en Groenen) hun politieke verschillen, hoewel nog geen enkele partij de gelederen heeft gebroken om een alliantie te vormen met de mensen van Macron. Geconfronteerd met de weigering van Macron om Lucie Castets te benoemen, heeft de France Insoumise gedreigd met een afzettingsprocedure tegen hem. Dit initiatief werd veroordeeld door de leiding van de Communistische Partij en de leiders van de Socialistische en Groene partijen distantieerden zich van een dergelijke “ontwrichtende” suggestie.
De massamedia voeren een koortsachtige campagne om Macrons keuzes voor te stellen als verstandig en goed voor het land, hoewel linkse leiders regelmatig uitgebreid (en agressief) worden geïnterviewd op tv. Alternatieve media spelen een belangrijke rol, vooral voor linkse activisten en sympathisanten: een 90 minuten durende analyse van de huidige politieke situatie door Jean-Luc Mélénchon werd 400 000 keer bekeken op YouTube, net als een recent televisie-interview met Marine Tondelier, leider van de Groene Partij.
De strijd voorbereiden
Eind augustus is de traditionele tijd voor politieke zomerscholen in Frankrijk. Meer dan vijfduizend mensen nemen deel aan de vierdaagse zomerschool France Insoumise in Valence; er zullen 116 bijeenkomsten plaatsvinden. Belangrijke sprekers zijn Lucie Castets, Olivier Besancenot van de Nieuwe Antikapitalistische Partij en Assa Traore, die een inspirerende campagne voert tegen politiegeweld en racisme sinds haar broer in 2016 door de politie werd vermoord. De Communistische Partij houdt haar zomerschool over drie dagen, met 66 bijeenkomsten. Tweeduizend vijfhonderd activisten luisterden enthousiast naar Lucie Castets op de zomerschool van de Groenen op 22 augustus, en aan de zuidkust komen enkele honderden mensen vier dagen bijeen op de zomerschool van de Nieuwe Antikapitalistische Partij. Overal debatteren activisten over de beste strategie in een compleet nieuwe institutionele crisis en een steeds meer gepolariseerde situatie.
Macrons poging om links te verdelen en centrumlinks ervan te overtuigen om alle radicale beleid te laten vallen, heeft nog niet gewerkt. Hij kan gedwongen worden om de vorming van een minderheidsregering door het Nieuwe Volksfront toe te staan. Zo’n regering kan moeite hebben om wetgeving aan te nemen (hoewel er misschien wel een meerderheid in het Huis is voor bepaalde welkome maatregelen zoals het terugdraaien van de verhoging van de standaard pensioenleeftijd van vorig jaar of het instellen van minimum landbouwprijzen om kleine boeren te beschermen). Maar nieuwe wetten aannemen is niet het enige wat regeringen doen. Een aantal belangrijke clausules in het NPF-programma zouden door een linkse regering kunnen worden uitgevoerd zonder stemming in het parlement: ontbinding van de meest racistische politie-eenheden, verhoging van het minimumloon en minimumpensioen, verhoging van de lonen in de publieke sector, bevriezing van de prijzen van basisvoedingsmiddelen en erkenning van de staat Palestina, bijvoorbeeld.
Wat er de komende maanden in het parlement gebeurt, is belangrijk. Welke regering er ook wordt gevormd, het zal een minderheidsregering zijn en er kunnen pas in juni verkiezingen worden gehouden. Maar massamobilisatie zal de sleutel zijn. Misschien hebben we massale actie nodig om Macron te dwingen een NPF-premier te benoemen. We zullen zeker massale actie nodig hebben om de uitvoering van de hervormingen in het programma te ondersteunen als het verzet van de rijken en machtigen nog venijniger blijkt te zijn dan de radicaal linkse leiders denken. En als Macron zijn minachting voor de democratie nog verder doorvoert en zijn links-rechts alliantie-regering zelf kiest, zullen er massale stakingen en demonstraties nodig zijn om ze eruit te gooien. En als er geen minderheidsregering kan overleven, moeten we eisen dat Macron aftreedt en dat er een nieuwe president wordt gekozen.